Élisée Reclus

Γενικά Άρθρα

07 Οκτωβρίου 2009

• ιστορία
• Ελλάδα
• γεωγραφία
• περιβάλλον

 "Ακρόπολις εστίν η Πελοπόννησος συμπάσης της Ελλάδος. Αύτη γαρ η των τόπων θέσις υπογράφει την ηγεμονία ταύτην" (Στράβων, 80ν κεφ. Αον)
Εν τη ιστορία του πολιτισμού το σημαντικώτερον μέρος κατέχουσιν αι χερσόνησοι. Αύται υπήρξαν οι κοιτίδες των θρησκευμάτων και των πλείστων κρατών. Εις την θέσιν της ως χερσονήσου η Ελλάς, η τόσο μικρά επί του χάρτου αλλά τόσον μεγάλη εν τοις χρονικοίς της ανθρωπότητος, οφείλει το τόσον ένδοξον παρελθόν της. Δεν δύναται δε τούτο να θεωρηθή ως αποκλειστικόν έργον της φυλής διότι και άλλοι λαοί της αυτής καταγωγής, Πελασγοί πρόγονοι των Αλβανών δεν άφησαν διόλου τοσαύτα λαμπρά ίχνη της διαβάσεώς των. Ουδαμού δε της γης η ανθρωπότης δεν ανήλθεν εις τοιούτον βαθμόν πολιτισμού αρμονικωτάτου εν τω συνόλω αυτού και τόσον προσφόρου εις την ελευθέραν του ατόμου ανάπτυξιν, όσον εις την Ελλάδα. Προφανώς και εις την γεωγραφικήν θέσιν αυτής αποδοτέον το τόσον σημαντικόν μέρος ο διεδραμάτισαν οι λαοί της κατά μακράν περίοδον της παγκοσμίου ιστορίας.
Το ιδιαίτερον χαρακτηριστικόν της Ελλάδος, θεωρουμένης υπό τον σχηματισμόν του εδάφους της, είναι ο μέγας αριθμός μικρών λεκανοπεδίων ανεξαρτήτων και κεχωρισμενων απ’ αλλήλων υπό βράχων ή σειρών ορέων. Η διάθεσις δ’ αύτη του εδάφους διηυκόλυνε τη κατάτμησιν των Ελληνικών φυλών εις πλήθος αυτονόμων Δημοκρατιών. Κάθε πόλις είχε τον  ποταμόν της, το αμφιθέατρόν της, την ακρόπολίν της, το άλσος της. Πάσαι δε σχεδόν είχον και το επίνειόν των. Ούτω πάντα τα στοιχεία, ων χρήζει ελευθέρα κοινωνία, ευρίσκονται συνηνωμένα εν τοις μικροίς τούτοις συμπλέγμασι η δε γειτνίασις αντιζήλων πόλεων υπέθαλπε διαρκή συναγωνισμόν, όστις δυστυχώς κατέληγε εις αγώνας και πολέμους. Υπέρ παν άλλο μέρος της Ελλάδος τα πλεονεκτήματα ταύτα του εδάφους κέκτηται η Πελοπόννησος και δικαίως ο πατήρ της γεωγραφίας καλεί αυτήν “ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΣΥΜΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”, διότι και χωρίς της λαμπρότητος και δυνάμεως των ενοικισάντων εθνών, αύτη η των τόπων θέσις υπογράφει την ηγεμονίαν ταύτην”. Είναι λοιπόν ανάγκη να κάμωμεν την φυσικήν περιγραφήν της ωραίας ταύτης χώρας ίνα εξηγήσωμεν την επιρροήν ην εξήσκησεν το σχήμα του εδάφους αυτής επί της ιστορικής αναπτύξεως ων πόλενων ας θέλομεν περιγράψη.

Γεωγραφικώς η Πελοπόννησος είναι αξία του ονόματος της νήσου το οποίον τη έδωσαν οι αρχαίοι. Η χθαμαλή είσοδος της Κορίνθου την αποχωρίζει εντελώς από της ορεινής Ελληνικής χερσονήσου. Η Πελοπόννησος αποτελεί ούτω κόσμον χωριστόν, μικρόν μεν εάν κρίνη τις εκ της θέσεως αύτης επί του γεωγραφικού χάρτου, αλλά πολύ μέγαν εκ του σπουδαίου μέρους ο διεδραμάτισεν εις την ιστορίαν της ανθρωπότητος από των χρόνων του Ομήρου μέχρι της Ελληνικής παλιγγενεσίας.

Η Πελοπόννησος όλη σχεδόν είνε χώρα οροπεδίων και ορέων. Εισερχόμενός τις εις αυτήν διά του Ισθμού της Κορίνθου, αμέσως βλέπει υψούμενον απέναντί του ως μέγα οχύρωμα το Οίνειον όρος (Καρίδι σημ.) υπερασπίζον την είσοδον εν τη χερσονήσω και επί μιας προεκτάσεως του οποίου υψούται το Ακροκόρινθον, ο φρουρός ή η κλεις απάσας της χερσονήσου. Όπισθεν των ορέων τούτων οι διάφοροι λαοί της Πελοποννήσου έζων εξησφαλισμένοι πάσης επιθέσεως. Προς δυσμάς της Κορίνθου, 50 χιλιόμετρα προς το εσωτερικόν της Πελοποννήσου υψούται το κύριον σύμπλεγμα των κορυφών, “Ο κόμβος” οπόθεν διακλαδούνται αι διάφοροι μικρότεραι σειραί ορέων προς τας εσχατιάς διήκουσαι. Εκεί υψούται η τν αρχαίων...

Περισσότερα …