Σύντομη αναφορά σε μια αιματοβαμμένη πορεία

Όλες οι εξουσίες, με όποιο πρόσωπο κι αν εμφανίστηκαν, έχουν βουτηχτεί μέσα στο αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων. Τα κόμματα, τα κομμουνιστικά κινήματα έχουν κι αυτά κατά καιρούς αφοσιωθεί στην εξόντωση των αντιφρονούντων, προκειμένου να εδραιώσουν την εξουσία τους, τόσο στο εσωτερικό τους, όσο και στην κοινωνία. Το κομμουνιστικό καθεστώς των σοβιέτ χρειάστηκε να σφάξει χιλιάδες αναρχικούς, εξεγερμένους ή απλώς διαφωνούντες, προκειμένου να επιβάλλει τον τρόμο που θα του επέτρεπε να οδηγήσει τους εξουσιαζόμενους ανθρώπους στο σημερινό χάλι, μετά από την γκλάστνοστ (διαφάνεια) και την περεστρόϊκα (μεταστροφή), την επανενοποίηση δηλαδή των δύο συστημάτων καταπίεσης κι εκμετάλλευσης πάνω στον πλανήτη.

Κι αυτή η μάσκα του εκφραστή των λαϊκών συμφερόντων γινόταν δυστυχώς πιστευτή ακόμα κι από τους συγγενείς αυτών που δολοφονούνταν. Έτσι, στο όνομα του να μην δοθούν αφορμές κι επιχειρήματα στην αντίδραση, αποσιωπούνταν τα εγκλήματα. Άλλοτε πάλι ο τρόμος που απλωνόταν ήταν που σφράγισε στόματα και έσβησε μνήμες.

Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο θα σταθούμε σ’ ένα από τα πλέον σκοτεινά και αιματηρά κεφάλαια της «επαναστατικής» πορείας του ΚΚΕ. Είναι αυτό που αφορά τόσο την ανασυγκρότησή του κατά τη διάρκεια της κατοχής, (αφού όπως είναι γνωστό στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά το ΚΚΕ είχε ουσιαστικά διαλυθεί και μετατραπεί σε φερέφωνο της ασφάλειας), όσο και την μετέπειτα περίοδο. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε, πως με την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ (Τυρίμος, Μανωλέας, Μόσχος), που ελέγχονταν πλήρως από τον Μανιαδάκη, είχαν συνταχθεί οι: Ζαχαριάδης, Σιάντος, Παρτσαλίδης, Ιωαννίδης, Γκρόζος, Ζωγράφος, Βαφειάδης, Ακριτίδης. (Βλέπε σχετικά και εδώ).

Όταν μάλιστα συγκροτήθηκε και η Νέα Κεντρική Επιτροπή από δραπέτες μέλη του ΚΚΕ και πάλι εισχώρησε σ’ αυτή ένας πράκτορας, ο Ανδρέας Τσίπας.

Αλλά και στους υπόλοιπους μηχανισμούς του ΕΑΜ και ΕΛΑΣ δεν έλειψαν οι χαφιέδες και οι πράκτορες των εγγλέζων, όπως ο φημισμένος «Κόκκινος Συνταγματάρχης» Ευριπίδης Μπακιρτζής, για τον οποίο ο Κρις Γουντχάουζ (επικεφαλής της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα το 1943-’44) θα γράψει στο βιβλίο του «Το μήλον της Έριδος»: «Στο πρόσωπο του Ευριπίδη Μπακιρτζή βρήκαμε ένα από τους καλύτερους πράκτορές μας».

Το ιδεολογικό υπόβαθρο, η πολιτική αντίληψη και πρακτική του ΚΚΕ, σε συνδυασμό με την συμμετοχή χαφιέδων, αποτέλεσε και αποτελεί το αντικοινωνικό κι ανταγωνιστικό, σε κάθε απελευθερωτική άποψη και δράση, μίγμα.

Είναι επόμενο, λοιπόν, η συγκρότηση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ να συνοδευτεί με την κατασκευή ενός ακόμη μηχανισμού, που θα πραγματοποιούσε «εκτελέσεις εχθρών του λαού» και θα προστάτευε τους «λαϊκούς αγωνιστές». Άλλωστε η δολοφονία αγωνιστών έχει προϊστορία: Στα τέλη του 1926, ο Ζαχαριάδης μαζί με τους Σακαρέλο, Θωμάζο και άλλους επιτίθενται στους αρχειομαρξιστές Γεωργοπαπαδάκο και Σταφυλάτο, μαχαιρώνοντας θανάσιμα τον Γεωργοπαπαδάκο, που πέθανε μετά από μια βδομάδα. Ένα χρόνο αργότερα το μέλος του ΚΚΕ Φλαράκος δολοφονεί τον υποδηματεργάτη Θοδωρή Λαδά!

