ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΕΡΙΖΙΩΤΗ
Η ηθική δεν είναι μια αυτόφωτη διαδικασία έξω από το γίγνεσθαι του λόγου και της πράξης. Είναι μια ετερόφωτη διαδικασία που τροφοδοτείται από τον αξιακό μας κόσμο, και εν προκειμένω από την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας προς το ανθρωπινότερο.
ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΛΙΓΚΑ ΤΩΝ ΙΣΟΠΕΔΟΤΩΝ
ΑΡΧΕΣ -ΣΤΟΧΟΙ
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Η παρούσα μπροσούρα θέλουμε να αποτελέσει (κύρια για μας) ένα εύχρηστο ιδεολογικό εγχειρίδιο λόγου και δράσης, που συνεχώς θα εμπλουτίζεται. Ως εκ τούτου είμαστε αναγκασμένοι να συμπυκνώσουμε έννοιες και να συνοψίσουμε την ανάλυσή μας. Έτσι μιλάμε περισσότερο με «κοινότυπες» διαπιστώσεις και συμπεράσματα, παρά με μια νεωτεριστική «αποκαλυπτική» προσέγγιση της πραγματικότητας. Δεν αποτελεί προγραμματική διακήρυξη (κάτι τέτοιο απαιτεί διαδικασίες με όρους κινήματος και ξεφεύγει από τα στενά πλαίσια μιας συλλογικότητας) αλλά αξιακή και εννοιολογική τοποθέτηση απέναντι στον πόλεμο ιδεών που εξαπολύουν οι επικυρίαρχοι. Η διαστρέβλωση τον εννοιών και του λόγου είναι μια πολύ παλιά τακτική των διανοούμενων απολογητών των κυρίαρχων τάξεων για να θολώνουν τα νερά και να προκαλούν σύγχυση στους κυριαρχούμενους. Γίνεται, λοιπόν αναγκαίο να επανεισάγουμε στον καθημερινό μας λόγο τον επαναστατικό ρομαντισμό του δέκατου ένατου αιώνα. Να «αποκαθάρουμε» τον επαναστατικό αναρχικό λόγο από τον επιστημονισμό,την αστική κοινωνιολογία, τη φιλελεύθερη ατομικίστικη πολυλογία και να τον εμπλουτίσουμε στο σήμερα. Γιατί όπως λέει και ο λαός «καθαρές κουβέντες καθαρές δουλειές», παραμένοντας πάντα αθεράπευτα ρομαντικοί.
Ποτέ μη νομίσετε ότι η αναρχία είναι ένα δόγμα, μια απαραβίαστη θεωρία, κάτι που λατρεύεται από τους πιστούς της. Όχι!
H ελευθερία που διεκδικούμε τρέφει ακατάπαυτα τις ιδέες μας, τις ανυψώνει προς νέους ορίζοντες, και τις τοποθετεί έξω από τα στενά πλαίσια κάθε τυποποίησης
ΑΡΧΕΣ
1. Αναρχία, είναι η κατάσταση πραγμάτων, που υπερβαίνει τους θεσμούς του εξουσιαστικού πολιτισμού και της αστικής δημοκρατίας, καθώς και όλα τα καθεστώτα που περιέχουν στην αντίληψη τους ιεραρχία και κυριαρχία, σε νέες σφαίρες ποιότητας και ελευθερίας ατομικής και κοινωνικής που απορρέουν από τις αξιακές συνθήκες της πολιτικής και κοινωνικής ισότητας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων. Είναι η έμπρακτη θέληση της πραγματικής ελευθερίας, γιατί το να είναι κανείς ελεύθερος σημαίνει να απαλλαγεί από τις ανισότητες που ενυπάρχουν στην κυριαρχία και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και να προχωρήσει σε μια σφαίρα που δεν υπάρχει ούτε το άρχειν, ούτε το άρχεσθαι, ούτεδιευθυντής ούτε διευθυνόμενος, ούτε εκμεταλλευτής ούτε εκμεταλλευόμενος.
2. Αναρχία, είναι ο χώρος, ο χρόνος και η δραστηριότητα μέσα στην οποία η κοινωνία εξελίσσεται συνεργατικά στο εσωτερικό της, ωθώντας τα πρόσωπα να αναπτύξουν τις δυνατότητες - ικανότητές τους προς όφελός τους αλλά και προς όφελος της κοινότητας. Πραγματοποιεί την ενσωμάτωση της οικονομίας μέσα στην κοινότητα, την ενσωμάτωση της παραγωγής, της τεχνολογίας και της επιστημονικής γνώσης μέσα στην κοινωνική ζωή. Παράλληλα, κατανοεί και απελευθερώνει τη συνεργασία της κοινωνίας με τη φύση, για να περάσει η ανθρωπότητα στην αληθινή ελευθερία, την αληθινή κοινωνική δικαιοσύνη και κατά συνέπεια την οικολογική ισορροπία. Η άμεση δημοκρατία των λαϊκών συνελεύσεων, οι ελεύθερες συμφωνίες των ομόσπονδων κοινοτήτων, τα κοινωνικά, παραγωγικά, καταναλωτικά συμβούλια, η άμεσα ανακλητή και κυκλική εκπροσώπηση, είναι μερικές από τις αναγκαίες προϋποθέσεις για το πέρασμα από τη διαχείριση των ανθρώπων στη διαχείριση των πραγμάτων, δηλαδή στη γενικευμένη κοινωνική αυτοδιεύθυνση.
3. Αναρχία, είναι η πραγμάτωση της θέλησης που αρνείται κάθε μορφή εξουσίας από τα πάνω, η οποία αφαιρεί από την κοινωνία τη δυνατότητα του αυτοκαθορισμού της. Η εξέλιξη της κοινωνίας και των προσώπων της, μπορεί να βαδίζει μόνο σε συνθήκες πλήρους ελευθερίας, ισότητας, αλληλοβοήθειας πρόνοιας και αλληλεγγύης. Μόνο τότε, τα ίδια τα άτομα και οι κοινότητες μπορούν πραγματικά ελεύθερα να θέτουν ζητήματα στην κοινωνία τα οποία αφορούν τις έτσι κι αλλιώς ατελείωτες, πολυσύνθετες και πολύμορφες υποθέσεις της ατομικής και κοινωνικής ζωής .
4. Η αναρχία (α)δεν είναι εγκεφαλική επινόηση κάποιου ιθύνοντος νου ή ενός υπέρτατου όντος, αλλά η βιωμένη θέληση –επιθυμία και ο ασυμβίβαστος αγώνας των κυριαρχούμενων όλων των εποχών, ενάντια στους κυρίαρχους όλων των εποχών. Είναι η επαναστατική θεωρία και πράξη των «από κάτω» (β) ενάντια στους«από πάνω». Για να μην υπάρχουν ούτε οι «από κάτω», ούτε οι «από πάνω», ώστε να μπορεί το σύνολο της κοινωνίας να αποφασίζει άμεσα για όλα τα πράγματα της ζωής του σε κάθε τομέα, κάθε στιγμή, στο χώρο και στο χρόνο. Δεν είναι δόγμα ούτε τελεολογικό σύστημα. Είναι η γενικευμένη εναλλακτική λύση ως προς το ιεραρχικό - εξουσιαστικό πρόσωπο της κοινωνικής οργάνωσηςτου κράτους και του καπιταλισμού, ως προς τα πρότυπα που παράγονται από αυτό το σύστημα σαν σύνολο και ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή ιεραρχικής κοινωνίας.
