Fernand Fortin*
Σημείωση Μεταφραστή*: Σε αυτό το προφητικό κείμενο στην «La Revue Anarchiste» (Αναρχική Επιθεώρηση) τον Οκτώβριο του 1934, ο Fernand Fortin απευθύνεται στο Γαλλικό Αναρχικό κίνημα όχι για την ένωση ή τη σύνθεσή του αλλά για τη σύνδεση, προβλέποντας τις εξελίξεις που θα ερχόντουσαν καθώς και την καταστροφική για την αναρχική υπόθεση συνεργασία και τα μέτωπα με την αριστερά. Ο Fortin πολέμησε στον Ισπανικό εμφύλιο και έζησε από πρώτο χέρι αυτό που πρόβλεψε και συνέβη.
Από όλες τις πλευρές δεν υπάρχει τίποτα άλλο παρά εκκλήσεις για ενότητα. Συνδικαλιστική ενότητα. Ενότητα σοσιαλιστικής-κομμουνιστικής δράσης. Ενιαίο μέτωπο. Το «κοινό μέτωπο» υποχωρεί, για να προσελκύσει τους ριζοσπάστες, στο «Λαϊκό Μέτωπο», το οποίο αύριο -για να υπερασπιστεί τις περίφημες «δημοκρατικές ελευθερίες» και να προσελκύσει τους πιο συνεσταλμένους- θα είναι ίσως κοινώς γνωστό ως «Ρεπουμπλικανικό Μέτωπο». Απέναντι, το «Εθνικό Μέτωπο», συγκεντρώνοντας τα στοιχεία της «δεξιάς».
Δεξιά εναντίον της Αριστεράς. Λευκοί εναντίον των κόκκινων.
Αλλά οι αναρχικοί; Τους μαλώνουν — όταν δεν πέφτουν με τα μούτρα στις εκκλήσεις αυτές. Ορισμένα έντυπα τους φωνάζουν για την «ενότητα του αναρχικού Τύπου» και την «ενότητα των αναρχικών». Αυτά τα άρθρα δείχνουν ένα πράγμα πολύ καθαρά: αναζητούμε ο ένας τον άλλον.
Υπάρχουν όμως οι τάσεις. Οι κομμουνιστές αναρχικοί επιθυμούν την ενότητα — αλλά με τους όρους τους, φυσικά. Οι αναρχοσυνδικαλιστές ενδιαφέρονται πολύ, από την πλευρά τους, για τη συνδικαλιστική ενότητα ή την αυτονομία τους. Όσο για τους αναρχικούς της ατομικιστικής τάσης, αν και δεν δίνουν πολλές ενδείξεις (κάτι που είναι αρκετά εύκολο να γίνει κατανοητό δεδομένης της ιδεολογίας τους), δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται πολύ για το ζήτημα.
Τελικά δεν αλλάζει τίποτα. Και αυτό εξηγείται αρκετά εύκολα: η αναρχική ενότητα δεν επιτυγχάνεται για τον απλό λόγο του ότι είναι ανέφικτη.
Το αναρχικό ουράνιο τόξο είναι πολύ ευρύ, ο αναρχισμός περιλαμβάνει στοιχεία πολύ ανόμοια για να τα ενώσει κανείς. Δεν υπάρχουν δύο αναρχικοί άξιοι του ονόματος που έχουν ακριβώς την ίδια αντίληψη. Δεν είναι πια θέμα πολιτικών κομμάτων όπου όλα τα άτομα έχουν πέσει στο ίδιο καλούπι. Κανείς δεν έχει το μονοπώλιο του αναρχισμού. Ενώ ένας σύντροφος, πιστεύω, πρόσφατα έσβησε τους ατομικιστές από τον χάρτη του αναρχισμού, αυτοί όμως υπάρχουν.
Οι σύντροφοι της Ένωσης Αναρχικών, για παράδειγμα, σίγουρα δεν έχουν την φιλοδοξία να εκπροσωπήσουν όλα τα αναρχικά στοιχεία. (Ούτε καν όλα τα αναρχοκομμουνιστικά στοιχεία.) Οι αναρχικές ατομικιστικές ενώσεις δεν συγκεντρώνουν όλους τους αναρχικούς. (Ούτε καν όλους τους αναρχοατομικιστές.) Το λέω αυτό με βάση απλές παρατηρήσεις και χωρίς καμία επιθυμία να σοκάρω συντρόφους τους οποίους συχνά συμπαθούμε.
Ας μην απαιτούμε από τους συντρόφους —όποιας τάσης κι αν είναι— να απαρνηθούν την ιδέα τους που αγαπούν και τον τρόπο προπαγάνδας που τους φαίνεται πιο αποτελεσματικός — και, κυρίως, που ταιριάζει καλύτερα στην ιδιοσυγκρασία τους.
Πράγματι, οι οπαδοί της ενότητας θα απογοητεύονταν γρήγορα: είτε θα σχημάτιζαν ένα ψεύτικο κόμμα με όλα τα μυαλά - και θα απομακρυνόμαστε από τον αναρχισμό - είτε δεν θα τα κατάφερναν.
Αλλά δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει; Ναι. Και, ελλείψει αυτής της ενότητας που είναι αδύνατο να επιτευχθεί, υπάρχει ένας στόχος που μπορούμε να επιτύχουμε.
