ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΙΤΣΑΚΗΣ*
Οι βασικοί λόγοι που μας κάνουν να ασχοληθούμε με το αναρχικό κίνημα στη Χιλή είναι δύο. Ο πρώτος είναι η ιδιομορφία της χώρας ως προς τη γεωγραφική της μορφή και θέση αλλά και τον ορυκτό της πλούτο και ο δεύτερος η ιδιομορφία του ίδιου του κινήματος, το οποίο, πέρα από τη δυναμική του, παρουσιάζει και διαφορές από τα αντίστοιχα κινήματα της Βραζιλίας και της Αργεντινής, καθώς αυτό της Χιλής αναπτύσσεται αυτόνομα, χωρίς να στηρίζεται σε ηγέτες οικονομικούς μετανάστες, που βετέφεραν την εμπειρία της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΧΙΛΗ
Για να καταλάβουμε πώς γεννήθηκε, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το αναρχικό κίνημα στη Χιλή, πρέπει να περιγράφουμε την ιστορική πραγματικότητα της χώρας εκείνη την περίοδο. Η Χιλή έχει κερδίσει στον βίαιο κατακτητικό «πόλεμο του Ειρηνικού» από το Περού και τη Βολιβία εδάφη πλούσια σε νιτρικά άλατα, ασήμι και χαλκό. Αυτά τα εδάφη προσελκύουν στον βορρά της Χιλής πολλούς εσωτερικούς μετανάστες αλλά και ξένους (μεταξύ αυτών και πολλοί Έλληνες που εγκαθίστανται στην Αντοφαγκάστα), που δεν τα έχουν καταφέρει στις ΗΠΑ.
Η εξόρυξη νιτρικών αλάτων στον βορρά, ασημιού και κάρβουνου στην κεντρική και νότια Χιλή, δημιουργεί μεγάλη εργατική μάζα εργατών ορυχείων. Αντίστοιχα, η ανάγκη για μεταφορά και εξαγωγή των προϊόντων δημιουργεί μια μάζα λιμενεργατών στο Βαλπαραΐσο και στην Αντοφαγκάστα. Αλλά και στο νότιο άκρο της χώρας, στο στενό του Μαγγελάνου, που αποτελεί το μοναδικό πέρασμα από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό ωκεανό (η διώρυγα του Παναμά θα κατασκευαστεί αργότερα), σημαντικό είναι το λιμάνι της Πούντα Αρένας. Η νέα οικονομική πραγματικότητα της Χιλής προσελκύει το ξένο καπιταλιστικό κεφάλαιο, από τη Βρετανία κυρίως, αναδεικνύοντας μια νέα μεγαλοαστική τάξη από τη ντόπια και την ξένη μπουζουαρζία. Μεγάλες αγγλικές και γαλλικές τράπεζες ιδρύονται στο Βαλπαραΐσο.
Η ηγεσία της Χιλής, μεθυσμένη από τη νίκη στον πόλεμο του Ειρηνικού και τα πλούτη που έφεραν τα νέα εδάφη στο μεγάλο κεφάλαιο, αποφασίζει να ξεκαθαρίσει και τον «εσωτερικό εχθρό», τους ιθαγενείς Μαπούτσε. Οι περήφανοι Μαπούτσε του νότου, που δεν υποτάχτηκαν στους ισπανούς καταχτητές, οι οποίοι δεν κατάφεραν ποτέ να περάσουν τον ποταμό Μπίο Μπίο που αποτελεί φυσικό σύνορο της γης τους προς τον βορρά, αντιστέκονται σθεναρά αλλά τελικά υποτάσσονται από την πανίσχυρη πολεμική μηχανή του στρατού της Χιλής. Νέα εδάφη για την εξουσία της Χιλής, που όμως δεν έχει τι να τα κάνει αφού όλοι εν-διαφέρονται για τον βορρά. Στέλνει πρόσκληση σε Γερμανούς και Ελβετούς και τους χαρίζει τη γη των ιθαγενών, οι οποίοι, μη έχοντας πλέον τη γη τους και αρνούμενοι να υπηρετήσουν τους νέους ιδιοκτήτες, μεταναστεύουν στο Σαντιάγο και απασχολούνται κυρίως στην αρτοβιομηχανία.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ 16ΩΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ
Στα ορυχεία η κατάσταση είναι απελπιστική. Οι εργάτες δουλεύουν 16 ώρες και πληρώνονται ελάχιστα. Με τα λίγα αυτά χρήματα πρέπει να πληρώνουν το νοίκι τους στην Εταιρεία και να αγοράζουν από τα μαγαζιά της Εταιρείας σε πανάκριβες τιμές. Για την τήρηση των κανόνων αυτών υπάρχουν οι «Λευκές Φρουρές» των αφεντικών, που τιμωρούν, με βία που φτάνει ώς και τη δολοφονία, τους ανυπάκουους εργάτες.
Στον νότο, εμφανίζονται μεγάλες εκτάσεις γης με ιδιοκτήτες Άγγλους...
Μια σύντομη βιογραφία της Virginia Bolten, γνωστής και ως «Louise Michel του Rosario», ατρόμητη αγωνίστρια για τον αναρχισμό και την απελευθέρωση των γυναικών.
Η Virginia Bolten ήταν κόρη ενός Γερμανού πλανόδιου πωλητή. Γεννήθηκε στην Ουρουγουάη, είτε στο San Luis, σύμφωνα με μερικούς, είτε στο San Juan, σύμφωνα με τον ερευνητή Placido Grela, και μετακόμισε στο Rosario της Αργεντινής.
Το Rosario ήταν γνωστό τότε ως "Βαρκελώνη της Αργεντινής" λόγω της συγκέντρωσης των βιομηχανιών, της ριζοσπαστικοποίησης και της πολιτικής επιρροής που είχε στην υπόλοιπη χώρα. Δούλεψε στην κατασκευή παπουτσιών για εργάτες και αργότερα στο Refineria, το τεράστιο εργοστάσιο ζάχαρης που απασχολούσε χιλιάδες...
Η ιστορία και η επικαιρότητα του αναρχικού παιδαγωγού
"Σκοπεύσατε καλά φίλοι μου, δεν είσαστε υπεύθυνοι. Είμαι αθώος. Ζήτω το μοντέρνο σχολείο".
Στις 13 Οκτωβρίου 1909 οι τελευταίες λέξεις του αναρχικού παιδαγωγού Francisco Ferrer προς το εκτελεστικό απόσπασμα προκάλεσε ένα διεθνές κύμα οργής και συγκίνησης για την άδικη δολοφονία του μεγάλου Καταλανού μεταρρυθμιστή της εκπαίδευσης.
Ο Francisco Ferrer σ’ όλη την διάρκεια της παιδαγωγικής του πορείας, πάλεψε να αναδείξει την αξία της ολικής εκπαίδευσης, δίνοντας προτεραιότητα στην ελευθερία της συνείδησης και την αναζήτηση της αλήθειας. Ο ίδιος υποστήριζε πως: ο καθένας οφείλει να είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του....
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018