5. Η αναρχία, δεν αποτελεί καμιά τυποποιημένη λύση για όλα τα ανθρώπινα προβλήματα, καμιά ουτοπία μιας τέλειας κοινωνίας. Από λόγους αρχής, απορρίπτει κάθε απόλυτο σχήμα και αντίληψη. Δεν διεκδικεί το αλάθητο, δεν πιστεύει σε καμιά απόλυτη αλήθεια ή πάγιο στόχο που αφορά την ανθρώπινη ανάπτυξη, αλλά στην απεριόριστη δυνατότητα τελειοποίησης των κοινωνικώνπροτύπων και των ανθρώπινων συνθηκών ζωής, τα οποία προσπαθούν πάντοτε να ανακαλύψουν ανώτερες μορφές έκφρασης και στα οποία γι΄ αυτό το λόγο δεν μπορεί να βάλει κανείς ένα συγκεκριμένο όριο ή να ορίσει έναν προκαθορισμένο στόχο. Αποδεχόμενη τη χρονικά σχετική έννοια των θεσμών και των κοινωνικών συνθηκών, η αναρχία κάνει εφικτή αυτή τη δυνατότητα τελειοποίησης..
Ως εκ τούτου δεν αποτελεί ένα παγιωμένο, αυτο-έγκλειστο κοινωνικό σύστημα, αλλά σε αντίθεση με την πνευματική κηδεμονία όλων των θρησκευτικών και πολιτικών δογμάτων, αγωνίζεται για την ελεύθερη, ανεμπόδιστη αποδέσμευση όλων των ατομικών και κοινωνικών δυνάμεων στη ζωή. Η απελευθέρωση των ανθρώπων από την οικονομική εκμετάλλευση και την πολιτική και πολιτιστική κυριαρχία, αποτελεί την πρωταρχική προϋπόθεση μιας ανατρεπτικής - επαναστατικής κοινωνικής και ατομικής αντίληψης, με όρους για μια ικανοποιητική ζωή, μέσα από τις πραγματικές ανάγκες, τα όνειρα και τις επιθυμίες μας.
6. Για την αναρχία η ελευθερία (γ)αποτελεί μια σχετική και όχι μια απόλυτη έννοια, αφού τείνει να διευρύνει τα όριά της και να επηρεάζει πλατύτερους κύκλους ανθρώπων με διάφορους τρόπους. Yποστηρίζει ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ατομική ελευθερία για όλους,όταν δεν υπάρχει κοινωνική και πολιτική ισότητα και δεν μπορεί να υπάρξει αυτή η ισότητα, όταν δεν υπάρχει κοινωνική και ατομική ελευθερία, οι κοινωνικές ελευθερίες είναι το άθροισμα των ατομικών ελευθεριών μέσα από την σχέση των πολιτικά και κοινωνικά ίσων. Η ατομικές ελευθερίες δεν αποτελούν μια αφηρημένη ιδεαλιστική φιλοσοφική ερμηνεία, αλλά τη ζωτική συγκεκριμένη δυνατότητα κάθε ατόμου, ώστε να μπορεί αναπτύξει πλέρια και ανεμπόδιστα όλες τις ικανότητες και τα ταλέντα με τα οποία τo έχει προικίσει η φύση να τα καλλιεργήσει προς όφελος δικό του αλλά και τής κοινωνίας . Κατά αυτόν τον τρόπο δεν υπάρχει θετική ή αρνητική έννοια της ελευθερίας, αλλά η απαλλαγμένη από εξωτερικούς παράγοντες, όπως θεϊκούς, «θεία βούληση», φυσικούς «ο νόμος του ισχυρότερου», ή κοινωνικούς υπαγορευμένους από μια διαστρεβλωμένη «γενική βούληση», που είναι η βούληση των κυρίαρχων. Ενώ η ελευθερία του άλλου, δεν είναι με κανέναν τρόπο όριο ή άρνηση της ελευθερίας μου,(εκεί που σταματάει η δική μου ελευθερία αρχίζει του άλλου).Είναι αντίθετα, η αναγκαία συνθήκη και η επιβεβαίωση της. Δε γίνομαι πραγματικά ελεύθερος παρά μόνο μέσω της ελευθερίας των άλλων.
7. Η αναρχία αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο μέσα από την δισυπόστατη σημασία του: από την μια, ο ατομικός - «ιδιωτικός» χαρακτήρας και από την άλλη, ο «συλλογικός» - δημόσιος που πρέπει να εκπληρώνονται και οι δύο και ο ένας να μην ζει εις βάρος του άλλου. Δεν μπορεί να υπάρχει ατομικότητα χωρίς κοινωνικότητα και κοινωνικότητα χωρίς ατομικότητα. Γιατί το να μιλάει κανείς για το άτομο ως διαχωρισμένο από τις κοινωνικές του ρίζες και τις κοινωνικές του περιπλοκές είναι τόσο κενό νοήματος, όσο το να μιλάει κανείς για μια ζωή χωρίς οξυγόνο, για μια κοινωνία άδεια από ανθρώπους άρα και θεσμούς. Ο εξανθρωπισμός του ανθρώπου πραγματοποιείται μέσω των σχέσεων του με τους άλλους ανθρώπους δηλαδή μέσω της κοινωνίας, γι΄ αυτό ο «νόμος της κοινωνικής αλλαγής είναι ο καλύτερος ανθρώπινος νομός».
8. Αντίθετα από την ισότητα απέναντι στο νόμο ή απέναντι στο θεό που επικαλούνται τα φιλελεύθερα, σοσιαλιστικά και θεοκρατικά καθεστώτα, η αναρχία αντιπαραθέτει πρώτα και κύρια την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Ενώ υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει κοινωνία δικαίου σε συνθήκες οικονομικής- κοινωνικής ανισότητας, γιατί το τι είναι δίκαιο και οι νόμοι που παράγονται από αυτό το δίκαιο, ορίζονται από τα συμφέροντα της κυρίαρχης άρχουσας τάξης και της εκάστοτε πολιτικής ελίτ που την εκπροσωπεί. Είναι το δίκαιο και οι νόμοι των ισχυρών-κυρίαρχων που μέσω του καθαρού κράτους, δηλαδή της νομιμοποιημένης βίας που ασκείται από τις δυνάμεις ασφαλείας των καθεστώτων και της ιδεολογικής τρομοκράτησης που ασκείτε μέσω της στρατηγικής του φόβου το επιβάλουν στις κυριαρχούμενες τάξεις. Σε συνθήκες κοινωνικής και πολιτικής ανισότητας, το δίκαιο το φτιάχνουν οι ισχυροί για να το επωμίζονται οι ανίσχυροι. Με τη λέξη ισότητα, δεν εννοούμε την ισοπεδωτική ομοιομορφία, αλλά την ισότητα μέσα από τη διαφορά. Την ισότητα μέσα από την ποικιλομορφία. Την ισότητα όχι των όμοιων, αλλά των ανόμοιων, «είμαστε ίσοι γιατί διαφέρουμε» έτσι όπως υπάρχει και εξελίσσεται μέσα από τη ποικιλότητα της φύσης και την πολυπλοκότητα της κοινωνικής ζωής των ανθρώπων.
