Your name

Ιστορία Ελλαδικού Αναρχικού Κινήματος

24 Ιουλίου 2013

«Ανοικτά αρχεία του κινηματος - Διαιώνιση της μνήμης»

Επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή, με στόχο να αποσαφηνίσουμε ορισμένες πτυχές του θέματος, διαπιστώνουμε ότι, από τα αρχαία ακόμα χρόνια η διαχείριση και η φύλαξη των αρχείων ήταν αποκλειστικό προνόμιο της διοικητικής εξουσίας. Η χρήση τους, ήταν ένα σπουδαίο μέσο άσκησης της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας και η πρόσβαση επιτρεπόταν μόνο σε ένα κλειστό κύκλο αξιωματούχων και μοναχών. Στη περίοδο του Μεσαίωνα τα αρχεία χρησιμοποιήθηκαν για να νομιμοποιήσουν τίτλους και στη νεώτερη εποχή, ιδίως μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους, εξυπηρέτησαν ποικιλότροπα το εθνικό κράτος. Δεν είναι τυχαίο ότι το ευρύ κοινό ταυτίζει την εικόνα του Αρχείου, με αυτήν του μουσείου ή του μαυσωλείου. Θα μπορούσαμε να πούμε, ότι η διαχείριση των αρχείων υπήρξε μια διαχρονική εξουσιαστική πρακτική που απομάκρυνε τον πολύ κόσμο από μια πηγή πληροφοριών που ουσιαστικά του ανήκει.

      Στις δεκαετίες του  70 και του  80 τα μόνα ιστορικά Αρχεία που υπήρχαν στον ελλαδικό χώρο, βρίσκονταν κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του κράτους. Διοικητικά σήμερα ανήκουν στο «Υπουργείο Παιδείας» και συνήθως στεγάζονται στην πρωτεύουσα κάθε νομού, με την επωνυμία «Γενικά Αρχεία του κράτους». Η λειτουργία όλων αυτών των Αρχείων, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, υπήρξε συνώνυμη της απαξιωτικής συμπεριφοράς των διαχειριστών τους και της υπαλληλίστικης συμπεριφοράς όσων εργάζονταν σε αυτά. Το βιβλιακό και αρχειακό υλικό στοιβαγμένο και παραπεταμένο καταστρέφονταν στους απαράδεκτους χώρους αποθήκευσης, χωρίς να τύχει ποτέ της απαιτούμενης συντήρησης και προστασίας του. Η απουσία σχετικής ελληνικής βιβλιογραφίας για την διατήρηση και προστασία των συλλογών καθώς επίσης και το ότι μόλις το 1985 αποφοίτησαν οι πρώτοι συντηρητές από τα Τ.Ε.Ι. Αθήνας, είναι δύο στοιχεία που αξίζει να αναφερθούν. Τα «Γενικά Αρχεία του κράτους», θεωρητικά μόνο περιέχουν τεκμήρια από τις δραστηριότητες υπουργείων, υπηρεσιών και γενικά όλων των κρατικών θεσμών. Στην πραγματικότητα ελάχιστα στοιχεία και μικρής σημασίας κατατίθενται και όταν ο κίνδυνος της δημοσίευσης είναι ορατός, η καταστροφή τους προπαγανδίζεται με περισσή συναίνεση, όπως στην περίπτωση των φακέλων κοινωνικών φρονημάτων.

      Μετά τη μεταπολίτευση, φορείς όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση, Τραπεζικοί οργανισμοί, Πανεπιστήμια, θα ιδρύσουν ανάλογες τοπικού χαρακτήρα ή εξειδικευμένες αρχειακές συλλογές, τον έλεγχο των οποίων αναλαμβάνουν τα Δημοτικά Συμβούλια ή διοριζόμενα Διοικητικά Συμβούλια. Την σκυτάλη θα πάρουν ιδιώτες και πολιτικά κόμματα, ιδρύοντας πολιτικούς και πολιτιστικούς συλλόγους που προβλέπουν καταστατικά την δημιουργία αρχειακών συλλογών. Συχνά το υλικό αυτό, προσβάσιμο σε μικρές ομάδες «εκλεκτών» χρησιμοποιήθηκε  για κομματικές σκοπιμότητες και για προσωπική ανέλιξη στις πανεπιστημιακές έδρες.

      Κοινός τόπος, όλων αυτών των κρατικών και ιδιωτικών αρχείων υπήρξε το απόρρητο και μη προσβάσιμο επιλεγμένων «περιοχών έρευνας», οι οποίες παρέμεναν και παραμένουν έως σήμερα στην αδιαφάνεια και στο σκοτάδι. Χαρακτηριστικά αναφέρω τα αρχεία όλων των Υπουργείων και ιδιαίτερα του Υπουργείου Εξωτερικών, τα αρχεία του Κ.Κ.Ε., τα οποία καλύπτονται από πλήρη μυστικότητα, καθώς επίσης και το «Αρχείο Δελμούζου», που φυλάσσεται στη «Δημοτική Βιβλιοθήκη της Άμφισσας» και για το οποίο υπάρχει απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που απαγορεύει την οποιαδήποτε πρόσβαση σε αυτό. Η λειτουργία όλων αυτών των Αρχείων, τα μετέτρεψε σε «κλειστούς» οργανισμούς, στους οποίους η ελεύθερη δυνατότητα έρευνας, δεν μπορούσε να γίνει παρά μόνο με ανορθόδοξους και πλάγιους...

Περισσότερα …