Στην πραγματικότητα η Ο.Π.Λ.Α. (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών) αποτελούνταν από δολοφόνους και βασανιστές στην υπηρεσία του ΕΑΜ και των κρατιστικών επιδιώξεων του κομματικού μηχανισμού του ΚΚΕ. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις τριών απ’ αυτούς τους αρχιδήμιους, ενός Παρασκευά στην Καισαριανή, του ονομαζόμενου Μπάρμπα (Γιώργου Κοζάνη) στον Πειραιά και του Β. Μπαχάρα ή Πιέρο που πέρασαν με την μεγαλύτερη άνεση, μετά την ήττα του ΕΑΜ, στην Ασφάλεια για να συνεχίσουν από εκεί την ίδια δουλειά.

Οι σφαγές απλών αγωνιστών άρχισαν πριν την απελευθέρωση, κορυφώθηκαν στη διάρκεια του «Κόκκινου Δεκέμβρη» [Βλ. σχετικά και ΕΔΩ] και συνεχίστηκαν. Για να μπορέσει να εξαπολυθεί αυτό το πογκρόμ εναντίον τροτσκιστών, αρχειομαρξιστών, αναρχικών αλλά και διαφωνούντων με το ΚΚΕ, χρειάστηκε να προετοιμαστεί το έδαφος στον ιδεολογικό και προπαγανδιστικό τομέα. Η επιθετικότητα, με την οποία αντιμετώπιζε η ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ τις τροτσκιστικές οργανώσεις και η χαφιεδολογία είναι χαρακτηριστικές: «Χωρίς το ξεκαθάρισμά τους θα ’ταν αδύνατο στη σοβιετική εξουσία και τον Κόκκινο στρατό να παρουσιάσουν το σημερινό μεγαλείο της κοσμοϊστορικής αντίστασης και της συντριβής του χιτλερισμού…» [ΚΟΜΕΠ, φ.11, Μάρτιος 1943]

Να ξεκαθαριστούν ποιοι; Μα φυσικά αυτοί που δυο χρόνια πριν την παράδοση του ελλαδικού χώρου στους Άγγλους και τους απόδημους εξουσιαστές και κρατιστές έγραφαν: «Σαν έρθουνε οι αγγλοαμερικάνοι θα ’ρθούνε για να βοηθήσουν τη σύμμαχή τους ελληνική μπουρζουαζία, που τόσο πολύτιμες υπηρεσίες τους πρόσφερε στη σημερινή σύγκρουση, να πάρει στα χέρια της την κρατική εξουσία, για να επιδοθούν ύστερα μαζί της στην εκμετάλλευση των εργαζόμενων μαζών της χώρας συντροφικά».[Προλετάριος, φ.2, Γενάρης 1943]

«Ξέρανε ότι ήταν επαναστάτες και γιατί ήταν επαναστάτες τους σκότωναν», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Στίνας στο βιβλίο του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ -ΟΠΛΑ. Η δολοφονία πάλι των παλιών στελεχών ήταν ένα σαφές μήνυμα: Η διαφωνία είναι έγκλημα και τιμωρείται με θάνατο. Εν όψει λοιπόν, της παράδοσης του ελλαδικού χώρου, το έδαφος έπρεπε να μείνει «καθαρό». Αυτό που δεν πρόλαβε ή δεν μπόρεσε να κάνει η Χ του Γρίβα ανέλαβαν να διεκπεραιώσουν τα αποβράσματα που είχαν ενταχθεί στην ΟΠΛΑ, με τις οδηγίες και κατευθύνσεις του κόμματος. Ο Μπαρτζιώτας, μέλος τότε του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, καυχιόταν ότι «σκοτώσαμε περισσότερους από 800 τροτσκιστές», βαφτίζοντας προφανώς οποιονδήποτε διαφωνούντα έβγαζαν από τη μέση σαν τροτσκιστή.

