Ακολουθεί η αναδημοσίευση της μπροσούρας του Σταύρου Κουχτσόγλους με τίτλο «Κάτω η Μάσκα», που εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον Όμιλο Αναρχικών Καΐρου το 1912 και επανακυκλοφόρησε στη σειρά του περιοδικού «Πεζοδρόμιο» με τον αριθμό 13 των εκδόσεων «Διεθνής Βιβλιοθήκη», το Φεβρουάριο του 1984 στην Αθήνα. Διατηρείται η ορθογραφία αλλά όχι και το πολυτονικό σύστημα. Επίσης, η παράθεση των σημειώσεων γίνεται με δική μας αρίθμηση.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ Α. ΣΤΙΝΑ
Ο Σταύρος Κουχτσόγλου ήταν στην προ, κατά και μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο εποχή, ο μόνος στην Ελλάδα ολοκληρωμένος και αυθεντικός αναρχικός.
Στους έλληνες εργάτες έγινε γνωστός από τη συμμετοχή του σαν αντιπρόσωπος των τσιγαράδων στο Α' και Β' Συνέδριο της ΓΣΕΕ, όταν από κοινού με τον Σπέρα και τον Φανουράκη προσπάθησαν να προφυλάξουν το συνδικαλιστικό κίνημα από τον κίνδυνο να εξαρτηθεί αυτό από το ΣΕΚΕ, του οποίου ή εξέλιξη στο σημερινό αντεπαναστατικό γραφειοκρατικό συγκρότημα που φέρει τον τίτλο ΚΚΕ τους ήταν από τότε γνωστή. Αλλά ο Σταύρος Κουχτσόγλου έχει και μια άλλη ιστορία πού λίγοι την ξέρουν. Ήταν οργανωμένος αναρχικός και είχε δεσμούς και επαφές με αναρχικές οργανώσεις πολλών χωρών. Είχε γνωρίσει προσωπικά τον Μαλατέστα, όπως και άλλους αγωνιστές αναρχικούς. Είχε αναπτύξει πρακτική δραστηριότητα κυρίως στην Αίγυπτο και στην Τουρκία, και είχε πάρει ενεργό μέρος σε πολλές βίαιες απαλλοτριωτικές επιθέσεις εναντίον Τραπεζών στην Αλεξάνδρεια και στην Πόλη.
Είχε μια σοβαρή θεωρητική μόρφωση και με πολλή ευχέρεια χρησιμοποιούσε στην γραφτή και προφορική προπαγάνδα του αποσπάσματα από έργα του Κροπότκιν, Μπακούνιν, Ρεκλούς, Μαλατέστα και άλλων αναρχικών συγγραφέων. Εκτός από το «Κάτω η Μάσκα» που δημοσιεύεται εδώ είχε γράφει και μια κριτική στον Μπουχάριν και μια μελέτη πραγματικά προφητική για το μέλλον της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Επίσης είχε γράψει και επαναστατικά ποιήματα.
Ο πιο στενός φίλος του στην Ελλάδα ήταν παρά τη διαφορά της ηλικίας ο Ανδρέας Κεραμόπουλος, μέλος της Ομάδας «Εργατικό Μέτωπο» πριν κατά και μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και την κατοχή. Είχε πολλά κοινά χαρακτηριστικά και στις ιδέες και στην πρακτική δράση και στην τόλμη με τον Κουχτσόγλου. Αυτός ήταν και δικός μου στενός φίλος και συμμαχητής και απ’ αυτόν γνώρισα για λίγο στα γεράματά του τον Σταύρο και έμαθα για την ζωή και την δράση του.
Σ’ αυτόν ο Κουχτσόγλου εμπιστεύτηκε, όταν μπήκε στο Γηροκομείο την πολύ πλούσια βιβλιοθήκη του και πολλά χειρόγραφα. Ο Ανδρέας επειδή συμμετείχε ενεργά στο κίνημα και αντιμετώπιζε τον κίνδυνο της σύλληψης και της έρευνας στο σπίτι του έδωσε στον αδελφό του Θανάση να φυλάξει τη βιβλιοθήκη. Ο Θανάσης πέθανε στην κατοχή και η βιβλιοθήκη πού έπρεπε να την έχει ή γυναίκα του, μια ελβετίδα ή γαλλίδα χάθηκε μαζί μ’ αυτήν.
Ο Σταύρος Κουχτσόγλου πέθανε στο Γηροκομείο. Τον θάνατο τον αντιμετώπισε ψύχραιμος και άφοβος σαν επαναστάτης και άθεος. Στον παπά που παρά τις διαμαρτυρίες του επέμενε φορτικά να τον μεταλάβει, στο τέλος του λέει: «παπά μου, φύγε, γιατί θα φτύσω μέσα». Αυτές ήταν και οι τελευταίες του λέξεις.
Οκτώβριος 1983
Α. ΣΤΙΝΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ Γ. ΣΑΡΑΦΙΔΗ
Ο συγγραφεύς του παρόντος βιβλίου είναι γνωστός εις τον Αιγυπτιακόν Ελληνισμόν. Είναι ένας από τους σπουδαιότερους αντιπροσώπους των νέων...
Το άρθρο του Σταύρου Κουχτσόγλους με τίτλο «Ποιος είνε ο κλέφτης και ποιος ο νοικοκύρης» δημοσιεύτηκε στο τεύχος 72 της εφημερίδας «Άμυνα» (Τρίτη, 16 Ιουνίου 1920). Στο άρθρο αυτό ο Σ. Κουχτσόγλους ασκεί έντονη κριτική στην πολιτική και τις απόψεις του Αβραάμ Μπεναρόγια σχετικά με τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ):
«Ποιος είνε ο κλέφτης και ποιος ο νοικοκύρης
Ώστε λοιπόν ο κ. Μπεναρόγιας δέχεται κι’ αυτός το ξεκαθάρισμα. Ως εργάτης είμαι συμφωνότατος μαζή του, και πλειοδοτώ μάλιστα. Πρέπει χωρίς άλλο, όχι μόνον οι οργανώσεις να κάμουν το εσωτερικό αυτό ανακουφιστικό μπάνιο, αλλά και η Συνομοσπονδία, που αυτή προ πάντων, έχει...
Το «Κάτω η Μάσκα» ασκεί δριμεία κριτική στον Νικολάϊ Μπουχαρίν για τις απόψεις εναντίον των αναρχικών. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Άμυνα» σε συνέχειες, από τις 17-24 Μαΐου 1920, τεύχη 42 -49 της εφημερίδας:
«ΚΑΤΩ Η ΜΑΣΚΑ!
Η «Άμυνα» όργανον απολύτως ελευθέρας σκέψεως, σεβόμενη ίσα τας γνώμας κάθε ιδεολόγου – και τοιούτως είνε μόνον δίκαιος δεν ακολουθεί δουλικά κανένα δόγμα και κανένα κόμμα -, ευχαρίστως δημοσιεύει την κατωτέρω απάντησιν του κ. Κουχτσόγλου, εις αναληθείας τας οποίας περιέχει μια δημοσιευθείσα μονογραφία του Μπουχαρίν, δικτάτορος, και αυτού, του προλεταριάτου!
I
Γνωρίζουμε ότι στην κατηγορία που βρίσκονται οι σοσιαλισταί απέναντι των αστών, στην ίδια κατηγορία...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018