9. Το σύγχρονο αναρχικό κίνημα, (1) εμπνεόμενο και αντλώντας τα πιο δημιουργικά και προοδευτικά στοιχεία από την παράδοση του διαφωτισμού, του ορθολογισμού και του επαναστατικού ουμανισμού, επηρεαζόμενο από προγενέστερα επαναστατικά αλλά και μεταρρυθμιστικά κοινωνικά-λαϊκά κινήματα, δημιουργείται συναντώντας τις νέες κοινωνικές σχέσεις και συνθήκες της αστικής κοινωνίας και του καπιταλισμού και μέσα σε αυτές αποκτά την ιστορικότητά του. Όπως και άλλα επαναστατικά κινήματα, τοποθετείται στην αιχμή των συγκρούσεων του κοινωνικού ταξικού πολέμου και εκεί διαμορφώνονται οι αξιακές του σταθερές. Η μεγάλη του διαφορά είναι, πως οι αναρχικοί, σαν μέλη της κοινωνίας, αρνήθηκαν όχι μόνο να αποδεχθούν το κοινωνικό συμβόλαιο,(που μετατράπηκε σε συνταγματικό χάρτη, σε καταστατική λειτουργία του κράτους ), αρνήθηκαν την ιδέα του συμβιβασμού και της συνεργασίας των τάξεων, αλλά και τα στάδια μετάβασης στην νέα αταξική κοινωνία (προσωρινό εργατικό κράτος, δικτατορία του προλεταριάτου μέσω της εργατικής κυβέρνησης κ.λπ ). Πάλεψαν, παλεύουν και αγωνίζονται αφενός για την αποκάλυψη της απάτης και την απόρριψη αυτών των αντιλήψεων και αφετέρου για τη δημιουργία μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας για την οργάνωση της κοινωνίας από κάτω προς τα πάνω, από το μερικό στο ολικό και της οριζόντιας σχέσης και διασύνδεση των ατόμων και των κοινοτήτων, όσον αφορά τον τρόπο και τις διαδικασίες λήψης υλοποίηση των αποφάσεων.
Αλλά και μιας νέας κοινωνικής συνθήκης για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ του ατόμου- «ιδιώτη» και του «συνόλου» - κοινωνίας, ούτως ώστε ούτε το άτομο να καταδυναστεύει και να εκμεταλλεύεται το σύνολο, ούτε το σύνολο να καταπιέζει και να συνθλίβει το άτομο.
10. Σαν γνήσιο τέκνο της σοσιαλιστικής (2) παράδοσης, αγωνίζεται για την εξάλειψη τις εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο ενώ προσβλέπει τον αντιεξουσιαστικό, αντιγραφειοκρατικό σοσιαλισμό και τον αντιαυταρχικό ή ελευθεριακό κομμουνισμό. Ένας αναρχικός δεν μπορεί να μην είναι σοσιαλιστής, ενώ ένας σοσιαλιστής μπορεί να μην είναι αναρχικός. Ένας αντιεξουσιάζων (libertarian), ελευθεριάζων προτάσσει την ελευθερία σε αναντιστοιχία με την κοινωνική και πολιτική ισότητα, είναι αστός ή μικροαστός φιλελεύθερος που επικαλείται την τυπική ελευθερία, η οποία είναι η συστημική ελευθερία. Ενώ ένας αντιεξουσιαστής (libertaire), ελευθεριακός είναι κοινωνικός επαναστάτης αφού για αυτόν είναι προϋπόθεση η κοινωνική και πολιτική ισότητα, για να περάσουμε στην ουσιαστική ατομική και κοινωνική ελευθερία. Τέλος, ένας εξουσιαστής σοσιαλιστής ή κομμουνιστής από φόβο στις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες και μην έχοντας εμπιστοσύνη στην κοινωνική και πολιτική διαίσθηση και κρίση του εργαζόμενου λαού, καταπατά και συνθλίβει τις συλλογικές και ατομικές ελευθερίες. Η ενσωμάτωση της ιστορικότητας μας και η χρήση αυτής της εμπειρίας στους σημερινούς αγώνες, είναι για το αναρχικό κίνημα προϋπόθεση ακόμα περισσότερο, μετά τη σύγχυση που επήλθε από τον Μάη του ΄68 και μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, αλλά και την επικράτηση της νεο-φιλελεύθερης αναδόμησης του κράτους.
11. Στην ιστορία του κοινωνικού επαναστατικού κινήματος, στον αγώνα των καταπιεσμένων και εκμεταλλευομένων τάξεων, ο αναρχισμός αντιπροσωπεύει την άποψη ότι αυτός ο αγώνας πρέπει να είναι ολικός. Τόσο ενάντια στην οικονομική εκμετάλλευση, όσο και ενάντια σε κάθε εξουσία από τα πάνω, δηλαδή την πολιτική διακυβέρνηση. Γιατί ιστορικά, η οικονομική εκμετάλλευση συμβαδίζει πάντοτε με την πολιτική και κοινωνική καταπίεση. Αντίθετα με την πολιτική επανάσταση ή τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις - και εννοούμε πολιτική, τη διαχείριση του συστήματος της ανισότητας και της κυριαρχίας σε όλα τα επίπεδα - η κοινωνική επανάσταση σε όλα τα επίπεδα, είναι η αναγκαία συνθήκη για να αποκτήσει η πολιτική την πραγματική της σημασία. Να περάσει, δηλαδή, στα χέρια των πολιτών η διεύθυνση και η διαχείριση τον λειτουργιών της πόλης ,της κοινότητας και της συλλογικής δημόσιας ζωής σε όλα τα επίπεδα. Γιατί όπως είδαμε ιστορικά τους δυο τελευταίους αιώνες. κάθε νέα κατάσταση πραγμάτων αποσπασμένη από το κοινωνικό σώμα η οποία έχει στα χέρια της τις υποθέσεις της κοινωνίας, μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για μια παλινδρόμηση στις εξουσιαστικές, ιεραρχικές, καπιταλιστικές δομές, ακόμα και αν στηρίζει τη δραστηριότητά της σε αντιεξουσιαστικές ρητορικές.