Προφανώς, ο αναρχισμός χωρίζεται σε τρεις πολύ διακριτές τάσεις (χωρίς να μιλάμε εδώ για τις επιμέρους υπο-τάσεις). Κάποιοι πιστεύουν σε μια μελλοντική κοινωνία (οι αναρχικοί κομμουνιστές). Άλλοι (οι αναρχοσυνδικαλιστές) βλέπουν τη λύση σε ένα είδος συνδυασμού συνδικαλισμού-φεντεραλισμού. Ενώ κάποιοι, πιστεύουν ότι είναι προτιμότερο να ζούμε στο τώρα χωρίς να περιμένουμε μια προβληματική μελλοντική κοινωνία (οι αναρχικοί ατομικιστές). Πάνω από όλες τις τάσεις όμως υπάρχει ο αναρχισμός, ενώ τα υπόλοιπα είναι απλώς μια αντανάκλαση της κάθε μεμονωμένης ιδιοσυγκρασίας. Όλοι έχουμε πολλά κοινά σημεία, έστω ο αγώνας ενάντια στο κράτος και τη θρησκεία, έστω και μόνο η υπεράσπιση του ατόμου. Συνεπώς στη βάση, υπάρχουν, από αυτή την άποψη, μόνο δύο κατηγορίες ατόμων: οι αναρχικοί και οι άλλοι.
Ας στρατευθεί ο καθένας ανάλογα με την τάση του (στην Ένωση, στο κεντρικό συνδικάτο, στις ατομικιστικές ενώσεις ή ακόμα και στην απομόνωση). Όμως, πάνω από τις τάσεις, χωρίς αυτό να είναι ο μεγάλος εναγκαλισμός, χωρίς να παραιτηθούμε από τη συζήτηση, ας δημιουργηθεί ένας δεσμός ένας σύνδεσμος μεταξύ μας.
Δεν έχω χρησιμοποιήσει εσκεμμένα τον όρο σύνθεση, μια ιδέα που αναπτύχθηκε στο παρελθόν, ιδιαίτερα από τους Sébastien Faure και Voline. Η ιδέα της σύνθεσης προϋποθέτει αυτή ενός σύνθετου σώματος, ενός μπλοκ. Τώρα, δεν πιστεύω ότι μπορούμε να φτιάξουμε ένα πολύ ομοιογενές σύνθετο σώμα από τόσο διαφορετικά σώματα. Η μέθοδος αυτή μπορεί να είναι εξαιρετική στη χημεία. αλλά στο αναρχικό επίπεδο, μου φαίνεται ότι χάνει την αξία της.
Στο σήμερα (σ.τ.μ.: 1934), δεν υπάρχει αυτός ο δεσμός που θα μπορούσε να γίνει —χωρίς να επιθυμεί κανείς να ανταγωνιστεί έναν οργανισμό στην εικόνα της γενναίας, παλιάς «Comité de Défense sociale» (επιτροπή κοινωνικής άμυνας), αλλά διευρυμένος, αναζωογονημένος, εκλεπτυσμένος και σύγχρονος. Συμβαίνει δυστυχώς συχνά ένας σύντροφος να βρίσκεται στη φυλακή, στο νοσοκομείο, στη μεγαλύτερη ανάγκη και οι άλλοι να μην το γνωρίζουν.
Αφήστε λοιπόν τους ειλικρινείς αγωνιστές όλων των τάσεων να μείνουν σε στενή επαφή, αφήστε τους να μείνουν μαζί και να γνωριστούν καλύτερα — ειδικά την παραμονή γεγονότων που θα μπορούσαν να είναι πολύ σημαντικά.
Γι' αυτό, δεν χρειάζονται χαρτιά ή συνδρομές, μεταξύ των επαναστατών. Τουναντίον: Η καλή θέληση που συνοδεύει την ηθική ευθύτητα. Και θα μπορούσαμε, σε μεγαλύτερο βαθμό, να διαδώσουμε τις αναρχικές ιδέες, να διευκολύνουμε την πώληση περιοδικών, να κερδίσουμε το σεβασμό στις συναντήσεις και ιδιαίτερα, να υπερασπιστούμε πιο αποτελεσματικά το άτομο.
Αυτή η σύνδεση είναι το μέγιστο που θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε προκειμένου η αναρχική οικογένεια να βρει η μία την άλλη. Και αυτό θα ήταν ήδη πολύ καλό! Στην ανέφικτη ενότητα, ας αντιπαραθέσουμε μια εφικτή σύνδεση μεταξύ μας.
Αλλιώς αν αυτή η σύνδεση δεν ενδιαφέρει ή αν, αντί να φέρει σε επαφή αναρχικούς συντρόφους όλων των τάσεων, κάποιοι προτιμούν να συμμαχήσουν με τους πολιτικούς της «αριστεράς» για να υπερασπιστούν τις «δημοκρατικές ελευθερίες», ας το πράξουν. Δεν θα ήμουν εγώ αυτός που θα τους εμπόδιζε. Θα ένιωθα όμως αρκετή περισσότερη θλίψη και πικρία γι’ αυτό διότι δεν θα ήταν τίποτα περισσότερο από επιζήμιο για τον Αναρχισμό.
*Μετάφραση: Αργύρης Αργυριάδης.
