Πάτροκλος Χατζηαλεξάνδρου*
"The creative person should have no other biography than his works".
(“Ο δημιουργός δεν μπορεί να'χει καλύτερη βιογραφία ει μη μόνο τη δουλειά του”)
B. Traven
Βιογραφικό - Εισαγωγή
Ο Τρέηβεν (Traven) δεν είναι καθόλου αναγνωρισμένος στο ελληνικό κοινό. Δεν τον συναντάμε ούτε στις κατηγορίες των ευπώλητων, ούτε στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων ούτε στα προτεινόμενα των μεγάλων εφημερίδων ή των λογοτεχνικών περιοδικών. Όσα έργα του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά έχουν εξαντληθεί και μάλλον δεν θα βρεθούν ούτε κατόπιν παραγγελίας. Τα σπουδαία βιβλία του "Το Λευκό Ρόδο" και "Το Πλοίο Των Νεκρών" που έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, καθώς και το "Το Γεφύρι Στη Ζούγκλα" που εξέδωσε η “Σύγχρονη Εποχή” δε βρίσκονται ούτε στα μεταχειρισμένα. Όσο για την "Επανάσταση Των Κρεμασμένων" που εκδόθηκε κι από τις εκδόσεις ΒΙΠΕΡ είναι πιθανότερο να βρεθεί κανά ξεχασμένο αντίτυπο σε κανά περίπτερο παρά από τις εκδόσεις Άρδην που κάνανε την επανέκδοση το 2006. Μόνον "Ο Θησαυρός Της Σιέρα Μάδρε" ίσως να βρίσκεται πιο εύκολα σχετικά, αν και δε νομίζω, που τον εκδώσανε τα “Γράμματα“, αλλά κι ο Πατάκης.
Αρχιδούκας φυγάς από την Αυστρία; Αναρχικός επαναστάτης; Εξερευνητής της Αρκτικής; Λεπρός ερημίτης; Μεταφραστής από το Ακαπούλκο; Για περισσότερα από σαράντα χρόνια η μυστηριώδης ταυτότητα του B. Traven υπήρξε αντικείμενο φανταστικών υποθέσεων, φημών κι επισταμένων ερευνών σε διεθνή κλίμακα, οι οποίες μάλιστα ανακινήθηκαν πρόσφατα. Παρά τις επιτυχίες του ο θρυλικός αυτός συγγραφέας απέφευγε τη δημοσιότητα με την ίδια σφοδρότητα που άλλοι την επιδιώκουν.
"Από έναν εργάτη πού δημιουργεί πνευματικά έργα, ποτέ δε θα 'πρεπε να ζητά κανείς τη βιογραφία του. Είναι αγενές. Τον βάζει στον πειρασμό να πει ψέματα… Θα 'θελα να το πω μ' όλη τη σαφήνεια. Η βιογραφία ενός δημιουργικού ανθρώπου είναι εντελώς χωρίς σημασία. Αν ο άνθρωπος δε μπορεί να γίνει διακριτός μες από τα έργα του, τότε είτε ο ίδιος δεν αξίζει τίποτε, είτε τα έργα του δεν έχουνε καμμιάν αξία".
Αυτή είναι η πλήρης αποφθεγματική δήλωση που περιέχεται σε μια ανακοίνωση του Β. Traven προς τους αναρίθμητους Γερμανούς αναγνώστες των πρώτων βιβλίων του. Τη δημοσίευσε ο αριστερός εκδοτικός συνεταιρισμός Büchergilde Gutenberg το 1927, για να κατευνάσει την περιέργεια των δεκάδων χιλιάδων μελών και αναγνωστών που τον πολιορκούσαν με επιστολές τους, θέλοντας να πληροφορηθούν για τη ζωή και το πρόσωπο του συγγραφέα. Ο δεινός αφηγητής, που μέσα από τις σελίδες των διηγήσεών του τους κρατούσε με κομμένη την ανάσα στις ώρες αναψυχής, αυτός πού είχε βρεί το μήκος κύματος και τον τόνο για να επικοινωνεί τόσο άμεσα από το μακρινό Μεξικό, απαντούσε στους αναγνώστες του με διευκρινίσεις, αισθητικά και πραγματολογικά σχόλια καθώς και κοινωνικοπολιτικές παρατηρήσεις, αλλά η αλληλεγγύη και η ζεστασιά του απέκρουαν κάθε ανοίκεια οικειότητα.
Είναι η απαρχή ενός έκθετου μυστηρίου που κράτησε ως τον επιβεβαιωμένο θάνατό του και κρατά ακόμη και σήμερα. Η αχλύ που περιέβαλλε τη ταυτότητά του (« Εγώ δεν χρειάζομαι διαβατήριο. Ξέρω ποιος είμαι»), απλώθηκε γρήγορα σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική, καθώς τα βιβλία του μεταφράστηκαν στις περισσότερες γλώσσες των δύο ηπείρων και το σώμα των αναγνωστών του μεγάλωσε μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε δεκάδες...
Η αγροτική εξέγερση των σταφιδοπαραγωγών της βορειοδυτικής Πελοποννήσου αποτελεί πρόκληση κρίσης και αντίκρισης. Η ασφάλεια που παρέχει η απόσταση του χρόνου δίνει την δυνατότητα πολύεδρων επόψεων ανάλογα πάντα με τις προθέσεις και τις προσδοκίες μας. Άλλοτε εναποθέτουμε τα γεγονότα στον αστερισμό του μύθου, ωραιοποιώντας και ηρωοποιώντας, άλλοτε τα “επιστημονικοποιούμε” αποστειρώνοντας τα από την ιδιαίτερη τους γενεσιουργία και άλλοτε τα εξισώνουμε με διαφορές και ομοιότητες από το σήμερα. Η αντπαράθεση των γεγονότων μιας περασμένης εποχής απέναντι στα σημερινά αδιέξοδα, τις εθιμοτυπικές διαμαρτυρίες του αγροτικού κόσμου, και στην γενικευμένη “στεγανότητα” των κοινωνικών ομάδων είναι ένας τρόπος να κατανοήσουμε πληρέστερα και τις δύο...
«Ο απλός λαός της Ισπανίας, μερικές φορές πολεμώντας μόνο με γυμνές γροθιές και περπατώντας ηρωικά μέχρι το θάνατό του για να νικήσει τον φασισμό, αυτός ο άρρωστος και προδομένος λαός νικούσε στην πραγματικότητα. Έτσι η φασιστική Πορτογαλία, η φασιστική Ιταλία και η φασιστική Γερμανία παρενέβησαν, ενώ η Γαλλία και η Βρετανία, ειδικά η Βρετανία, έπαιζε με τη δημοκρατία. Έπαιξε για τη δημοκρατία, μίλησε για μη παρέμβαση και πίσω από αυτή τη μη παρέμβαση, βοήθησαν τον φασισμό και τον Φράνκο…»
Ethel McDonald, Βαρκελώνη 1936.
Το 1936, με τον εμφύλιο πόλεμο να σαρώνει την Ισπανία, η Ethel Macdonald -μια νεαρή της εργατική...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018