Amo Voli
Κείμενο που αποπειράται να κωδικοποιήσει συνήθεις εξουσιαστικές συμπεριφορές στις διαδικασίες και τα στέκια του αντιεξουσιαστικού χώρου, τις αντικειμενικές συνθήκες που διευκολύνουν την ανάπτυξη και ανοχή αυτών των συμπεριφορών, καθώς και πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης.
Ο Κάμαρα Φρέιρα ή «Τολέδο», το νούμερο δύο στην ένοπλη επαναστατική Εθνικοαπελευθερωτική Δράση στη Βραζιλία της δικτατορίας του 1964]... είχε άσπρα μαλλιά κομμένα με την ψιλή, τετράγωνο πρόσωπο, καλοσυνάτο, είχε την ικανότητα να ακούει με ενθουσιασμό το πιο κοινότοπο σχόλιο του συνομιλητή του, ακριβώς το αντίθετο από τη στερεότυπη εικόνα του ακραίου επαναστάτη που είναι πάντα συνοφρυωμένος, ξεροκέφαλος, ακλόνητος στην παντοδυναμία των ιδεών του και με το στόμα πάντα γεμάτο με φράσεις εντυπωσιασμού. Ο «Τολέδο» ήταν απαλλαγμένος από αυτό το άγχος που κάνει ορισμένους αριστερούς [και αντιεξουσιαστές] σα να έχουν βγει από την Αποκάλυψη, με την πεποίθηση ότι οι ιδέες τους είναι οι απόλυτες, οι μόνες ορθές, καρποί κάποιας θείας φώτισης.
Φρέι Μπέτο, Το βάπτισμα του αίματος
Σε ένα σύντομο πέρασμα από τη μητρόπολη βρέθηκα κάποια στιγμή σε μια συνέλευση στο Γκίνη. Δεν θυμάμαι πια ούτε τη θεματική ούτε τη χρονιά. Χαράχτηκαν όμως στη μνήμη μου όλα τα υπόλοιπα. Θυμάμαι σκορπισμένες ομάδες στα έδρανα του αμφιθεάτρου, μόνο άντρες μιας κάποιας ηλικίας έπαιρναν τον λόγο, τοποθετούνταν επί μακρόν σαν να μην ήθελε -ή να μην έπρεπε- να μιλήσει άλλος. Μου φάνηκε πως βρισκόμουν σε κάποιο αγώνα, οι κανόνες του οποίου ήταν γνωστοί στους παίχτες -και τις παίχτριες- κι όποιος δεν τους είχε καλά εμπεδωμένους δεν μπορούσε να σταθεί στο παιχνίδι. Η συνέλευση φυσικά ήταν ανοιχτή και ανακοινωμένη: όλοι και όλες ήταν ευπρόσδεκτες... να παρακολουθήσουν τη μάχη.
Η αλλαγή κινηματικού περιβάλλοντος μπορεί να καταστήσει σαφές ότι συγκεκριμένες συμπεριφορές που έρχονται σε αντίθεση με προτάγματα και αρχές του αντιεξουσιαστικού χώρου δεν είναι ίδιον κάποιων ατόμων, συνελεύσεων ή πόλεων, αλλά απαντώνται συχνά και μπορούν να κωδικοποιηθούν. Αυτό ακριβώς αποπειράται να κάνει το παρόν κείμενο, μαζί με κάποιες σκέψεις για τις συνθήκες που ευνοούν την εκδήλωσή τους, καθώς και πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης ατομικά και συλλογικά. Το κείμενο έχει κριτική και αυτοκριτική διάθεση, καθώς το γράφον άτομο δεν βγάζει τον κώλο του απ’ έξω ούτε το παίζει καθαρό: έχω καταφύγει -και συνεχίζω να κατεφεύγω- στις περισσότερες από τις περιγραφόμενες συμπεριφορές. Ευτυχώς έχω καλές συντρόφισσες και συντρόφους να μου τις επισημαίνουν, και ενίοτε συμμετέχω σε συνελεύσεις που μπορούν να περιφρουρήσουν τη διαδικασία.[1]
Ο αντιεξουσιαστικός χώρος καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τάσεων και πρακτικών. Φαίνεται όμως ότι προταγματικά κάποιες αρχές -και ταυτόχρονα αξίες- αναδεικνύονται ως βασικές και τον διακρίνουν από άλλα κομμάτια του πολιτικού φάσματος. Τέτοιες είναι η αντιεραρχία-ισοτιμία, η κυκλικότητα και η οριζοντιότητα, κλειδί για τα οποία είναι ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη. Αξίες όπως ο αντιφασισμός, ο αντισεξισμός, ο αντιρατσισμός, η αλληλεγγύη, παρότι σημαντικές, δεν είναι αποκλειστικές στον αντιεξουσιαστικό χώρο, καθώς τις επικαλούνται και κομμάτια της αριστεράς.
Παρότι αυτές οι αρχές-αξίες είναι βασικές, θα περνούσαμε στη σφαίρα της μεταφυσικής αν πιστεύαμε ότι με κάποιο αδιόρατο τρόπο, σε κοινωνίες βαθιά ιεραρχικές και εξουσιαστικές, με εμπεδωμένες κάθετες δομές, νομιμοποιημένες φασιστικές, απολυταρχικές, ρατσιστικές, σεξιστικές πρακτικές, τα άτομα που συμμετέχουν στις διαδικασίες του αντιεξουσιαστικού χώρου καταφέρνουν...
Μιχάλης Τζάνογλος*
Πρέπει να ήταν κάπου αρχές της δεκαετίας του ’80 όταν το βιβλιοπωλείο Ελεύθερος Τύπος έφερε κάποιες κασέτες με ιστορικές ηχογραφήσεις αναρχικών τραγουδιών από την Ισπανία, την Αργεντινή και την Ιταλία. Αυτή από την Ιταλία είχε τον τίτλο Canti Anarchici Italiani και τραγουδούσε το άγνωστο σε εμένα Gruppo "Z". Ανάμεσα στα κομμάτια ξεχώρισα ένα χαρούμενο (όπως νόμιζα από τον ρυθμό) τραγούδι που το έλεγαν «Addio a Lugano» (ή «Addio Lugano Bella», όπως είναι πιο γνωστό). Δεν πέρασε πολύς καιρός και κάπου πέτυχα τον εξαιρετικό και πάντα ανατρεπτικό ηθοποιό, Ηλία Λογοθέτη, να τραγουδάει με την κιθάρα του και ένα σαρδόνιο...
Σε αυτό το σημείωμα θα προσπαθήσω να υπερασπιστώ την άποψη ότι δύο κοινωνικοί ρόλοι – με μεγάλη συχνότητα εμφάνισης στις πολιτικές και κοινωνικές μας σχέσεις – αν και εκ πρώτης όψεως φαίνονται να είναι εξ ορισμού αντιθετικοί μεταξύ τους, στην πραγματικότητα επιτελούν κάποιες κοινές λειτουργίες, ικανοποιούν παρόμοιες συλλογικές ανάγκες. Και αυτό θα προσπαθήσω να το κάνω αποφεύγοντας την εύκολη συζήτηση για αυτά τα θέματα.
Η εύκολη συζήτηση
Η εύκολη συζήτηση αντιμετωπίζει την περίπτωση του Ηγέτη με καταγγελτικό τρόπο προς το πρόσωπό του, δίνει έμφαση στα προνόμια του και στο πόσο κακός είναι ο ίδιος. Στην περίπτωση του Αποδιοπομπαίου Τράγου εστιάζει...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018