Your name

Ιστορία Ελλαδικού Αναρχικού Κινήματος

16 Ιουλίου 2013

Το καλοκαίρι του 1880 ο Πέτρος Κροπότκιν δημοσιεύει στην εφημερίδα LeRevolte, την οποία εξέδιδε κατά την περίοδο παραμονής του στη Γενεύη, ένα κείμενο σε συνέχειες με τίτλο «Auxjeunesgens». Σύντομα το κείμενο αυτό εκδίδεται και σε χωριστό φυλλάδιο, στο Παρίσι, και σε αγγλική μετάφραση στο Λονδίνο. Πρόκειται για ένα κείμενο άμεσο, ζωντανό και ενθουσιώδες. Απευθύνεται – σε δεύτερο ενικό πρόσωπο - στον νέο άνθρωπο, και ειδικότερα στον νέο γιατρό, επιστήμονα, δικηγόρο, μηχανικό, δάσκαλο, καλλιτέχνη, θέτοντας σε κάθε έναν από αυτούς τα ηθικά διλήμματα, με τα όποια θα βρεθούν αντιμέτωποι εάν αποφασίσουν να ασκήσουν με εντιμότητα το επάγγελμα που επέλεξαν. Κατόπιν απευθύνεται, επίσης σε δεύτερο πρόσωπο, στο νέο εργάτη και στη νέα γυναίκα-μητέρα, και, αφού τους υπενθυμίσει όσα αντιμετωπίζουν καθημερινά από την εκμετάλλευση που υφίστανται, τονίζει ότι η στράτευσή τους στο σοσιαλιστικό αγώνα αποτελεί γι’ αυτούς καθήκον. Η κατάληξη αυτή άλλωστε, η προσχώρηση δηλαδή και συμμετοχή στον αγώνα, αποτελεί κοινή συνισταμένη των επιχειρημάτων του Κροπότκιν, αφορά όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες στις οποίες επιλέγει να απευθυνθεί, και κατ’ αυτόν αποτελεί το φυσικό επακόλουθο της στάσης κάθε ανθρώπου που θέλει να διατηρήσει την εντιμότητα και την αξιοπρέπειά του. Η διαπραγμάτευση γίνεται με λογικά επιχειρήματα, τα οποία καταλήγουν όμως στην ανάδειξη της ηθικής διάστασης των πραγμάτων και σε επίκληση του θυμικού.

Το κείμενο του Κροπότκιν είναι γραμμένο απλά και εύληπτα. Καταπιάνεται με καθημερινά πρακτικά προβλήματα και αποτελεί ένα αγωνιστικό κάλεσμα για τους νέους, τους νέους στην καρδιά και το πνεύμα, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στην πρώτη ήδη παράγραφο. Δεν περιέχει φιλοσοφικές ή οικονομικές αναλύσεις ούτε

προαπαιτεί θεωρητική κατάρτιση από τον αναγνώστη, προκειμένου αυτός να κατανοήσει το περιεχόμενό του. Λέξεις όπως αναρχισμός, αναρχικοί, κομμουνισμός, κομμουνιστές απουσιάζουν από το πρωτότυπο, ο συγγραφέας όμως με το κάλεσμά του ζητά από τους νέους να πυκνώσουν τις γραμμές των σοσιαλιστών και να παλέψουν για την επανάσταση. Η επιλογή του όρου «σοσιαλιστές» είναι συμβατή με τον τρόπο αυτοπροσδιορισμού, πού ήταν εν χρήσει στη Δυτική Ευρώπη από τις αναρχικού προσανατολισμού ομάδες κατά την εποχή που γράφει ο Κροπότκιν (1). Ταυτόχρονα όμως η επιλογή αυτή ίσως είχε επιπτώσεις στη μεταγενέστερη διάδοση και στην αποδοχή του έργου, τουλάχιστον όσον άφορα τον ελληνικό χώρο πού θα μας απασχολήσει εδώ.

Η εκδοτική τύχη του κειμένου αυτού του Κροπότκιν στην Ελλάδα παρουσιάζει ενδιαφέρον, καθώς γνώρισε πολλαπλές εκδόσεις σε διαφορετικές μεταφράσεις, και αποτέλεσε εκδοτική επιλογή προσώπων και πολιτικών κινήσεων που είχαν διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές αναφορές και ακολουθούσαν διακριτές πρακτικές πολιτικού αγώνα. Συνιστά έτσι ένα καλό παράδειγμα των σημείων υποδοχής που βρήκαν οι σοσιαλιστικές ιδέες στον ελληνικό χώρο και των διαδρομών που ακολούθησαν στο ταξίδι τους από τη Δυτική Ευρώπη. Στο σημείωμα αυτό δεν θα σταθούμε σε ζητήματα σχετικά με την πιστότητα και τα προβλήματα των μεταφράσεων που επιχειρήθηκαν, καθώς, ανεξάρτητα από το όποιο μεταφραστικό αποτέλεσμα, σημασία, κατά κύριο λόγο, είχε η επιλογή να προκριθεί το συγκεκριμένο κείμενο ως κατάλληλο όργανο για την προπαγάνδιση πολιτικών απόψεων. Από μία πρώτη, όχι εξαντλητική, έρευνα εντοπίστηκαν οι ακόλουθες εκδόσεις της μπροσούρας του Κροπότκιν σε ελληνική γλώσσα:

Καταρχήν το κείμενο μεταφράζεται και εκδίδεται στα...

Περισσότερα …