Απάντηση στο σύντροφο Μαλατέστα
Στο αναρχικό όργανο «Le Reveil» της Γενεύης, υπό τη μορφή φυλλαδίου, ο σύντροφος Ερρίκο Μαλατέστα δημοσίευσε ένα κριτικό άρθρο σχετικά με το Σχέδιο της Οργανωτικής Πλατφόρμας, που εξεδόθη από την Ομάδα των Ρώσων Αναρχικών του Εξωτερικού.
Αυτό το άρθρο μας έχει προξενήσει αμηχανία και θλίψη. Ανέκαθεν πιστεύαμε - και ακόμη πιστεύουμε - ότι η ιδέα ενός οργανωμένου αναρχισμού θα συναντούσε σφοδρές αντιδράσεις στις τάξεις των οπαδών του χάους (που είναι πολυάριθμοι στον αναρχικό χώρο). Ο λόγος είναι ότι αυτή η ιδέα υποχρεώνει όλους τους αναρχικούς που συμμετέχουν στο κίνημα να είναι υπεύθυνοι, ενώ εγείρει και τις έννοιες του καθήκοντος και της σταθερότητας, Έως τώρα, η αγαπημένη αρχή με την οποία γαλουχήθηκαν οι περισσότεροι αναρχικοί θα μπορούσε να εξηγηθεί από το ακόλουθο αξίωμα: «Κάνω ό,τι θέλω, δεν λογαριάζω τίποτα». Είναι απολύτως φυσικό το γεγονός ότι οι αναρχικοί αυτού του είδους, διαποτισμένοι με τέτοιες αρχές, είναι σφόδρα εχθρικοί σε κάθε ιδέα περί οργανωμένου αναρχισμού και συλλογικής υπευθυνότητας.
Αυτή η αρχή είναι άγνωστη στον σύντροφο Μαλατέστα· γι' αυτό το λόγο, το κείμενό του προκαλεί τέτοια αντίδραση εκ μέρους μας. Μας προξενεί αμηχανία, επειδή είναι ένας «βετεράνος» του διεθνούς αναρχισμού· ωστόσο, δεν έχει κατανοήσει το πνεύμα της Πλατφόρμας, τον ζωτικό χαρακτήρα και την επικαιρότητά της, που εμφορούνται από τις απαιτήσεις της επαναστατικής εποχής που διανύουμε. Μας προξενεί όμως και θλίψη, διότι, μένοντας πιστός στο δόγμα το εγγενές στη λατρεία της ατομικότητας, έχει θέσει εαυτόν (ας ελπίσουμε ότι αυτό συμβαίνει μόνο προσωρινά) ενάντια στο καθήκον που προβάλλει ως το απαραίτητο στάδιο για τη διεύρυνση και την εξωτερική ανάπτυξη του αναρχικού κινήματος. Στο άρθρο του, ευθύς εξ αρχής, ο Μαλατέστα δηλώνει ότι συμμερίζεται πολλές από τις θέσεις της Πλατφόρμας, ή ακόμη και ότι τις υποστηρίζει, με τις ιδέες που εκθέτει. Συμφωνεί με την παρατήρηση ότι οι αναρχικοί δεν είχαν και δεν έχουν πολιτική επιρροή στα κοινωνικά και πολιτικά τεκταινόμενα, λόγω της έλλειψης μιας σοβαρής και δραστήριας οργάνωσης.
Οι αρχές που υιοθετεί ο σύντροφος Μαλατέστα ανταποκρίνονται στις βασικές θέσεις της Πλατφόρμας. Θα περίμενε κανείς να έχει ομοίως εξετάσει, κατανοήσει και δεχτεί αρκετές από τις υπόλοιπες αρχές που αναπτύσσονται στο Σχέδιό μας, αφού υπάρχουν δεσμοί συνοχής και λογικής μεταξύ όλων των θέσεων της Πλατφόρμας. Εντούτοις, ο Μαλατέστα, στη συνέχεια, εξηγεί δηκτικά τη διάσταση των απόψεών του από την Πλατφόρμα. Ρωτάει εάν η Γενική Ένωση που αντικατοπτρίζεται στην Πλατφόρμα δύναται να επιλύσει το πρόβλημα της επιμόρφωσης των εργατικών μαζών. Η απάντησή του είναι αρνητική. Παραθέτει ως δικαιολογία το δήθεν εξουσιαστικό χαρακτήρα της Ένωσης, η οποία, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, θα ανέπτυσσε την ιδέα της υποταγής σε διευθυντές και ηγέτες.
Πού θα μπορούσε να βασιστεί ένα τόσο δριμύ «κατηγορώ»; Στην ιδέα της συλλογικής υπευθυνότητας, που προτείνεται από την Πλατφόρμα, διαβλέπει τον κύριο λόγο για τη διατύπωση ενός τέτοιου «κατηγορώ». Αδυνατεί να παραδεχθεί την αρχή σύμφωνα με την οποία η Ένωση, στο σύνολό της, θα είναι υπεύθυνη για κάθε μέλος και ότι, αντιστρόφως, κάθε μέλος θα είναι υπεύθυνο για την πολιτική γραμμή ολόκληρης της Ένωσης. Αυτό καταδεικνύει ότι ο Μαλατέστα δεν δέχεται...
Το «Θεός και Κράτος» έχει γίνει το πιο πολυδιαβασμένο και συχνά μνημονευόμενο έργο του Μπακούνιν. Ο βασικός ίσως λόγος της δημοτικότητας του είναι ότι εκθέτει, με ζωντανή γλώσσα και σχετικά συνοπτικά, τα βασικά στοιχεία του αναρχικού πιστεύω του Μπακούνιν. Το βασικό χαρακτηριστικό του «Θεός και Κράτος» είναι η απόρριψη κάθε μορφής εξουσίας κι επιβολής απʼ τον Μπακούνιν.
Σε μια συγκλονιστική παράγραφο, αφήνει να ξεσπάσει η οργή του ενάντια «σε όλους τους βασανιστές, όλους τους καταπιεστές κι όλους τους εκμεταλλευτές της ανθρωπότητας — παπάδες, μονάρχες, κρατικούς, αξιωματούχους,...
«Ονομάζοντάς μας υλιστές, σάς φαίνεται ότι ειπώθηκαν όλα, μοιάζει να έχουμε οριστικά καταδικαστεί, συντριβεί. Ξέρετε από πού προέρχεται αυτό το λάθος; Αυτό που εσείς και εμείς αποκαλούμε ύλη, είναι δύο έννοιες απολύτως διαφορετικές. Εκείνο που εσείς αποκαλείτε ύλη, είναι ένα πλαστό ον σαν τον θεό σας, τον σατανά σας, την αθάνατη ψυχή σας.
Είναι η απόλυτη χοντροκοπιά, η νωθρή κτηνωδία, ένα ον αδύναμο, όπως αδύναμη είναι η αγνή σας πνευματικότητα, η άϋλη, η απόλυτη. Όλα αυτάδεν υφίστανται παρά μόνο στην θεωρητική φαντασία των θεολόγων και των μεταφυσικών.
...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018