Σύμφωνα με τον Περικλή Χουλιάρα, πολλοί Αρχειομαρξιστές στην περιοχή Φθιώτιδας και Τριχωνίδας, που ανήκαν ενεργά στο ΕΑΜ και είχαν καταταγεί στον ΕΛΑΣ, δολοφονήθηκαν λίγο πριν από την απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή. Εκατοντάδες Αρχειομαρξιστές αγωνιστές πολέμησαν στις γραμμές του ΕΛΑΣ, με την ψευδαίσθηση της μετατροπής του σε «πραγματικό λαϊκό στρατό στην υπηρεσία της προλεταριακής υπόθεσης». Ανταμείφθηκαν με το στιλέτο, το ρόπαλο και τις σφαίρες των ΟΠΛΑτζήδων.

Φυσικά δεν αμφισβητείται πως εκτελέστηκαν και κάποιοι από το «αντίπαλο» στρατόπεδο (χαφιέδες, συνεργάτες των Γερμανών κ.λπ). Όμως κι εδώ η υπερβολή έφτασε στο σημείο να έχουν ξεπεραστεί κατά πολύ τα όρια ανάμεσα στην «απόδοση δικαιοσύνης» και την ανεξέλεγκτη τρομοκρατία των πιστολέρο του κόμματος.

Μερικά ονόματα δολοφονημένων αγωνιστών από την ΟΠΛΑ (σε αγκύλη αναφέρονται οι πηγές-μαρτυρίες):

1.- Γιάννης Αθανασάκης. Δολοφονήθηκε στην Πάτρα, [«Εργατικό Μέτωπο» 30.4.45].

2.- Κώστας Σπέρας. Αναρχικός τσιγαράς. Δολοφονήθηκε στη Μάνδρα Αττικής. Τον έσφαξαν και τον έριξαν σ’ ένα πηγάδι. Στέλεχος του Εργατικού Κέντρου Αθήνας, πριν από την ίδρυση της ΓΣΕΕ. Από τους πρωτεργάτες της εξέγερσης των μεταλλωρύχων στη Σέριφο τον Αύγουστο του 1917. Συμμετείχε στο 1ο και 2ο συνέδριο της ΓΣΕΕ, εκπροσωπώντας τους αναρχοσυνδικαλιστές εργάτες. Όταν το ΚΚΕ επικράτησε στο συνδικαλιστικό τομέα, διέκοψε κάθε πολιτική και συνδικαλιστική δράση. Το 1943 άρχισε να προετοιμάζεται για να δράσει και πάλι, ενώ ήδη είχε προχωρήσει την συγγραφή της «Ιστορίας του Εργατικού Κινήματος». Στις 14 -9-1943 φεύγει από το σπίτι του στον Κολωνό. Συλλαμβάνεται στην Μάνδρα Αττικής από τον αιμοσταγή καπετάν Ορέστη.

3.- Ν. Αποστολίδης. Τυπογράφος. Δολοφονήθηκε στην Αργαλαστή του Βόλου, [«Εργατικό Μέτωπο» 30.4.45].

4.- Νίκος Αραβαντινός. Αγωνιστής γνωστός σ’ όλη την Κεφαλονιά, με πλούσια συμμετοχή σε αγροτικούς και εργατικούς αγώνες. Δολοφονήθηκε στην Αθήνα (Οδός Λιοσίων και Μεταξά) στις 17 Δεκέμβρη 1944. Τον πατέρα του, που ήταν δάσκαλος, τον είχαν σκοτώσει οι Γερμανοί, [«Εργατική Πάλη» 30.6.45, γραπτή μαρτυρία Θ. Αραβαντινού].

5.- Γιώργης Αρνιωτάκης. Δολοφονήθηκε στο Περιστέρι, αρχές Δεκέμβρη 1944, [Γραπτή μαρτυρία Γ. Δαλαβάγγα].

6.- Θύμιος Αδραμυτίδης. Δολοφονήθηκε στην Αθήνα, στις 3 Δεκεμβρίου 1944,μέσα στον Ευαγγελισμό, πυροβολημένος από τους ένοπλους συμμορίτες της ΟΠΛΑ, σε ηλικία 55 χρόνων. Ανήκε στην ομάδα του Α. Στίνα, [«Εργατικό Μέτωπο» 30.4.45].

7.- Θανάσης Οικονόμου. Φοιτητής και μέλος της ΕΠΟΝ Γκύζη, που πέρασε με το μέρος των διεθνιστών, δολοφονήθηκε αφού προηγουμένως τυφλώθηκε από τους ΟΠΛΑτζήδες, [Μαρτυρία Α. Στίνα].

