Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος

Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα

10 Ιανουαρίου 2011

• Ελλάδα
• κριτική
• εξεγερμένοι
• διανοούμενοι

ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΤΟΥ Δ. ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ (1)

Φίλε Κύριε,

Αθήναιος ο δειπνοσοφιστής αναφέρει, ότι, ερωτηθείσα μία εταίρα της αρχαιότητος, τι φρονεί περί του έρωτος; Φρονώ, απήντησεν, ότι έρως είναι η τε ηδυπάθεια και η ηθική ευδαιμονία, την οποία αισθάνεται το εν των γενών, όταν κρατή το έτερον εις τας αγκάλας αυτού. Η απάντησις αύτη ήρμοζε εις τα άσεμνα μιάς εταίρας χείλη, διότι, δικαιολογούσα την διαγωγήν αυτής, αναπλάττει τον έρωτα ως θεόν του αποτελέσματος και ουχί του αιτίου.

Αλλά συ, φίλε μου, συ ο ερευνητής της ανθρωπίνης καρδίας, ο αισθηματώδης, συ να παραδέχεσαι ότι είναι δυνατοί δύω συγχρόνως έρωτες, δεν είναι θλιβερόν;

Έρως δεν είναι δράμα εις πράξιν μίαν. Εάν τούτο ήτο έρως, δεν ήξιζε τον κόπον να φιλοσοφή τις επ’ αυτού. Ημείς, οι νέοι, συνειθίζομεν πολλάκις να λέγωμεν, αναρπαζόμενοι υπό του κάλλους και της γοητείας ερωμένης ημών, ότι είμεθα πρόθυμοι να θυσιάσωμεν την ζωήν χάρις αυτής, και νομίζομεν, ότι τούτο είναι ο μέγιστος, ο ιδεώδης βαθμός του έρωτος. Αλλά και αν πραγματικώς πράξωμεν τούτο, εάν προσφέρωμεν την ζωήν ημών χάριν της ερωμένης, η θυσία αύτη τι είναι; Μιας στιγμής θυσία. Ευκόλως δυνάμεθα εις στιγμήν παραφοράς να θυσιάσωμεν την ζωήν, αφού θυσιάζομεν αυτήν πολλάκις προς απόλαυσιν των χαμερπεστέρων ηδονών.

Έρως δεν είναι η στιγμιαία απόλαυσις και ηδονή, είναι η μετουσίωσις μιας ψυχής εις ετέραν, είναι η συγχώνευσις δύο ψυχών. Είναι το ακαταμάχητον εκείνο αίσθημα, το οποίο συγκεντροί το σύμπαν εν ενί προσώπω, όπερ αναπληροί τω ετέρω το σύμπαν. Ο έρως είναι όπως ο θεός, Εις, πάντοτε Εις. Εάν δεχθώμεν δύω, τότε δυνάμεθα να δεχθώμεν και τρις και τέσσαρας και χιλίους, και ιδού φερόμεθα προς την πολυθεΐαν. Πολυθεΐα δ’ επί έρωτος είναι η αρχαϊκή της Αστάρτης λατρεία.

Δεν εννοώ, πώς είναι δυνατόν σπουδαίως να συζητής περί αυτού. Ας υποθέσωμεν λ.χ., ότι ο Νικόλαος απαντά δύο γυναίκας, μία ξανθήν, ετέραν μελαγχροινήν. Επειδή δε ο Νικόλαος φρονεί, ότι είναι ευαίσθητος, ερά (;) αμφοτέρας. Όστις ερά, ποθή να βλέπει αιωνίως το αντικείμενον του έρωτος αυτού. Και ευτυχώς ο θεός δεν εισακούει τας ευχάς των εραστών, άλλως εν τη δευτέρα παρουσία θα εύρισκεν ο σαλπιγκτής άγγελος πανταχού ζεύγη εραστών, αναμενόντων προ αιώνων και ουδόλως αισθανθέντων την πάροδον του χρόνου. Αλλ επί το προκείμενο, ο Νικόλαος διευθύνεται προς την ξανθήν Ελένην, κάθηται δύο ή τρεις ώρας, επί τέλους δε σκεφθείς, ότι πρέπει να ίδη και την μελανώπιν Αθηνάν, αποχαιρετίζει την χρυσόκομον Ελένην, και, επειδή πρόκειται να ίδη το έτερον αντικείμενον των πόθων αυτού, αφίνει, εννοείται, την πρώτη ερωμένην αυτού άνευ της ελαχίστης θλίψεως. Συνήθως κλαίει η καρδία, όταν αφίνωμεν, έτσω και προς στιγμήν, το ον εκείνο, το οποίον παρέχει ημίν εντυπώσεις τοσούτον σφοδράς, τοσούτον ποικίλας και υψηλάς, ώστε πάσαι αι άλλαι εντυπώσεις διέρχονται αδιόρατοι από του ερώτος. Αλλ’ ο έρως του Νικολαόυ δεν είναι τόσον τραγικός, αφίνει εύθυμος την Ελένην, εισέρχεται εύθυμο εις την Αθηνάν και ομνύει εις αυτήν μόνον και αιώνιον έρωτα, επί τέλους δε αρπάζει απ’ αυτής εν άνθος, το οποίον προσφέρει ο θερμός λάτρις της Αθηνάς την επαύριον εις την πεφιλημένην αυτού ερωμένη Ελένη.

Όταν καθήμεθα πλησίον της ερωμένης ημών, το ωρολόγιον δεικνύει πάντοτε την αυτήν ώραν και εάν ο...

Περισσότερα …