12. Ο αναρχικός αγώνας (3) πέρα από την συνειδητή και προταγματική συμμετοχή του στον κοινωνικό πόλεμο, ενάντια στην πολιτική και ταξική κυριαρχία τις οικονομικής ολιγαρχίας και των τεχνογραφειοκρατών αλλά και των πολιτικών ελίτ, έχει σαν σημείο αναφοράς την αξιακή θέση, ότι πρέπει να υπάρχει διαλεκτική σχέση και συνάφεια ανάμεσα σε μέσα και σκοπούς αντιτίθεται στο ιησουίτικο δόγμα (4) «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Συνειδητά και προταγματικά, προωθεί ανατρεπτικές δράσεις για την ανακατάληψη κάθε κομματιού της δημόσιας ζωής, γιατί το κράτος και τα αφεντικά ζουν εις βάρος του δημοσίου, δηλαδή της κοινωνίας .Επιχειρεί να ξεκινά να δημιουργεί και να προωθεί, όπου υπάρχουν οι δυνατότητες, την αντίληψη και τις πρακτικές της αυτοοργάνωσης σαν βάση αντιθέσμισης και κοινωνικής αυτονόμησης. Ο απελευθερωτικός (5) αγώνας, αποκτά προοπτική μόνο μέσα από τη συμπόρευση και την όσμωση με την κοινωνική και ταξική σύγκρουση, που είναι άλλοτε σφοδρή και άλλοτε έχει χαρακτηριστικά πιο ήπια. Σύγκρουση που κυριολεκτεί, τόσο περισσότερο, όσο αποτινάζει τον εξουσιαστικό πολιτισμό από πάνω της. Από τους εργατικούς αγώνες, τον επαναστατικό συνδικαλισμό, τον εξεγερτισμό, τις αντιεξουσιαστικές κολεκτίβες, τις ελευθεριακές κομμούνες - κοινότητες, τα ελευθεριακά σχολεία, τον αντιμιλιταρισμό, τον αντικληρικαλισμό, μέχρι τη σεξουαλική απελευθέρωση, την χειραφέτηση των νέων, των γυναικών και των ομοφυλόφιλων, και από τους αγώνες ενάντια στην κρατική καταστολή μέχρι τους οικολογικούς, μια ασταμάτητη ώθηση μέσα στην κοινωνία επιδιώκει ακόμα μεγαλύτερη συνολικότητα της ελευθερίας, της ισότητας, της αυτονομίας.
13. Η παραδειγματική φύση του αγώνα μας, η προπαγάνδα της δράσης, η άρνηση της ιστορικής βεβαιότητας, η άρνηση μας να διαχωριστούμε από το κοινωνικό σώμα μέσα από μηχανισμούς διαμεσολάβησης ή λογικές πρωτοπορίας, το «από δω και στο εξής» του αναρχικού προτάγματος, όλα αυτά συνθέτουν την αντίληψή μας για την επαναστατική εξέλιξη.
I. Στην επανάσταση, πέρα από τη συνολικότητα, αναγνωρίζουμε και τη διάρκεια. Δεν αποδεχόμαστε λογικές «μεγάλης νύχτας» ή «τελικής εφόδου».
II. Αναγνωρίζουμε στον αναρχικό αγώνα την ταυτότητα του στοχευόμενου, πολυεπίπεδου, πολύμορφου και πολυδιάστατου αγώνα.
III. Αναγνωρίζουμε στους αναρχικούς /ες την οντότητα κοινωνικών μελών που εισάγουν οργανωμένα ένα ολικό σχέδιο δράσης, και ένα πλέγμα αντιλήψεων και πρακτικών για την απελευθέρωση της κοινωνίας που ζουν, και έτσι την απελευθέρωση και των ίδιων.
IV. Αναγνωρίζουμε την ανάγκη ύπαρξης ενός πλατιού αντιεξουσιαστικού- ελευθεριακού κινήματος που δίπλα σε άλλα ριζοσπαστικά κινήματα βάσης, μέσα από επαναστατικές διαδικασίες θα παλέψει για την ανατροπή και καταστροφή της οργάνωσης των αφεντικών, δηλαδή του κράτους και των ιδίων, ενάντια στις μερικότητες και στους ιδεολογικούς διαχωρισμούς, μέσα από μια συνεκτική θεώρηση των πραγμάτων.
V.Ο ρόλος των αναρχικών δεν είναι να δημιουργήσουν μια κοινωνία και ένα σύστημα που θα γίνει δόγμα και καθεστώς. Αγωνίζονται να απελευθερώσουν και να αναδείξουν τους διάχυτους αντιεξουσιαστικούς-εξισωτικούς πόθους των εκμεταλλευόμενων - καταπιεσμένων κοινωνικών τάξεων που είναι σε λανθάνουσα μορφή. Να τους ενώσουν, να τους συνθέσουν, να δημιουργήσουν συνοχή μέσα από διαδικασίες ριζοσπαστικοποίησης των κοινωνικών ταξικών αγώνων, λειτουργώντας σαν ωθητήρες αντίστασης και ανατροπής. Καθημερινά, εκεί που αναπαράγεται το ιεραρχικό - εκμεταλλευτικό σύστημα. Οι αναρχικοί δεν αποτελούν πρωτοπορία. Δε διαμεσολαβούν για κανέναν.
Σημειώσεις
α) Η λέξη αν-αρχία,( χωρίς αρχές, λαοκρατία-οχλοκρατία) με την αρνητική σημασία αναφέρεται από τον Αθηναίο ποιητή Τυρταίο που καλέστηκε από τους γαιοκτήμονες της Σπάρτηςτο 460 π.Χ. περίπου, για βοήθεια, επειδή είχε ξεσπάσει μεγάλη εξέγερση των ειλώτων, κατά τον πρώτο μεσσηνιακό πόλεμο. Του έδωσαν την εντολή να συγγράψει νόμους σαν του Σόλωνα σε μορφή ελεγείας - ποίησης για να μπορούν να αποστηθίζονται και να απαγγέλλονται εύκολα, από τους Λακεδαιμονίους πολίτες, με σκοπό να τονώσει το ηθικό τους και το πατριωτικό τους συναίσθημα. Τα ποιήματα νόμους που έγραψε ήταν δύο: το «Περί Ευταξίας» ενάντια στην αναρχία και το «Περί Ευνομίας»,που σήμαιναν την νομιμότητα των γαιοκτημόνων ενάντια στην λαοκρατία και την τυραννία των ειλώτων. Τύραννος ,Φρυγική λέξη, που σήμαινε τον άρπαγα της νόμιμης εξουσίας. Έτσι ονομάζανε τους πρωτεργάτες τον λαϊκών κινημάτων οι καθεστηκυίες τάξεις στην Ελλάδα.
β) Στον πληβειακό δημόσιο χώρο που άρχισαν να σκιαγραφούν οι αβράκωτοι, το 1774 οι λυσσασμένοι έριξαν τον σπόρο της αναρχικής ελευθερίας. Ο Jacques Roux, στο βήμα της Συμβατικής, θα αναδείξει την εχθρική φύση των «αντιπροσώπων του λαού» αναφωνώντας: «Η ελευθερία είναι απλώς αυταπάτη όταν μια τάξη ανθρώπων μπορεί ατιμώρητα να κάνει μιαν άλλη να λιμοκτονεί. Η ισότητα είναι απλώς αυταπάτη όταν ο πλούσιος ασκεί προνομιακά το δικαίωμα ζωής και θανάτου επί των συνανθρώπων του». Και ο J. Varlet, από τη φυλακή του Πλεσίς, έγραφε:
«Για οποιοδήποτε σκεπτόμενο ον, κυβέρνηση και επανάσταση είναι πράγματα ασύμβατα».