8.- Ν. Μούσκας. Γκαρσόνι, [Μαρτυρία Α. Στίνα].

9.- Γ. Αναγνώστου. Τροτσκιστής σερβιτόρος. Δολοφονήθηκε στο Βύρωνα και πετάχτηκε σ’ ένα πηγάδι στον Υμηττό, [Μαρτυρία Κ. Αναστασιάδη].

10.- Σπύρος Αχαρνιώτης. Δολοφονήθηκε στη Δ. Φθιώτιδα, λίγο πριν την απελευθέρωση, [Προφορική μαρτυρία Π. Χουλιάρα].

11.- Σταύρος Βερούχης. Ανάπηρος πολέμου, τυφλωμένος από αέρια που χρησιμοποιούνταν ευρύτατα κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκόσμιου μακελειού. Γραμματέας της «Ομοσπονδίας αναπήρων και θυμάτων Πολέμου». Ίδρυσε στην περιοχή των Αμπελοκήπων (Πανόρμου) ένα είδος κοινόβιου, όπου ζούσαν και τρέφονταν 1000 περίπου ανάπηροι πολέμου που δεν είχαν πόρους και ανθρώπους να τους στηρίξουν. Το 1934 συμμετείχε στην τροτσκιστική οργάνωση «Μπολσεβίκος». Το 1936 επέστρεψε στο Πλατανιστό της Εύβοιας (όπου είχε γεννηθεί). Αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετάνοιας και οι αρχές μπροστά στην έντονη αντίδραση των κατοίκων υποχώρησαν και δεν προχώρησαν σε μέτρα εναντίον του. Στην κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ του χωριού του. Αν και δεν ήταν υποψήφιος εκλέχτηκε από τους συγχωριανούς του εθνοσύμβουλος στην ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) τη γνωστή και ως «κυβέρνηση του βουνού». Σε λίγες μέρες τον πήραν για δήθεν σύσκεψη της ΠΕΕΑ. Στο δρόμο τον αποκεφαλίσανε, τον Μάιο του 1944, [Μαρτυρία Γ. Βερούχη, «Εργατική Πάλη» Ιούλιος 1945].

12.- Δημήτριος Βογιατζής. Δολοφονήθηκε στη Δ. Φθιώτιδα, λίγο πριν την απελευθέρωση, [Προφορική μαρτυρία Π. Χουλιάρα].

13.- Δημοσθένης Βουρσούκης. Ανήκε στην ομάδα του Α. Στίνα. Δολοφονήθηκε στα Καμίνια του Πειραιά στις 5 Οκτώβρη 1944. Όταν συνελήφθη ο Βουρσούκης, μια επιτροπή (ανάμεσά τους και ο Στίνας) πήγε στον Τσιριμώκο (υπουργό της Εθνικής Κυβέρνησης) να διαμαρτυρηθεί. Αυτός πανικόβλητος τους είπε: «Δεν μπορώ να κάνω τίποτε. Φυλαχτείτε!», [«Εργατικό Μέτωπο» 9.4.45. Μαρτυρία Κ. Αναστασιάδη, Α. Στίνα].

14.- Γιάννης Βενάρδος. Δολοφονήθηκε στον Πειραιά, τις ημέρες των Δεκεμβριανών, [Μαρτυρία Θ. Πίστη: «Στα κρατητήρια της Εθνικής Πολιτοφυλακής», εκδ. Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη, «Εργατικά Νέα», 21.4.45].

15.- Νίκος Βενετσάνος. Δολοφονήθηκε στο Περιστέρι το Νοέμβριο του 1944, [«Εργατική Πάλη» 3.6.45].

16.- Κώστας Δαμαλάς. Τσαγγάρης, [Α. Στίνας].

17.- Γιάννης Γραμμένος. Δολοφονήθηκε στην Αθήνα τις ημέρες των Δεκεμβριανών, [«Εργατική Πάλη» 25.12.45].

18.- Ζαχ. Γραμματικόπουλος. Στον Πειραιά, τις ημέρες των Δεκεμβριανών, [Θ. Πίστη «Στα κρατητήρια της Εθνικής Πολιτοφυλακής»].

19.- Θεόφιλος Δημητριάδης. Στον Πειραιά, στις 3 Δεκέμβρη 1944, [«Εργατική Πάλη» 7.9.45].

