Το 1826 είναι σίγουρα η χειρότερη χρονιά της επανάστασης του 1821. Στην πραγματικότητα μιλάμε για την πλήρη στρατιωτική και πολιτική ήττα, την μεγάλη απαξίωση σε εκείνη τη χρονική στιγμή ακόμα και από τους μετέπειτα πάτρωνες του Ελληνικού Βασιλείου τους Άγγλους.
Πολιορκία και πτώση του Μεσολογγίου, γενικότερη δραστηριοποίηση του Ιμπραήμ Πασά και βεβαίως η επίσημη αίτηση από την τότε ελληνική εξουσία, η περίφημη «Αίτηση Προστασίας» ή «Πράξη Υποταγής» προς τους Άγγλους, που έχει υποβληθεί ήδη από το 1825, και επισήμως ζητάει την πολιτική προστασία της Αγγλίας, και την υπαγωγή της Ελληνικής Διοίκησης στους αγγλικούς σχεδιασμούς. Έχουμε δηλαδή μπροστά μας μια απίστευτη κρίση σε όλα τα επίπεδα.
Το Μάρτη του 1826 όμως όπως αναφέρει ο Κορδάτος έχουμε και την πρώτη απεργία μέσα στην επανάσταση. Απεργούν οι τυπογράφοι του Εθνικού Τυπογραφείου στο Ναύπλιο. Οι τυπογράφοι του Ναυπλίου ήταν γενικά κακοπληρωμένοι και πολλές φορές έφταναν και στα όρια της πείνας κυριολεκτικά. Παρόλο που η δουλειά τους είναι κομβική για εκείνη την περίοδο.
Οι τυπογράφοι λοιπόν θα διαμαρτυρηθούν στον Συντάκτη της Γενικής Εφημερίδος της Ελλάδος Θεόκλητο Φαρμακίδη ότι παραμένουν 5 μήνες απλήρωτοι και μάλιστα ότι όχι μόνο δεν τους δίνουν χρήματα αλλά ο Φαρμακίδης τους πρότεινε να τους πληρώσει με ομόλογα τη Ελληνικής Διοίκησης (ομόλογα των οποίων την αξία στο 1826 και με αυτή την πορεία της επανάστασης εύκολα μπορούμε να φαντασθούμε). Τους απείλησε μάλιστα πως όποιος δε θέλει να πάρει ομολογίες να φύγει!
Να πούμε εδώ πως η Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος ήταν ένα μάχιμο έντυπο υπεράσπισης της επανάστασης, ημιεπίσημο και καλού γενικά επιπέδου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Φαρμακίδης, προοδευτικός για την εποχή του κληρικός, από τις γνωστές μορφές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, άνθρωπος ο οποίος κυριολεκτικά θα πεθάνει πάμφτωχος και θα κυνηγηθεί μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους από τους πιο συντηρητικούς εκκλησιαστικούς κύκλους, καταφέρεται με τόση απαξία και επιθετικότητα στα αιτήματα των τυπογράφων. Θα τους κατηγορήσει μάλιστα στην απάντησή του προς την ελληνική διοίκηση για αποστάτες του αγώνα και συνωμότες!
Και όχι μόνο έτσι. Ο Φαρμακίδης θα καταγγείλει τον αρχιτυπογράφο Τόμπρα ότι είχε πάρει δανεικά από αυτόν και δεν του τα είχε επιστρέψει, όπως επίσης ότι χρησιμοποιούσε και εργαλεία της δουλειάς για δική του χρήση.
Η κατάληξη θα είναι η Γενική Αστυνομία του Ναυπλίου να φυλακίσει τον Τόμπρα λόγω των δανεικών που δεν είχε επιστρέψει στο Φαρμακίδη! Ενώ όπως προκύπτει από τα στοιχεία την ίδια μέρα ο Φαρμακίδης θα πάρει 1000 γρόσια από τη διοίκηση για να πληρώσει τους απεργοσπάστες που δεν είχαν ακολουθήσει τον Τόμπρα και τον απεργιακό αγώνα.
Όλα αυτά συμβαίνουν το Μάρτιο του 1826. Ακριβώς τις ίδιες μέρες θα πέσει το Μεσολόγγι επισφραγίζοντας την καμπή που βρίσκεται η ίδια η επανάσταση. Όμως ένας πρωταγωνιστής μιας απεργίας στο Ναύπλιο θα φυλακιστεί ενώ θα τεθεί σε κίνηση για πρώτη φορά και ωμά ένας απεργοσπαστικός μηχανισμός.
Χωρίς την αναζήτηση αυτών των κοινωνικών διαδρομών της επανάστασης, την ανάδειξη και την επίμονη προβολή τους, στην πραγματικότητα είναι σα να αρνούμαστε να καταλάβουμε την ίδια την έκβασή της, καθώς και τα χαρακτηριστικά του ίδιου του νεογέννητου ελληνικού κράτους. Όπως επίσης και πως η εθνική ενότητα, πάντα θα είναι το όριο προς υπέρβαση για τη χειραφετητική σκέψη.
*Πηγή: Μελέτες Χειραφέτησης/ Ελλάδα 1830- 1918.