γ) Η λέξη ελευθερία προέρχεται ετυμολογικά από το πρόθεμα έψιλον (ε-) και την σανσκριτική ρίζα «λεύθ» που σημαίνει αυξάνω, αναπτύσσομαι. Από την ίδια ρίζα προέρχεται ο μέλλοντας του ελλειπτικού ρήματος έρχομαι, ελεύσομαι, που έχει και τη σημασία του ανεβαίνω, εισχωρώ. Επομένως ελευθερία σημαίνει ανεμπόδιστη ανάπτυξη, αύξηση, ανύψωση, διείσδυση.
ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ
1) Ο αναρχισμός, σαν μια επαναστατική κριτική του υπάρχοντος συστήματος, είναι το ριζοσπαστικο αποτέλεσμα της κοινωνικής πορείας για εξέλιξη. Ταυτόχρονα, αποτελεί μια επαναστατική απάντηση στην αποσύνθεση των εννοιών που δημιουργεί αυτή η εξέλιξη. Αυτή η απάντηση είναι σαφής όταν προτείνει μια ελευθεριακή κοινωνία σαν τη μοναδική λύση, που είναι ικανή να δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στην ανθρώπινη κοινωνία. Σαν τελικό σημείο της λογικής της κοινωνικής εξέλιξης, ο αναρχισμός περιέχει τα στοιχειά της φιλελεύθερης παράδοσης του διαφωτισμού, ενώ σαν απάντηση στη λογική που θέλει να εξαφανίσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, έχει γνήσια σοσιαλιστική καταγωγή. Αυτό εξηγεί τη μοναδικότητα του αναρχικού κινήματος, και τους ιδιαιτέρους ουσιαστικούς δεσμούς του με τα πλατύτερα σοσιαλιστικά και εργατικά κινήματα.
Απ’ όλα αυτά, είναι δυνατό να στηρίξουμε μια υπόθεση για τη φύση του αναρχικού κινήματος, το οποίο μπορεί να οριστεί ως εξής: είναι ένα ηθικό κίνημα που δρα με μια πολιτιστική κατεύθυνση, μέσα στην κοινωνία. Αυτή η διχοτόμηση-αντίθεση, ανάμεσα στο ηθικά ακράδαντο ιδανικό του αναρχισμού που το κάνει εντελώς διαφορετικό από κάθε άλλο πολιτικό κίνημα, και στις πιεστικές πολιτικές απαιτήσεις να ανταποκριθεί στην πραγματικότητα, έχει σημαδέψει ολόκληρη την ιστορία του κινήματος.
Ο αναρχισμός, έχει αποδείξει ότι η ελευθερία δεν μπορεί να έρθει μέσα από τους δρόμους που προτείνουν ο σοσιαλισμός και ο φιλελευθερισμός. Έτσι, μετά από 100 χρονιά ο αναρχισμός παραμένει η μονή εναλλακτική πρόταση για εκείνους που πραγματικά επιθυμούν την ελευθερία και την ισότητα, γενικευμένες στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό»
Νίκο Μπερτι
3) Τόσο η θωριά όσο και η πρακτική του αναρχισμού αποκτούν νόημα μονό όταν είναι επαναστατικές. Αλλά η διάκριση που συνήθως γίνεται από τους αναρχικούς, ανάμεσα σε επαναστατικές και ρεφορμιστικές ενέργειες, στη βάση της είναι αντιφατική: θεωρούνται επαναστατικές οι βίαιες ενέργειες, και ρεφορμιστικές οι ειρηνικές. Όμως αυτός ο διαχωρισμός δεν λαμβάνει υπόψη του, τα αποτελέσματα αυτών των ενεργειών, Είναι αναγκαίο να ξεπεράσουμε αυτή την περιορισμένη οπτική, και να εξετάσουμε τις μεταβολές που μπορεί να φέρει στην κοινωνία μια συγκεκριμένη πράξη, ανεξάρτητα αν είναι βίαιη ή ειρηνική.
Επομένως, πιστεύω ότι είναι καλύτερο να εγκαταλειφθεί αυτός ο διαχωρισμός με σεβασμό στις ενέργειες του ατόμου, αφού κάτι τέτοιο μες επιτρέπει να εκτιμήσουμε την ικανότητα ενός συνόλου ενεργειών, βίαιων και μη βίαιων, να προκαλέσουν ριζοσπαστικές αλλαγές στην κοινωνία.
Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να κατανοήσουμε ποιες ενέργειες είναι δυνατόν να υπερνικήσουν την «αντίσταση» του παρόντος κοινωνικού μορφώματος. Πως μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα στο σύστημα, όπως επίσης και να ξεκινήσουν μια διαδικασία που θα συμβάλλει στη δημιουργία μιας ελευθεριακής κοινωνίας. Το πρόβλημα σήμερα είναι να ανακαλύψουμε την ισορροπία ανάμεσα στην «επαναστατική» και τη «ρεφορμιστική» πρακτική, στοχεύοντας μέρα με τη μέρα, στη ριζοσπαστική αλλαγή. Αν δεν μπορέσουμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο, ο αναρχισμός σήμερα είναι καταδικασμένος να παραμείνει ένα κίνημα για τη διάχυση των ιδεών, χωρίς καμιά ουσιαστική επίδραση στην κοινωνία, και επιπλέον με τα χαρακτηριστικά μιας μικρής αίρεσης». Χορστ Στογουασερ.
4) «Δεν αρκεί όμως να επιθυμεί κανείς κάτι και να το θέλει πραγματικά, πρέπει να χρησιμοποιεί τα κατάλληλα μέσα για την πραγμάτωσή του. Και τα μέσα αυτά δεν είναι αυθαίρετα: απορρέουν υποχρεωτικά απ’ τους σκοπούς στους οποίους αποβλέπουμε κι απΆ τις συνθήκες στις οποίες αγωνιζόμαστε.
Γιατί αν αγνοήσουμε την επιλογή των κατάλληλων μέσων θα πραγματώσουμε άλλους σκοπούς, ίσως μάλιστα εντελώς αντίθετους απΆ αυτούς στους οποίους αποβλέπουμε, και κάτι τέτοιο θα έχει ολοφάνερη και αναπόφευκτη συνέπεια των μέσων που επιλέξαμε.
Όποιος ακολουθήσει λάθος δρόμο δεν θα πάει εκεί που θέλει αλλά εκεί που θα τον οδηγήσει ο δρόμος. Είναι λοιπόν, αναγκαίο να δηλώσουμε ποια είναι τα μέσα που, κατά τη γνώμη μας, οδηγούν στην πραγμάτωση των επιθυμούμενων σκοπών και τα οποία προτείνουμε να χρησιμοποιηθούν.