20.- Γιώργος Δόξας. Εργάτης ελαιοχρωματιστής. Δολοφονήθηκε στην Καλλιθέα, μετά την απελευθέρωση, [«Εργατική Πάλη» 27.9.45].

21.- Αλέκος Ευθυμίου. Στη Δ. Φθιώτιδα, λίγο πριν την απελευθέρωση, [Προφορική μαρτυρία Π. Χουλιάρα].

22.- Νίκος Ζησιμόπουλος. Στο Αγρίνιο (τοποθεσία Χάνι Λιέλου) στις 5 Αυγούστου 1944, [«Πάλη των Τάξεων» 1.7.46].

23.- Γιώργης Ζούρης. Στην Αθήνα το Δεκέμβριο του 1944, [«Πάλη των Τάξεων» 23.8.45].

24.- Δημήτρης Θέμελης. Στον Πειραιά, [Θ. Πίστη «Στα κρατητήρια της Εθνικής Πολιτοφυλακής», «Εργατικά Νέα» 11.4.45].

25.- Κατσίμπρας. Δολοφονήθηκε στην Υπάτη την περίοδο των Δεκεμβριανών, [Προφορική μαρτυρία Περικλή Χουλιάρα].

25.- Κ. Καλογεράκης και Γιάννης Καπετανάκης. Στο Αγρίνιο, λίγο πριν από τον Δεκέμβρη, [«Πάλη των Τάξεων» 20.11.44].

27.- Γ. Κωνσταντινίδης (Ασημίδης). Δολοφονήθηκε στην περιοχή Γκύζη πιθανόνστις 11-12-44. Από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ. Διορίστηκε από την Κομμουνιστική Διεθνή στην Κ.Ε. του ΚΚΕ το 1931. Διαφώνησε με τον Ζαχαριάδη και αποχώρησε από το κόμμα. Στη διάρκεια της κατοχής, ως δικηγόρος, υπεράσπισε πολλούς κατηγορούμενους στα γερμανικά δικαστήρια.

28.- Εμμανουήλ Καβαλιέρος. Στο Περιστέρι, τις ημέρες των Δεκεμβριανών,[Μαρτυρία Κ. Αναστασιάδη].

29.- Γιώργος Βοΐλης-«Κατσαμπρώκος». Δολοφονήθηκε στο Βύρωνα, τις ημέρες των Δεκεμβριανών, [Γραπτή μαρτυρία Ρ. Ντόκου, «Εργατικά Νέα» 11.4.1945].

30.- Γιάννης Κουβρουζής. Δολοφονήθηκε στον Πειραιά, τις ημέρες των Δεκεμβριανών, [Θ. Πίστη «Στα κρατητήρια της Εθνικής Πολιτοφυλακής»].

31.- Θ. Καραγκούνης. Στον Πειραιά, τις ημέρες των Δεκεμβριανών, [Θ. Πίστη, «Στα κρατητήρια της Εθνικής Πολιτοφυλακής»].

32.- ΑΛΜΠΕΡ. Αρχειομαρξιστής που δολοφονήθηκε μαζί με άλλους 7 ομήρους, από τον ΕΛΑΣ στα Κρώρα Βοιωτίας στις 6 Ιανουαρίου 1945. Μαρτυρία του ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκου, που ήταν παρών, όμηρος κι αυτός του ΕΛΑΣ.

33.- Κ. Λαδάς. Στο Αγρίνιο, πριν από τα Δεκεμβριανά, [«Πάλη των Τάξεων» Κ. Αναστασιάδης 20.11.44].

34.- Γ. Μάγειρας. Στο Αγρίνιο, πριν από τα Δεκεμβριανά, [Πάλη των Τάξεων» 20.11.44].

35.- Κώστας Μάγγος. Το Σεπτέμβριο του 1944, [«Εργατική Πάλη» 7.6.46].

36.- Μήτσος Μελιάδης. Στον Πειραιά, στις 4 Δεκεμβρίου 1944, [«Εργατική Πάλη» 30.6.45, Κ. Αναστασιάδης].

37.- Δημήτρης Μπελιάς. Στην Αθήνα (Παγκράτι), στις ημέρες των Δεκεμβριανών, [«Εργατικά Νέα» 11.4.45, μαρτυρία Κ. Αναστασιάδη].

