Δημήτρης Τρωαδίτης
Θα ήθελα να παραθέσω μερικά στοιχεία για τον Ελληνοαμερικανό Dan Georgakas (Γεωργακάς), ο οποίος μας άφησε την Τρίτη, 23 Νοέμβρη, στα 83 του (γεννημένος την 1η Μάρτη 1938, στο Ντιτρόιτ, από οικογένεια από την Πελοπόννησο, αλλά με ισχυρές καταβολές στη Σμύρνη).
Ο Georgakas ήταν γνωστός σε μένα, και άλλους, ως ακτιβιστής του γενικότερου χώρου της αντιεξουσιαστικής αριστεράς, συγγραφέας, εκδότης, κριτικός κινηματογράφου, ιστορικός, ποιητής και ίσως πολλά άλλα ακόμα.
Μάλιστα, είχαμε συνομιλήσει κάποιες φορές στη δεκαετία του 1990 και του 2000 όταν ερευνούσα κάποια πράγματα για τη συμμετοχή των Ελληνοαμερικανών στο αριστερό, συνδικαλιστικό και επαναστατικό κίνημα των ΗΠΑ.
Ένας από τους καρπούς αυτής της επαφής είναι και η απόκτηση του μικρού βιβλίου «Greek-American Radicalism: The Twentieth Century», το οποίο εκδόθηκε από το Journal of the Greek Diaspora, το 1994.
Έγραψε αρκετά βιβλία και πάρα πολλά κείμενα, αλλά κατά τη γνώμη μου, ένα από τα πιο βασικά του βιβλία είναι το «My Detroit - Growing Up Greek and American in Motor City» (το οποίο το 2015 μεταφράστηκε από την Αναστασία Στεφανίδου και κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τον τίτλο «Το δικό μου Ντιτρόιτ - Μεγαλώνοντας ως Έλληνας και Αμερικανός στην αυτοκινητούπολη», από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων,
Άλλα σημαντικά του έργα είναι το «Detroit: I Do Mind Dying» (με τον Marvin Surkin), και το ογκώδες και μνημειώδες «Encyclopedia of the American Left» («Εγκυκλοπαίδεια της Αμερικανικής Αριστεράς» με τους Mari Jo και Paul Buhle).
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, υπήρξε ένα από τα πιο επιδραστικά μέλη της επαναστατικής ομάδας «Black Mask», γράφοντας σε σχεδόν κάθε τεύχος των εντύπων που εξέδιδε. Ήταν μια καλλιτεχνικο-πολιτική ομάδα που επεδίωκε να επηρεάσει τη τότε «Νέα Αριστερά» και να την ωθήσει προς την κατεύθυνση του αντι-ολοκληρωτισμού.
Η καλλιτεχνική δουλειά της ομάδας ήταν εξίσου σημαντική με τις διαδηλώσεις κι οι ίδιες οι διαδηλώσεις συχνά έμοιαζαν με παραστάσεις. Προσπάθησαν να ενώσουν τις διάφορες πολιτικές μικρο-ομάδες της Νέας Υόρκης σε κοινές δράσεις, αλλά δεν τα κατάφεραν.
Ο ίδιος συμμετείχε ενεργά στο αντιδικτατορικό κίνημα, επειδή δεν μπορούσε να ανεχτεί την επιστροφή του φασισμού στην Ευρώπη και την Ελλάδα, ακόμη περισσότερο.
Συμμετείχε, επίσης, ενεργά στο κινηματογραφικό «μέτωπο», ιδιαίτερα στην έκδοση του περιοδικού «Cineaste» από τη «βρεφική» του ηλικία, στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Το περιοδικό «Cineaste» ιδρύθηκε, προκειμένου να προωθήσει ταινίες που οι mainstream κριτικοί αγνοούσαν.
Αυτό συνέβη σε μια εποχή, κατά την οποία ελάχιστες ξενόγλωσσες ταινίες προβάλλονταν ευρέως στις Η.Π.Α. και οι ριζοσπαστικές αμερικανικές ταινίες προβάλλονταν σπάνια. Προωθούσαν ταινίες αριστερών Αμερικανών και έδιναν σημαντικό χώρο στο περιοδικό σε ξένους δημιουργούς με παρόμοιες αντιλήψεις.
Ανέπτυξαν από νωρίς καλή σχέση με τον Κώστα Γαβρά, και επίσης με τον Όλιβερ Στόουν. Τόσο ο Γαβράς όσο κι ο Στόουν, έγραψαν για το περιοδικό. Ο Georgakas ενδιαφέρθηκε εξάλλου και για Ελληνοαμερικανούς δημιουργούς, όπως μεταξύ άλλων, τον Hermes Pan, χορογράφο του Φρεντ Αστέρ, και τον Dean Tavoularis, σκηνογράφο στις περισσότερες ταινίες του Κόπολα.
Ο Georgakas ήρθε ακόμα κοντά στη συνδικαλιστική οργάνωση Industrial Workers of the World (IWW - Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου) και μάλιστα ήταν ένας από τους συγγραφείς του συλλογικού έργου «Solidarity Forever: An Oral History of the IWW».
Έχει, τέλος γυριστεί και ένα ντοκιμαντέρ από τον Κώστα Βάκκα που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με τίτλο «Dan Georgakas - Επαναστάτης της Διασποράς».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ DAN GEORGAKAS
-Richard Trevellick and the labor reformers (1960?)
-“The Black Jacobins in Detroit" (chapter) (1963)
-Romiossini The Story of the Greeks with Giannēs Ritsos
-“Conversation over Tea" in Phylon (1963)
-Michigan labor and the Civil War with Albert A Blum (1965?)
-Manifesto for the grey generation with Friederike Poessnecker and Carl Weissner (1966)
-Detroit: I do mind dying: a study in urban revolution with Marvin Surkin (1975)
-“Dark Odyssey" in Senses of Cinema (1980)
-The Methuselah Factors: Strategies for a Long and Vigorous Life (1980)
-Encyclopedia of the American Left with Mari Jo Buhle and Paul Buhle (1990, 1998)
-“The Films of Theo Angelopoulos" in Journal of Modern Greek Studies (2000)
-“Stella Michael Cacoyannis, Greece 1955" in The Cinema of the Balkans, London and New York (2006)
-My Detroit: Growing Up Greek and American in Motor City (2006)
-“HUAC and the Red Trilogy of World War II: The North Star, Mission to Moscow, Ballad of Russia" in New Politics (2013)
-“Radical America" in New Politicas (2018)
-“This week in history: Radical feminist Voltairine de Cleyre" in People's World (2016)
-Film: Georgakas' has appeared in documentaries, including:
-Detroit: Run of a City (2005)
-I’m Standin' Over Here Now (2013)
-Dan Georgakas: A Diaspora Rebel (2015).
