Felipe Corrêa*
Ο Φελίπε Κορέα είναι Βραζιλιάνος αναρχικός. Στο κείμενο που ακολουθεί και το οποίο έχει μεταφραστεί στα αγγλικά από τον Paul Sharkey, υποστηρίζει ότι η μόνη βιώσιμη εναλλακτική λύση στη συμβατική κομματική πολιτική είναι μια αναρχική πολιτική άμεσης δράσης που βασίζεται στις αρχές της αυτοδιεύθυνσης, του φεντεραλισμού και της ελευθεριακής ηθικής. Το κείμενο δημοσιεύθηκε αρχικά με τον τίτλο “Μια αναρχική απάντηση για την πολιτική κρίση στη χώρα", στην εφημερίδα Protesta! Αριθ. 1, VIII του 2005, σε απάντηση στο σκάνδαλο δωροδοκίας Mauricio Marinho που συγκλόνισε τη Βραζιλία. Μετεφράστηκε και δημοσιεύεται θεωρώντας ότι τα γραφόμενα του συντρόφου εξακολουθούν να ισχύουν.
Είναι καιρός να συμφωνήσουμε ότι οι θεσμικές κομματικές πολιτικές δεν έχουν τύχει απαντήσεων που να προσφέρουν μια απτή άποψη ή μια λύση στα πιο πιεστικά προβλήματα της κοινωνίας, αυτά που περιστρέφονται γύρω από την ευημερία, την ευτυχία, την ελευθερία και την ισότητα για όλους μας. Γι’ αυτό μπορούμε να δούμε ότι η ελευθεριακή σοσιαλιστική εναλλακτική λύση μπορεί να είναι στο σωστό δρόμο. Το συμπέρασμά μας είναι ότι η πολιτική πρέπει να διεξάγεται εκτός του κοινοβουλευτικού πεδίου, από τους ίδιους τους ανθρώπους, στους δρόμους, μέσω της άμεσης δράσης. Με αυτό τον τρόπο, ως κίνημα, θα πρέπει να αποτελέσουμε κάτι που να προσφέρει μια πραγματική εναλλακτική λύση στη θεσμική πολιτική που έχει ήδη κουρελιαστεί.
Τρεις βασικές αρχές, οι οποίες εκτίθενται ως ακολούθως, μπορούν να σχηματίσουν ένα πλαίσιο δράσης σε αντίθεση με την κοινοβουλευτική πολιτική:
1. Αυτοδιεύθυνση. Η αυτοδιεύθυνση είναι μια κατάσταση που επιδιώκει να εξαλείψει την ιεραρχία από τον χώρο εργασίας και την ίδια την κοινότητα, εξασφαλίζοντας ότι όλοι λαμβάνουν τους καρπούς των προσπαθειών τους και μπορούν να έχουν λόγο σε θέματα που τους επηρεάζουν. Είναι αυτο-οργάνωση, μια εναλλακτική λύση στην μισθωτή εργασία και την πολιτική των πολιτικών. Οι αποφάσεις παίρνονται από όσους θίγονται από κάθε θέμα, μέσω οριζόντιων συνελεύσεων που διευκολύνουν την πλήρη συμμετοχή (στις πραγματικές συζητήσεις) από όλους. Η αυτοδιεύθυνση επιτρέπει στους ανθρώπους να έχουν αυτοί τον έλεγχο της ζωής τους, να οργανώνουν και να συζητούν για την πολιτική, με στόχο να απομακρύνουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων από μερικούς πολιτικούς και να τη δώσουν πίσω στον λαό. Αυτό ισοδυναμεί με την ανάκτηση της αυτοεξουσίας χάραξης πολιτικής που μας την είχαν κλέψει μέσω του είδους της κοινοβουλευτισμής πολιτικής.
2. Φεντεραλισμός. Δεδομένων των πολλαπλώνελλείψεων των δομών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας το σύστημα που πρέπει να πάρει τη θέση του είναι ο φεντεραλισμός. Ο φεντεραλισμός είναι μια πολιτική ρύθμιση που αποσκοπεί στην αντικατάσταση της πολιτικής εκπροσώπησης του κόμματος από κάτι διαφορετικό, χτισμένη από τη βάση και ριζωμένη στις πραγματικές ανάγκες του λαού. Με βάση αυτή τη ρύθμιση, τα άτομα ομοσπονδιοποιούνται σε κοινότητες, οι κοινότητες σε ευρύτερες οργανώσεις και ούτω καθεξής. Στο εσωτερικό αυτών των ομοσπονδιών δεν υπάρχει ιεραρχία, οι αποφάσεις λαμβάνονται σε μη ιεραρχικές συνελεύσεις και οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι -εκ περιτροπής και με ανακλητότητα- μεταφέρουν απλώς τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτές τις συνελεύσεις σε πιο ευρείες ομάδες. Ο φεντεραλισμός είναι, σε αυτή τη βάση μιλώντας, αυτοδιεύθυνση στην πολιτική. Δεν αναγνωρίζει κανένα όριο και παρέχει πλήρη αυτονομία στα μέλη, δημιουργώντας ένα πολιτικό πλαίσιο στο οποίο ο λαός μπορεί να συμμετέχει ενεργά σε μια πολιτική ζωή που του δείχνει σεβασμό. Όπως και με την αυτοδιεύθυνση, δεν εμπιστευόμαστε τις επιθυμίες μας σε κάποιον που στη συνέχεια πηγαίνει να «κάνει πολιτική» για λογαριασμό μας. Εμείς οι ίδιοι θα χειριστούμε τόσο σημαντικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