38.- Πάνος Μπανίκας. Στην περιφέρεια Τριχωνίδας, καλοκαίρι 1944, [Γραπτή μαρτυρία Γ. Παπαλάκης, Γ. Γιαννούτσος, Βάγιας Κουκουλάς].

39.- Νικόλαος Μούσκας. Στην Αθήνα στις 19 Σεπτέμβρη 1944, [«Εργατική Πάλη» 18.3.46, μαρτυρία Μ. Σούλας].

40.- Νικόλαος Ξανθόπουλος. Αγρίνιο, πριν από το Δεκέμβρη του ‘44, [«Πάλη των Τάξεων» 20.11.44, Κ. Αναστασιάδης].

41.- Νίκος Παγώνης και Γιάννης Παναγιωτίδης. ΣτηΤριχωνίδα, το καλοκαίρι 1944, [Γραπτή μαρτυρία Γ. Παπαλάκης, Γ. Γιαννούτσος, Βάγιας Κουκουλάς].

42.- Στέλιος Παπάζογλου. Στο Βύρωνα το καλοκαίρι του 1944. Γραπτή μαρτυρία Ρ. Ντόκου.

43.- Νάκος Πανόπουλος. Προφορική μαρτυρία Περικλή Χουλιάρα. Λίγο πριν από την Απελευθέρωση.

44.- Σπύρος Πηλίτσης. Στη Θήβα, 20 Μαρτίου 1944, [«Εργατική Πάλη» 15.6.45].

45.- Γ. Πονηρός. Στη Δ. Φθιώτιδα, λίγο πριν την απελευθέρωση, [Προφορική μαρτυρία Περικλή Χουλιάρα].

46.- Θωμάς Παπαδόπουλος. Δολοφονήθηκε στην Ήπειρο, το Γενάρη του 1944, [Π. Νούτσος «Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα» τ. 3, σ. 528].

47.- Βασίλης Ράπτης. Περιφέρεια Τριχωνίδας, Αύγουστος 1944, [Γραπτή μαρτυρία Γ. Παπαλάκης, Γ. Γιαννούτσος, Βάγιας Κουκούλας].

48.- Νίκος Σακελλαρίου. Στο Βύρωνα, καλοκαίρι 1944, [Γραπτή μαρτυρία Ρωμύλ. Ντόκου].

49.- Στρατής Σπανέας. Αθήνα (Παγκράτι), Ιούνιος 1944, [«Διεθνιστής» 20.6.44].

50.- Ευάγγελος Στάης (Καρβούνης). Δολοφονήθηκε στον Πειραιά, τις ημέρες του Δεκέμβρη, [«Εργατική Πάλη» 25.12.45].

51.- Στέργιος Στεργίου. Καπνεργάτης. Δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στις 23 Νοεμβρίου 1944, [«Εργατική Πάλη» 15.11.45].

52.- Σπύρος Στεφάνου. Δολοφονήθηκε στην Αθήνα, τις ημέρες του Δεκέμβρη, [«Εργατική Πάλη» 29.11.45].

53.- Γιάννης Σωτηράκης. Στην περιφέρεια Τριχωνίδας, καλοκαίρι του 1944, [Γραπτή μαρτυρία Γ. Παπαλάκης, Γ. Γιαννούτσος, Βάγιας Κουκούλας].

54.- Δημήτρης Τάτσης. Δολοφονήθηκε στη Νάουσα, 5 Μαΐου 1944, [«Εργατική Πάλη» 27.9.45].

55.- Παναγιώτης Τσιγκέλης. Εργάτης, δραπέτης από τα νησιά. Δολοφονήθηκε στο Περιστέρι, τις ημέρες του Δεκέμβρη (σύμφωνα με τον Α. Στίνα τον έσφαξαν στη περιοχής της πλατείας Βάθης), [«Εργατική Πάλη» 15.8.1945].

56.- Γ. Τεριτζής. Στον Πειραιά, τις ημέρες του Δεκέμβρη, [Θ. Πίστη «Στα κρατητήρια της Εθνικής Πολιτοφυλακής»].

57.- Ν. Φλώρος. Στο Αγρίνιο, λίγο πριν από το Δεκέμβρη, [μαρτυρία Κ. Αναστασιάδη].

58.- Κοσμάς Χαριτωνίδης. Στον Πειραιά, τις ημέρες του Δεκέμβρη, [«Εργατική Πάλη» 15.11.1945].