Το ιδανικό μας δεν ανήκει στην κατηγορία των ιδανικών που η πραγμάτωσή τους εξαρτάται από τα μεμονωμένα άτομα. Το ζήτημα είναι ν’ αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και όλης της κοινωνίας: να συνδιαμορφώσουμε μεταξύ των ανθρώπων σχέσεις που θα βασίζονται στην αγάπη και την αλληλεγγύη να επιτύχουμε την πλήρη υλική ηθική και πνευματική ανάπτυξη όχι μόνο των μεμονωμένων ατόμων, όχι των μελών μιας συγκεκριμένης τάξης ή ενός πολιτικού κόμματος, αλλά όλης της ανθρωπότητας. Αυτός ο κοινωνικός μετασχηματισμός δεν είναι κάτι που μπορεί να επιβληθεί με τη βία πρέπει να ξεπηδήσει απ’ τη φωτισμένη συνείδηση καθενός από μας και να επιτευχθεί με την ελεύθερη συναίνεση όλων.
Το πρώτο μας καθήκον, επομένως, πρέπει να είναι το να πείσουμε τους ανθρώπους. Είναι εντελώς γελοίο και διαμετρικά αντίθετο με το σκοπό μας να επιδιώξουμε να επιβάλλουμε με τη βία την ελευθερία, την αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους και την πλήρη ανάπτυξη των ανθρώπινων ικανοτήτων.
Πρέπει, λοιπόν, να βασιζόμαστε στην ελεύθερη θέληση των άλλων και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προκαλέσουμε την ανάπτυξη και την έκφραση αυτής της θέλησης.
Είναι, όμως, εξίσου γελοίο και αντίθετο με το σκοπό μας ότι όσοι δεν συμμερίζονται τις απόψεις μας έχουν το δικαίωμα να μας εμποδίζουν όσον αφορά την έκφραση της θέλησής μας - εφόσον βέβαια, δεν τους αρνούμαστε το δικαίωμα στην ίδια την ελευθερία που απολαμβάνουμε εμείς.
Ελευθερία, επομένως, για όλους. Ελευθερία να προπαγανδίζουν στην πράξη τις ιδέες τους, χωρίς κανέναν περιορισμό πέρα απ’ το πολύ φυσικό γεγονός ότι θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ελευθερία για όλους.
Σ’ όλα αυτά, όμως, αντιτίθενται - και μάλιστα με κτηνώδη βία - εκείνοι που επωφελούνται από τα υφιστάμενα προνόμια, εκείνοι που σήμερα κυριαρχούν κι επιβάλλουν το έλεγχό τους σ’ όλη την κοινωνία.
Αντίσταση λοιπόν! Και ώσπου να έρθει η ημέρα που θα καταστεί εφικτή η πραγμάτωση αυτών του σκοπών θα παλεύουμε με τη συνεχή προπαγάνδιση των ιδεών μας.
Οργάνωση των λαϊκών δυνάμεων. Αδιάκοπος αγώνας, βίαιος ή μη βίαιος ανάλογα με τις συνθήκες, ενάντια στην κυβέρνηση και ενάντια στην τάξη των αφεντικών για να κατακτήσουμε όσο γίνεται περισσότερη ελευθερία και ευημερία για όλους».
Ερρίκο Μαλατέστα
ΣΤΟΧΟΙ
1. Η κοινωνική αυτοδιεύθυνση σαν διαρκώς εξελισσόμενη οικονομική - οργανωτική συνθήκη, ο αποκεντρωτισμός - κέντρο είναι παντού και περιφέρεια πουθενά - η αλλαγή του καταστατικού χάρτη των δήμων και των κοινοτήτων και η μετατροπή τους σε κοινωνικά συμβούλια, η αυτοθέσμιση, η αυτονομία, το αυτεξούσιο, οι κοινωνικές πολιτοφυλακές και η άμεση δημοκρατία σαν πολιτειακό σύστημα λήψης των αποφάσεων, η ανακλητότητα και κυκλικότητα της εκπροσώπησης από τις γενικές συνελεύσεις των κοινοτήτων, η σύνθεση και συνεκτικότητα στην προσπάθεια λήψης των αποφάσεων, το δικαίωμα της διαφωνίας (όχι σαν αυτοσκοπός), το δικαίωμα στις μειοψηφούσες απόψεις να υλοποιούν τις προτάσεις τους, η ομοσπονδιοποίηση των κοινοτήτων, η συνομοσπονδιοποίηση των ομοσπονδιών, η αρχή της ελεύθερης συμμετοχής και αποχώρησης από αυτές. Όλα τα προηγούμενα αποτελούν επιγραμματικά, τις συνθήκες για μια κοινωνία οργανωμένη από τα κάτω. Με άλλα λόγια η οργάνωση όλης της κοινωνικής ζωής από κάτω προς τα πάνω και όχι το αντίστροφο οδηγεί στο δρόμο που περνά από το χώρο της πολιτικής και κοινωνικής αυτονομίας, για τη διευθέτηση και αυτοοργάνωση του τοπικού, οικονομικού και εργασιακού περιβάλλοντος χώρου και χρόνου στη γενικευμένη πολιτική και κοινωνική αυτοδιεύθυνση που είναι η αναγκαία συνθήκη για να περάσει η ανθρωπότητα στην αληθινή ελευθερία, στην πραγματική ισότητα, την αληθινή κοινωνική δικαιοσύνη και την πραγματική οικολογική ισορροπία.
2. Κάτω από τις συνθήκες καπιταλιστικής βαρβαρότητας που ζούμε μόνο η δημιουργία κινήματος από τη βάση προς τα πάνω, δηλαδή από τον κοινωνικό, εργασιακό και δημοτικό χώρο σε μια κατεύθυνση ρήξης και ανατροπής των θεσμών και διαδικασιών της κεφαλαιοκρατικής τάξης πραγμάτων μπορεί να θέσει συνολικά τα ζητήματα ανατροπής αυτών των συνθηκών.
Μέσα από τις διαδικασίες των γενικών συνελεύσεων και της ανακλητής εκπροσώπησης για την από κοινού λειτουργία της κοινωνικής ζωής, δημιουργώντας και προτείνοντας στην κοινωνία διαδικασίες και όργανα που θα την κάνουν ανοιχτή σε συνθήκες επανατροφοδοτούμενης ελευθερίας, γκρεμίζοντας το συγκεντρωτισμό του κράτους και την αστικοποίηση των πόλεων.
