Νικόλαος Κονεμένος,
Η διαθήκη μου – και δύο κείμενα για την γυναίκα και την οικογένεια,
εκδ. Φαρφουλάς, 2008
Ο Νικόλαος Κονεμένος (1832-1907) με το πρωτοπόρο έργο του έχει να προτείνει μόνο ριζικές λύσεις. Καθολικός νους, ακονιζόμενος από τα προσωπικά του βιώματα και την άρνηση της μεγαλοαστικής του καταγωγής, πάντα με οξυμμένη ευαισθησία και ρηξικέλευθο πνεύμα, αναθρεμμένος µε τον επτανησιακό ριζοσπαστισμό έγραψε για ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων. Υπήρξε και έμεινε γνωστός ως ο πρώτος δημοτικιστής, τρεις δεκαετίες πριν τον Ψυχάρη. Στο εκτεταμένο κείμενό του "Η διαθήκη μου" (1901) προσποιούμενος ότι κέρδισε 1.200.000 $ στο αμερικάνικο λαχείο, εξαπολύει μια ανελέητη σάτιρα σε πρόσωπα και καταστάσεις της εποχής του, και με την άνεση που του δίνει ο "αμύθητος" πλούτος του εξαγγέλλει ένα πρόγραμμα ριζικών αλλαγών για την Κερκυραϊκή κοινωνία όπου ζει, αλλά και για την υπόλοιπη χώρα. Στα κείμενά του "Η οικογένεια" και "Η γυναίκα", γραμμένα κατά το 1880, γίνεται κήρυκας της ανάγκης να χειραφετηθεί η γυναίκα από την πατρικά και συζυγικά δεσμά, καταγγέλλοντας τον γάμο ως ένα θεσμό που αντίκειται στην ερωτική φύση του ανθρώπου. Οι επαναστατικές του ιδέες για την πολιτειακή οργάνωση και τους κοινωνικούς θεσμούς, την οικογένεια και τις σχέσεις των δύο φύλων, πάντα διατυπωμένες µε χιούμορ και ανθρωπιά, αντηχούν ακόμα και σήμερα σαν πραγματικές διανοητικές αστραπές πάνω στα σύγχρονα προβλήματα.
«Αν τον κόσµο τον κυβερνούσαν οι γυναίκες, ο κόσµος θα εκυβερνιότουν πολύ πλέον δίκαια, πολύ πλέον φιλάνθρωπα και πολύ πλέον σύµφωνα µέ την φύσιν παρ’ ο,τι τώρα που τον κυβερνούν οι άντρες…
Της δύστυχης της γυναικός εµείς οι άρπαγες και οι σκληροί της επήραµε ο,τι κι αν είχε· της επήραµε περιουσία και ελευθερία· εµείς της επεριορίσαµε την ενέργεια των αισθηµάτων της, που είναι ο πλέον πολύτιµος θησαυρός της· εµείς την εκάµαµε να ακούσει όλο το βάρος του συχαντερού ζυγού µας· εµείς την εφονέψαµε· έχοµε τον εγωϊσµό και την αναισθησία να πιστεύοµε, πως µία τέτοια κατάσταση την ζητάει η φύσις· η γυναίκα δεν γνωρίζει την αιτία που βρίσκεται σήµερα σε αυτή την κατάσταση, αλλ’ όµως το άδικο που της γένεται το αισθάνεται... Ω γυναίκα! η τύχη η δική σου είναι η τύχη όλης της ανθρωπότητος· ο άντρας έπρεπε να είναι δούλος σου, και ο άντρας σε κυριεύει. Αλλά τι να κάµοµε, δύστυχη; ή που να πάµε;»
Απόσπασμα από το βιβλίο