59.- Παντελής Δαμασκόπουλος. Δολοφονήθηκε τον Αύγουστο του 1944. Γεννήθηκε το 1896 στον Πύργο της Ηλείας. Το 1930 γίνεται μέλος του ΚΚΕ και το 1936 γίνεται μέλος της Κ.Ε. Διαγράφεται, κατηγορούμενος ως πράκτορας της ασφάλειας. Αποκαταστάθηκε το 1981.

60.- Γρηγόρης Σκαφίδας. Εργάτης. Μέλος του Πολιτικού γραφείου του ΚΚΕ από το 1938. Συλλαμβάνεται το 1939 και κάνει δήλωση μετάνοιας κατόπιν εντολής του Ζαχαριάδη. Το 1944 τον καλούν από τη Μεσσηνία, όπου κατοικεί, στο Καρπενήσι «για να του ανατεθεί δουλειά στο ΕΑΜ». Δολοφονείται το καλοκαίρι του 1944, [Β. Νεφελούδης, Ντοκουμέντα, σελ.233].

61.- Γιάννης Καλογερίδης. Εργάτης. Μαζί με άλλους εργάτες σκότωσε την πρωτομαγιά του 1931 τον αστυφύλακα Γυφτοδημόπουλο. Καταδικάστηκε σε πολλά χρόνια. Όταν αποφυλακίστηκε έπιασε δουλειά σ’ ένα μαγέρικο στον Πειραιά. Εκεί τον βρήκαν και τον δολοφόνησαν, επειδή πριν από πολλά χρόνια είχε διαφωνήσει με τον Τυρίμο. (Ο Τυρίμος ήταν μέλος του Π.Γ. του ΚΚΕ, βουλευτής και γραμματέας της Π. Ε. Αθήνας. Πέρασε στην Ασφάλεια και ήταν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ που καθοδηγούνταν από την Ασφάλεια του Μεταξά. Στην κατοχή ήταν με τους ταγματασφαλίτες του Ράλλη), [Μαρτυρία Α. Στίνα].

62.- Στέλιος Αρβανιτάκης. Εργάτης τσιγαράς. Θεωρείται ως ο κύριος εκπρόσωπος της επαναστατικής αριστεράς στον ελλαδικό χώρο. Ήταν ο μόνος που διαμαρτυρήθηκε για την σφαγή της Κρονστάνδης τον Μάρτη του 1921. Στο διάστημα 1923-24 ήταν από τους ηγέτες της Κομμουνιστικής Ένωσης του Πειραιά (μιας από τις πιο μαχητικές οργανώσεις, που αποχώρησε από το ΚΚΕ και βρέθηκε επικεφαλής των απεργών εργατών του Πειραιά, σ’ όλες τις μάχες που έδιναν με την χωροφυλακή και τους τσερκέζους του Πλαστήρα). Αποκλείστηκε από το ΚΚΕ με απόφαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς και τη Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας. Στράφηκε στον αναρχοκομμουνισμό χωρίς να ενταχθεί σε καμία οργάνωση, αλλά βρισκόταν πάντα μπροστά σ’ όλες τις διαδηλώσεις και τις συγκρούσεις των εργατών με την αστυνομία. Γι’ αυτά «έπρεπε» να δολοφονηθεί, [Μαρτυρία Α. Στίνα].

Συσπείρωση Αναρχικών

Πηγές:

1) Δεκέμβρης του ’44, ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ, εκδ. φιλίστωρ, Ιούλιος 1996.

2) Γιάννη Η. Καρύτσα, Ο ΣΦΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΕΙΟΜΑΡΞΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟ, εκδ. Άρδην, Αύγουστος 2002. (Στο βιβλίο παρατίθεται και αλφαβητικός κατάλογος 93 δολοφονημένων αγωνιστών)

3) Α. Στίνα (Σπύρου Πρίφτη) ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ, Εβδομήντα χρόνια κάτω από τη σημαία της Σοσιαλιστικής Επανάστασης, εκδ. ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1985.

4) Α. Στίνα (Σπύρου Πρίφτη), ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΟΠΛΑ, έκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη, Ιανουάριος 1984.

5) Σολ. Νεοκ. Γρηγοριάδη, Ιστορία της συγχρόνου Ελλάδος, τόμος Α΄.

6) Μάριου Εμμανουηλίδη, ΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ, εκδ. φιλίστωρ, Φεβρουάριος 2002.

Δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, Φ.28, Σεπτέμβριος,2004