3. Ηθική. Θεωρούμε ότι η πολιτική και η ηθική είναι αδιαχώριστες. Η έννοια της λέξης, στο ότι αντικατοπτρίζει τις ηθικές μας αξίες, πρέπει να ενισχυθεί από ένα θεωρητικό σύστημα που δεν μπορεί να επιβληθεί στην πράξη ή να λειτουργήσει ως ένα σύνολο κανόνων. Η ηθική θα έπρεπε να γίνει κατανοητή ως μια αρχή που εκτείνεται πέρα από τα μεμονωμένα ή τα συλλογικά συμφέροντα. Περιλαμβάνει κάτι ευρύτερο από το άτομο και θα πρέπει να θεωρείται ότι είναι καθολικό, δηλαδή, θα πρέπει με την ηθική να σεβόμαστε τα συμφέροντα των άλλων όπως και τα δικά μας και να είναι καθολικά εφαρμόσιμη. Μια ηθική πολιτική πρέπει να ασχολείται με όλους όσοι επηρεάζονται από αυτήν και θα πρέπει να ενισχύει τα συμφέροντα αυτών των ανθρώπων, αποτελώντας ένα μέσο επιλογής εκείνων των ενεργειών που τους ταιριάζουν καλύτερα. Η ηθική απαιτεί επίσης μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι στόχοι που επιδιώκουμε καθορίζουν τα μέσα που χρησιμοποιούμε. Υποστηρίζουμε την ελευθερία και καταδικάζουμε όλες τις μορφές καταπίεσης και αυταρχισμού και τα μέσα με τα οποία λειτουργούμε πολιτικά είναι προσαρμοσμένα σε αυτό το ιδεώδες. Ως εκ τούτου, η οριζόντια προσέγγιση, η άμεση δράση και η προσπάθεια να συνειδητοποιήσουμε τις δυνατότητες κάθε ανθρώπου και όσο το δυνατόν περισσότερο της ευτυχίας του, πάντα ενθαρρύνονται στην πολιτική μας δράση και αυτά τα πράγματα είναι πολύ σημαντικά για να αφεθούν σε ένα μέλλον που δεν έρχεται ποτέ.
Αυτές οι αρχές δεν πρόκειται να γίνουν πραγματικότητα από τη μια μέρα στην άλλη ή τον επόμενο χρόνο. Το μεγάλο μάθημα που αντλούμε από αυτές είναι ότι μπορούν (και πρέπει) να ενισχύουν τις καθημερινές μας πρακτικές, ώστε να εργαζόμαστε πολιτικά -αν και εκτός του κοινοβουλευτικού πλαισίου- προκειμένου να οικοδομήσουμε μια πραγματική δημοκρατική εναλλακτική λύση (υπό την έννοια της άμεσης δημοκρατίας) που να μπορεί να οργανώσει την κοινωνία τόσο στον χώρο εργασίας όσο και στις κοινότητές μας, έτσι ώστε να διαπνέεται από ηθικές σχέσεις, ασκώντας έτσι πίεση στην κυβέρνηση και αναγκάζοντάς την να κάνει παραχωρήσεις στο όνομα της ευημερίας μας και οδηγώντας την κοινωνία μας στο δρόμο της ελευθερίας. Αυτό νοείται ως: α) η ικανοποίηση όλων των υλικών αναγκών του καθενός από εμάς και β) η επίτευξη της αμέριστης ανάπτυξης του συνόλου με όλες μας τις δυνάμεις, απαλλαγμένης από την καταπίεση του κεφαλαίου και του κράτους, ελευθερία για όλους και όχι μόνο για μια συγκεκριμένη ομάδα. Ας αφήσουμε τις εκλογές στην άκρη. Δεν εξυπηρετούν κανένα σκοπό. Ας ασχοληθούμε με την πολιτική εκεί που ζούμε. Το ακόλουθο απόσπασμα από τον Jaime Cubero είναι συγκεκριμένο:
"Ολόκληρη η ζωή των ανθρώπων, έτοιμη να εκραγεί, ποδηγετείται επιδέξια από την προεκλογική εκστρατεία. Αλλά αυτή η προσπάθεια να κατευθυνθεί στην άμεση δράση των ανθρώπων και σε μια ελευθεριακή σοσιαλιστική παιδεία -και για εμάς ο σοσιαλισμός απλά σημαίνει ελευθερία- και πρακτικά μέσα για να αγωνιστούμε και να οργανώσουμε οικονομικά μια ελευθεριακή σοσιαλιστική ζωή, το αποτέλεσμα θα ήταν πολύ διαφορετικό. Η αναρχική κριτική του εκλογικού ανταγωνισμού είναι εκτεταμένη και τα επιχειρήματά της θα μπορούσαν να καλύψουν τόμους. Ο αγώνας για να εκπληρωθούν οι στόχοι μας συνιστά την Άμεση Δράση. Οι ελευθεριακοί σοσιαλιστές το προτιμούν και το αγκαλιάζουν” (Jaime Cubero, The Workers, Politics and Elections (“Οι εργαζόμενοι, η πολιτική και οι εκλογές”).
Εξ ου και η επείγουσα αναγκαιότητα να διακηρύξουμε την πολιτική του ελευθεριακού σοσιαλισμού ως διέξοδο στην καταρρέουσα κοινοβουλευτική πολιτική. Αυτό, αντί να μας αποθαρρύνει ή να μας ωθήσει να "ψηφίσουμε πιο σοφά" την επόμενη φορά, θα πρέπει να μας ωθήσει στην άμεση δράση, την προπαγάνδα υπέρ των ιδανικών μας και στη συνεργασία με τις κοινότητες και τα κινήματα γύρω μας. Έχουμε καθήκον να απαντήσουμε στους πολιτικούς που διαχειρίζονται αυτή τη χώρα και τον κόσμο!
*Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
