Αυτή είναι μια χρονολογική λίστα των γεγονότων της αναρχικής ιστορίας από την οποία έχουν εμπνευστεί συγγραφείς. Είναι χρονολογική κατά περίπτωση, όχι με βάση τις ημερομηνίες συγγραφής ή δημοσίευσης. Είναι δομημένη θεματολογικά, δεν είναι μια λίστα λογοτεχνικών βιβλίων από αναρχικούς (ούτε αφορά βιβλία όπου γίνεται αναφορά σε κάποιο σημείο σε έναν παράξενο αναρχικό). Ούτε και είναι μια ολοκληρωμένη λίστα. Οι συγγραφείς κυρίως βρίσκουν ενδιαφέροντα τα δραματικά γεγονότα (βομβιστικές ενέργειες και επαναστάσεις) ή τις γνωστές ιστορικές φυσιογνωμίες και έτσι χάνουν τον καθημερινό αγώνα που αποτελεί τόσο μεγάλο μέρος της αναρχικής ιστορίας. Πολλές εκδηλώσεις, κινήματα, ακόμη και ολόκληρες ήπειροι λείπουν, κυρίως επειδή επικεντρώνεται στην λογοτεχνία που είναι γραμμένη ή μεταφρασμένη στα αγγλικά. Τα μεταφρασμένα έργα δίνονται με δύο ημερομηνίες: της πρώτης δημοσίευσης και της πρώτης αγγλόφωνης έκδοσης.
Άλλα έργα σκιαγραφούν την «ανακύκλωση» των στερεότυπων αναρχικών χαρακτήρων (π.χ. στο Soho Crackpots [1] και στο The Anarchist Beast [2] του Nhat Hong). Αν και οι ουτοπίες, οι φανταστικοί και εναλλακτικοί κόσμοι μας λένε πολλά για τον κόσμο για τον οποίο γράφηκαν, δεν θα καταγραφούν εδώ. Θα το αφήσω σε άλλους να υποστηρίξουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των λογοτεχνικών έργων της αναρχικής επιστημονικής φαντασίας.
Παραθέτουμε μερικά από τα γεγονότα από την αναρχική ιστορία που έχουν «καταφύγει» σε λογοτεχνικά έργα.
B. Traven
Α. 1848. Το έτος των επαναστάσεων (Παρίσι, Δρέσδη, Βιέννη κ.α.).
Ο Μιχαήλ Μπακούνιν (1813-1876) αγωνίζεται στα οδοφράγματα στη Δρέσδη με τον Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-1883). Ο Μπακούνιν φαίνεται να είναι η έμπνευση για τον Ζίγκφρηντ (Siegfried) [3] στο έργο «Το Δαχτυλίδι» (The Ring)[4]. Αργότερα, θα γραφτεί ένα μυθιστόρημα με κεντρικό ήρωα τον ίδιον: Μπακούνιν: μια εφεύρεση (Bacunin, an invention)[5] (1970, 1977) από τον Horst Bienek (1930-1990) [6].
Β. 1871. Η Κομμούνα του Παρισιού, ένα δημιουργικό γεγονός για όλο το σοσιαλιστικό κίνημα, πυροδότησε μια πλειάδα ρεπορτάζ και μυθιστορήματα, όπως τα παρακάτω:
«Η Πτώση» (La Debacle) (Τhe Downfall) που δημοσιεύθηκε το 1892 από τον Εμίλ Ζολά [7] (Emile Zola) (1840-1902), το οποίο καλύπτει τόσο τον γαλλο-πρωσικό πόλεμο όσο και την Κομμούνα που ακολούθησε. Ο Zola έγραψε επίσης το «Ζερμινάλ» (Germinal) (1885), ένα μυθιστόρημα για την εξέγερση στα γαλλικά ανθρακωρυχεία. Ο Zola δεν ήταν σοσιαλιστής, ούτε ριζοσπάστης και το έργο του Rougon – Macquart [8] βασίστηκε στην κοινωνική ιδέα του δαρβινισμού[9] περί της πολιτιστικής κληρονομιάς «μολυσμένου αίματος». Ο Σουβαρίν, ο αναρχικός ήρωας στο έργο Ζερμινάλ, είναι ο συνήθης γκρινιάρης τύπος που φορά τον κλασσικό σκούρο μανδύα, με τη διαφορά ότι ανατινάζει το ορυχείο, και όχι τους ιδιοκτήτες των ορυχείων, όπως π.χ. δοκίμασε να κάνει ο Ραβασόλ (Ravachol) [10]. Τίποτα από αυτά δεν σταμάτησε μια γενιά αναρχικών να ανταποκρίνεται στο θέμα της αρχέγονης εξέγερσης και να ονομάζει τα παιδιά τους Ζερμινάλ.
Γ. 1880. Γέννηση και την εξάπλωση του ευρωπαϊκού αναρχικού κινήματος
«Η πριγκίπισσα Καζαμάσσιμα» (1886) του Χένρυ Τζέιμς [11] (Henry James) (1843-1916): ο Πέτρος Κροπότκιν (αυτός είναι η πριγκίπισσα) και ο Γιόχαν Μοστ [12] (Johann Most) παρουσιασμένος με μυθιστορηματική πινελιά, και οι αναρχικές ιδέες φοβερά διαστρεβλωμένες. Όπως λέει ένας κριτικός στην επιθεώρηση Αναρχικού Τύπου Cienfuegos: «Το να περιγράψω και να σχολιάσω την πραγματική πλοκή του μυθιστορήματος θα ήταν σαν να...
Η ισπανόφωνη κουλτούρα και η αναρχική αναζήτηση ενός νέου κόσμου
Από τα τέλη του 19ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα, υπήρξε μια προσπάθεια του αναρχικού κινήματος για την προώθηση της ελεύθερης σκέψης, της ατομικής ελευθερίας και της κοινωνικής ισότητας, που στηρίχθηκε σε ένα διεθνές δίκτυο εκτύπωσης ντοκουμέντων στην ισπανική γλώσσα. Αυτή η προσπάθεια διοχετεύθηκε μέσα από τα κανάλια της δημοσιογραφίας και της λογοτεχνίας, για την προώθηση των αναρχικών ιδεών και πρακτικών ενισχύοντας ταυτόχρονα τη διεθνική αλληλεγγύη και τον ακτιβισμό από το Μπουένος Άιρες στο Λος Άντζελες και μέχρι τη Βαρκελώνη.
Ο Christopher J. Castañeda και η Montse Feu...
Ο Armando Gomes ήταν ο πιο γνωστός «μαύρος αναρχικός μαχητής» (όπως δήλωνε ο ίδιος) του Μαύρου Κινήματος των campineiros (κοινότητες αφροβραζιλιάνων των Campinas, περιοχές έξω από τις κεντρικές πόλεις της βραζιλίας) στις αρχές του εικοστού αιώνα. Επηρέασε την σκέψη σχεδόν όλων των αφροβραζιλιάνων της εποχής του και ακόμη και σήμερα, πολλά κινήματα των έχουν αντιγράψει στο κομμάτι της καταπολέμησης των φυλετικών διακρίσεων.
Ο αγώνας του για την αναγνώριση και αποδοχή της αφρικανικής πολιτισμικής κουλτούρας, αλλά και της ένταξης των αφροβραζιλιάνων...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018