Ενάντια στην οικονομία για την οικονομία και την κατανάλωση για την κατανάλωση, μετατρέποντας την εργασία από μισθωτή δουλεία σε δημιουργική δράση και δημιουργώντας εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέπουν την κατανόηση και τη συνεργασία με τη φύση. Σ΄ αυτή την κατεύθυνση, είναι αναγκαία η δημιουργία ελευθεριακών συλλογικοτήτων δράσης (συμβούλια γειτονιάς, επιτροπές κατοίκων, συνεργατικές δράσεις, αυτόνομα συνδικάτα, πολιτιστικά στέκια, εργασιακά συμβούλια, σύλλογοι νέων και φοιτητών, οικολογικές ομάδες και οργανώσεις, οικοκοινότητες κτλ), που μπορούν να μετατραπούν σε όργανα αποδόμησης του κρατικού και κομματικού ελέγχου και ρήξης με την υπάρχουσα κατάσταση. Αυτά τα όργανα αποδόμησης, σε οριζόντια διασύνδεση, συνεργασία και συντονισμό με άλλες γειτονιές και περιοχές, τόσο για τα ιδιαιτέρα, τα τοπικά όσο και για τα γενικότερα προβλήματα και ενδιαφέροντα τους, πρέπει να εμπεριέχουν ξέχωρα από το μερικό και το ολικό ζήτημα ανατροπής, μέσα από τη σύνδεση της καθημερινότητας με τα υπαρκτά προβλήματα που δημιουργεί αυτή η κοινωνία της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης και της μόλυνσης, σε μια διαδικασία αναπόσπαστη από την υπόθεση της συνολικής ρήξης και ανατροπής της κεφαλαιο-κρατικής κοινωνίας.
Τέλος, αυτές οι αντιθεσμίσεις δημιουργώντας το δικό τους πρότυπο ζωής ,τη δική τους «εσωτερική» ζωή με τις δικές τους ανθρώπινες σχέσεις που είναι ενάντια στην αλλοτρίωση και ενάντια στην αποξένωση, όπου ο κάθε αγωνιστής, αλλά και ο καθένας καταπιεσμένος άνθρωπος, θα βρίσκει ζεστασιά, κατανόηση, αγάπη, θαλπωρή και αλληλεγγύη. Αυτές οι αντιθεσμίσεις μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν την «αντι-κοινωνία» μας, το πρόπλασμα για την μετάβαση στην νέα κοινωνική ζωή.
3.Ακόμα και να θέλαμε, είναι αδύνατο να περιγράψουμε, να προδιαγράψουμε ή να προκαθορίσουμε στις λεπτομέρειες τους τη μορφή και το περιεχόμενο της κοινωνικής αναγέννησης σε όλα τα επίπεδα που θα φέρει η κοινωνική αυτοδιεύθυνση. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αφήνουμε τη σκέψη και τη φαντασία να οραματιστεί και να σχεδιάσει. Με τίποτα όμως δε μπορεί να προκαθοριστεί - εγκλωβιστεί σε νεκρά εγκεφαλικά σχήματα και χιλιαστικές επινοήσεις, ο οργασμός και ο πλούτος της ζωής στην αταξική - ακρατική κοινωνία, σε μια κοινωνία που η ζωή αποκτά νόημα και περιεχόμενο, σε μια κοινωνία που ο άνθρωπος σαν πρόσωπο αποκτά σημασία.
Κατ΄ αυτό τον τρόπο, το ζήτημα της υπέρβασης και μετάβασης σ΄ αυτές τις νέες συνθήκες αποκλείει κάθε έννοια νομοτελειακής βεβαιότητας, δεδομένου πως η απελευθέρωση των καταπιεσμένων - εκμεταλλευομένων, είναι έργο των ίδιων. Άλλωστε, και ο σχεδιασμός υπό το πρόσχημα της επιστημονικότητας είναι μια φενάκη.
Δεν είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι οι καταπιεζόμενοι -εκμεταλλευόμενοι της σημερινής εποχής, θα ακολουθήσουν τον έναν ή τον άλλο δρόμο.
Εκείνο, όμως, που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι, ότι χωρίς πλατιές μαζικές ελευθεριακές - αντιεξουσιαστικές οργανώσεις, χωρίς λαϊκά αντιθεσμικά όργανα, χωρίς συνοχή θεωρίας και πράξης δεν μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο αγώνας. Ή που θα είναι αγώνες απελευθερωτικοί ή που δε θα είναι!.
Καθώς δεν μπορεί να υπάρξει ελευθεριακή-αντεξουσιαστική κοινωνία χωρίς ελευθεριακούς-αντιεξουσιαστές, και καθώς αυτοί δημιουργούνται μόνο από την ορθολογική συζήτηση και κατανόηση των αγώνων, εκείνοι που ήδη αντιπαρατίθενται στο κράτος και την ταξική κυριαρχία , οφείλουν να υποστηρίξουν και να βοηθήσουν πρακτικά αυτές τις διαδικασίες και τους αγώνες.
Ο αγώνας για μια κοινωνία προς το ανθρωπινότερο, δηλαδή, χωρίς εξουσία και εκμετάλλευση από άνθρωπο σε άνθρωπο, θα είναι διαρκής και πολύμορφος. Δε θα είναι αγώνας μόνο για την καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου, αλλά και αγώνας για την αλλαγή της συνείδησης και του τρόπου σκέψης μας.
Αγώνας που δεν θα αφορά μόνο την αλλαγή τις κοινωνικής βάσης, (οικονομία, σχέσης παραγωγής) αλλά και το εποικοδόμημα (πολιτισμός, κοινωνικές σχέσης) θέτοντας σε αμφισβήτηση και ανατροπή το πολιτειακό και πολιτισμικό μοντέλο του καπιταλισμού.
4. Συνοψίζοντας το περιεχόμενο του αγώνα μας, παλεύουμε μέσα από επαναστατικές (α) μαζικές διαδικασίες να διαμορφωθούν και να επιβληθούν εκείνες οι συνθήκες όπου:
1. Η συγκεντροποίηση της πολιτικής εξουσίας και του κράτους, αντικαθίσταται με την αποκέντρωση και ομοσπονδιοποίηση όλων των κοινοτήτων.
2. Το σύστημα της πολιτικής διαμεσολάβησης, αντικαθίσταται με την άμεση δημοκρατία των λαϊκών συνελεύσεων με άμεσα ανακλητή και κυκλική εκπροσώπηση.
3. Οι επιβαλλόμενες και αυστηρά πυραμιδοειδείς δομές της ιεραρχικής κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας, αντικαθίσταται με τη δημιουργική και οριζόντια σχέση των αυτόνομων κοινοτήτων και συνεργατικών ενώσεων που επιδέχονται πάντα βελτιώσεις στη μορφή και στο περιεχόμενό τους.
4. Το σύστημα της διαχείρισης των ανθρώπων, αντικαθίσταται από τη διαχείριση των πραγμάτων, μέσω της γενικευμένης κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης.
5. Η ισότητα απέναντι στο νόμο, αντικαθίσταται με την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Ο καταναγκασμός του νόμου, αντικαθίσταται από τις αμοιβαίες συμφωνίες.
6. Η κοινωνική ανισότητα του συστήματος κυριαρχίας, αντικαθίσταται από την κοινωνική ισότητα, όχι σαν ισοπεδωτική ομοιομορφία, αλλά μέσα από την διαφορετικότητα των ίσων.
7. Οι διαταραγμένες και καταρρέουσες ισορροπίες του φυσικού περιβάλλοντος, απόρροια της απληστίας του κεφαλαιοκρατικού συστήματος για κυριαρχία, επέκταση και κέρδος, αντικαθίσταται από ένα οικονομικο-κοινωνικό σύστημα μη διαταραγμένο από κοινωνικές ανισότητες και γι΄ αυτό οικολογικά ισορροπημένο.
