Φωτογραφίες: Eva Máñez
Κείμενα: Esther López Barceló, Eva Máñez, Vicent Gabarda Cebellán, Ana Aguado, Rosa Pérez Garijo
Βαλένθια, 2022
Τοποθεσία: Paterna (València)
Το “Paterna, la memoria del horror” (Paterna, η μνήμη της φρίκης) είναι ένα φωτογραφικό έργο της Eva Máñez από τη Βαλένθια, το οποίο τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια των διαδικασιών εκταφής στους τάφους της Paterna, μιας πόλης που συνορεύει με τη Βαλένθια. Εδώ, μεταξύ 1939 και 1945, εκτελέστηκαν 2.238 ρεπουμπλικάνοι κρατούμενοι. Τα εγκλήματα πραγματοποιήθηκαν στο El Terrer, μια δασώδη περιοχή κοντά στο νεκροταφείο, όπου υπήρχε ένα μικρό τείχος που έγινε γνωστό ως το τείχος της Ισπανίας, και στη συνέχεια, τα πτώματα πετάχτηκαν σε περισσότερους από εξήντα ομαδικούς τάφους που έχουν εντοπιστεί εντός του νεκροταφείου. Περισσότερο από το 75% των εκτελέσεων στην επαρχία της Βαλένθια πραγματοποιήθηκαν εδώ.
Η Eva Máñez συνοδεύει τις εργασίες εκταφής με την κάμερά της και αφηγείται τις ιστορίες των οικογενειών των θυμάτων μέσα από φωτογραφικό ντοκουμέντο και εκτενείς λεζάντες. Το βλέμμα της είναι στραμμένο στις γυναίκες ως θεματοφύλακες της μνήμης, γεγονός που καθιστά το βιβλίο μοναδικό, καθώς είναι από τα πρώτα που εστιάζουν στην ανάδειξη του ρόλου των γυναικών (κόρες, εγγονές, δισέγγονες, ανθρωπολόγοι, πολιτικοί, δημοσιογράφοι) στην ανάκτηση της μνήμης.
Η ματιά αυτή εμβαθύνεται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, όπου εστιάζει στη μεταβίβαση της οικογενειακής κληρονομιάς μέσω των γυναικών. Παρουσιάζει τις γυναίκες των θυμάτων που αγωνίστηκαν για περισσότερα από ογδόντα χρόνια για τη διατήρηση της μνήμης. Οι γυναίκες ποζάρουν απευθείας στην κάμερα κρατώντας το πορτρέτο του δολοφονημένου συγγενή τους και αφηγούνται τις ιστορίες τους με σιωπή, πόνο και αξιοπρέπεια. Η κάμερα της Máñez είναι ικανή να αποτυπώσει τα πάντα, από την αγωνία μέχρι την ελπίδα, δείχνοντας πως η διαδικασία του πένθους είναι κάτι απολύτως υποκειμενικό, το οποίο όμως χρειάζεται πάντα ένα κλείσιμο, έστω και συμβολικό.
Το βιβλίο συνοδεύεται από τέσσερα κείμενα (εκτός από αυτά της ίδιας της Máñez) που τοποθετούν το πλαίσιο της ανάκτησης της μνήμης, τη φρίκη της Paterna, τη βία κατά των γυναικών κατά τη διάρκεια του πολέμου και την εμπλοκή των θεσμών, οι οποίοι φτάνουν αργά.
Το φωτογραφικό αυτό έργο έχει εκτεθεί στο El Menador espai Cultural στο Castellón, αν και η έκδοση δεν είναι κατάλογος με την κλασική έννοια.
*Σχετικό βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=viApfti-N_o&t=65s