8. Η κυριαρχία απέναντι στην φύση και το περιβάλλον αντικαθίσταται από την κατανόηση της φύσης, την διατήρηση της ισορροπίας και την συνεργατική σχέση μ΄ αυτή.
9. Η κυριαρχία της επιστήμης και της τεχνολογίας πάνω στην κοινωνία και οι γνώσεις που παράγονται, ελέγχονται και καρπώνονται από τις ολιγαρχίες, αντικαθίστανται από την ισορροπία μεταξύ «του δέντρου της ανθρώπινης γνώσης» - κοινωνικής εμπειρίας και των επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας, στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου και του ατόμου.
10. Η πνευματική και η γνωστική ιδιοκτησία, αντικαθίσταται από τη γνώση και τη δημιουργικότητα σαν κοινωνικά αγαθά και σαν τέτοια, ελεύθερα προσβάσιμα σε όλη την κοινωνία.
11. H εμπορευματοποίηση της παιδείας και της γνώσης, αντικαθίσταται από την χαρά και απόλαυση της μεταδιδόμενης γνώσης που σαν δημόσιο αγαθό παρέχεται σε όλους, ελεύθερα προσβάσιμη σε όλες τις βαθμίδες. Η παιδαγωγική της υποταγής, της δημιουργίας υπηκόων και της επιβολής άκριτων γνώσεων, αντικαθίστανται, από την διαπαιδαγώγηση της ελευθερίας, της αυτονομίας και της κριτικής σκέψης.
12. Η υγεία από εμπόρευμα και η ιατρική επιστήμη ως ανεξάρτητη αυτονομημένη κατάσταση έξω από τις κοινωνικές ανάγκες και πάνω από την κοινωνία και προϊόν των εταιριών, αντικαθίσταται από την υγεία σαν δημόσιο αγαθό που παρέχεται ισότιμα σε όλους και η ιατρική επιστήμη ξαναγίνεται η επιστήμη του ανθρώπου στην υπηρεσία της κοινωνίας και της υγείας.
13. Η παραμέληση, η αδιαφορία και η υποκριτική φιλανθρωπία για τους απόμαχους της ζωής ,τα παιδιά, αλλά και των ανήμπορων προς εργασία, αντικαθίσταται από την κοινωνική πρόνοια, μέριμνα, φροντίδα και εξασφάλιση των μέσων επιβίωσης, ανάπτυξης και ευημερίας όχι μόνο γι΄ αυτούς, μα και για όλους όσους αδυνατούν να τα εξασφαλίσουν οι ίδιοι με την εργασία τους (γιατί ο άνθρωπος εκτός των άλλων σιχαίνεται την ελεημοσύνη).
14. Η ατομική ιδιοκτησία της γης και των μέσων παραγωγής, αντικαθίσταται με την κοινή συλλογική ιδιοκτησία (ως προς τις κοινωνικές μορφές παραγωγής) και την ατομική κατοχή (ως προς τις ατομικές μορφές παραγωγής).
15. Η σημερινή κεφαλαιοκρατική οικονομία και εμπορευματοποιημένη παραγωγή που είναι πάνω και πέρα από τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες αντικαθίσταται, από την πολιτική οικονομία και παραγωγή ενσωματωμένη μέσα στις κοινότητες και την κοινωνική ζωή.
16. Η παθητικότητα των μαζών, ως υποταγμένων παραγωγών και εξαρτημένων καταναλωτών, αντικαθίσταται με την ενεργή συμμετοχή των ανθρώπων μέσα από κοινοτικά - παραγωγικά - καταναλωτικά συμβούλια.
17. Το καθεστώς της μισθωτής δουλείας, αντικαθίσταται από την αυτοδιεύθυνση της εργασίας. Οι ίδιοι πολίτες εργαζόμενοι-παραγωγή-καταναλωτές που είναι ταυτόχρονα μέλη κοινοτήτων θα αποφασίζουν τι παράγουν, γιατί το παράγουν, πώς το παράγουν, πού το διαθέτουν, αρχικά μέσα από την αρχή: «από τον καθένα σύμφωνα με τις δυνατότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του».
18. Ο καπιταλιστικός καταμερισμός της εργασίας, αντικαθίσταται από την δημιουργική ολοκλήρωση και ενοποίηση της εργασίας, είτε είναι βιομηχανική, είτε είναι αγροτική, είτε είναι χειρονακτική είτε πνευματική.
19. Η καταπίεση και η εμπορευματοποίηση των ενστίκτων και των αισθήσεων, αντικαθίσταται με την όλο χαρά απελευθέρωση της ανθρώπινης φύσης.
20. Η ηθική της υποταγής, της υπεκφυγής, του ανταγωνισμού, του ψεύδους και της ανευθυνότητας, αντικαθίσταται με την ηθική της ελευθερίας, της άμιλλας, της αλληλεγγύης, της αξιοπρέπειας και της υπευθυνότητας. «Όχι δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις, όχι υποχρεώσεις χωρίς δικαιώματα».
5. Σ΄ αυτόν τον αγώνα, που είναι ο μόνος που αξίζει τον κόπο να συμμετέχουμε, ακόμα και να αφοσιωθούμε, εμείς οι αναρχικοί δε θα είμαστε μόνοι μας. Ένα πλατύ μαζικό αντιεξουσιαστικό - αντιιεραρχικό ελευθεριακό ρεύμα θα έρθει και θα σαρώσει τον παλιό κόσμο. Έτσι που να μη μείνει λίθος επί λίθου!
Έτσι που το κράτος και ο καπιταλισμός να πάρουν επιτέλους τη θέση που τους αρμόζει: στο μουσείο της ιστορίας.
Οι νέες κοινωνικές φόρμες περιμένουν αυτούς που θα τις δημιουργήσουν !
Σημειώσεις
α) Ένας αναρχικός που ικανοποιείται με τον περιορισμό των εξουσιών και εγκαταλείπει την ιδέα της κατάργησης του κράτους και της ατομικής ιδιοκτησίας, ένας αναρχικός που αποδέχεται να απολαμβάνει κάποιος τα αγαθά του και τη μικρή του ατομική ευτυχία, διάγοντας μια άνετη ζωή σε μια πλούσια χώρα, ένας αναρχικός, λέω, που αποδέχεται τα όρια τα οποία του επιβάλλει το εδραιωμένο σύστημα, δεν είναι αναρχικός, αλλά φιλελεύθερος. Και δε θα υπάρξει μια «σχιζοφρενική συνείδηση» που να μπορεί να τον σώσει.
Ο αναρχικός που εγκαταλείπει την ιδέα της επανάστασης γίνεται, είτε το θέλουμε είτε όχι, ένας «φίφις», όπως τον αποκαλούν στη Γαλλία (φί-φις: φιλελευθερο-φιλελευθεριακός. Εντουάρντο Κολόμπο
