Tommy Lawson

Αναρχική Θεωρία

31 Οκτωβρίου 2022

• anarchism
• μελλοντική κοινωνία
• κομμουνισμός
• αναρχισμός
• επαναστατική θεωρία

Tommy Lawson*

Το βιβλίο «The End of Capitalism: The Thought of Henryk Grossman» του Ted Reese έχει ως στόχο να μας εισάγει στις ιδέες και τη ζωή του Henryk Grossman, ενός σημαντικού, αν και ελάχιστα γνωστού μαρξιστή οικονομολόγου.

Ο Grossman, γεννημένος στην Πολωνία οικονομολόγος, έγραψε το έργο «The Law of Accumulation and Breakdown of the Capitalist System, a study in Marxian crisis theory» («Ο νόμος της συσσώρευσης και της κατάρρευσης του καπιταλιστικού συστήματος, μια μελέτη στη μαρξική θεωρία της κρίσης»). Αν και στο έργο του αυτό τάσσεται υπέρ των μαρξιστικών αυτών απόψεις οι οποίες απορροφήθηκαν από τα πάλαι ποτέ σοβιετικά συμφέροντα, πάρχει κάτι ενδιαφέρον στις αιτιάσεις του Grossmans. Αυτό έχει αποδειχθεί πολύτιμο, καθώς οι προσπάθειες του Grossman να επεκταθεί στις θέσεις του Μαρξ μπορεί να είναι από τις πιο καίριες που έχουν γραφτεί.

Πριν από το βιβλίο του Reese, ό,τι άλλο είχε εκδοθεί από το έργο του Grossman στα αγγλικά -και ήταν ελάχιστο- οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις προσπάθειες του Αυστραλού συγγραφέα Rick Kuhn. Μια μάλλον ελάχιστη κληρονομιά για έναν βαθύ στοχαστή, μιας και οι αρετές του Grossman έγκεινται στη δύναμη των επιχειρημάτων του με τα οποία υπερασπίζεται τη θεωρία του μειωμένου ποσοστού κέρδους και τις επιπτώσεις του, καθώς και την κρίση στον καπιταλισμό.

Ουσιαστικά ο Grossman, μέσω του Μαρξ, είδε ότι η μεγαλύτερη αντίφαση του καπιταλισμού βρισκόταν στη φύση της παραγωγής (σε αντίθεση με την κυκλοφορία). Όπως γνωρίζουμε, είναι λογικό για τους καπιταλιστές να επενδύουν συνεχώς σε πιο αποτελεσματικές μορφές παραγωγής που απαιτούν όλο και λιγότερη ζωντανή εργασία (εργάτες). Έτσι, ενώ η κοινωνία αναπτύσσει αυτές τις τεχνολογίες και παράγει περισσότερα εμπορεύματα, όλο και πιο φθηνά και αναλώσιμα, συνολικά (θυμηθείτε ότι αυτή αποτελεί μια γενική τάση) υπάρχει μια τάση να αποκομίζονται λιγότερα κέρδη όσο περνάει ο καιρός.

Τελικά, αυτή η γενική τάση θα φτάσει σε ένα σημείο όπου οι καπιταλιστές, παρά τον μεγάλο τους πλούτο, δεν βλέπουν κανένα νόημα να συνεχίσουν να επενδύουν δεδομένης της έλλειψης απόδοσης. Το σύστημα αρχίζει να αγγίζει τα όριά του. Όχι μόνο αυτό, αλλά όσο λιγότερο πλούτο έχουν οι εργαζόμενοι από τους μισθούς τόσο λιγότερο μπορούν να καταναλώσουν αυτά τα ίδια εμπορεύματα. Αυτό ακούγεται πολύ απλό για να είναι αληθινό, αλλά αποδεικνύεται με ισχυρή λογική και εμπειρικά στοιχεία. Ο Grossman ασχολείται επίσης με το άλλο πλήθος των καπιταλιστικών αντιφάσεων, αλλά αυτές θα έπρεπε να τις εξηγήσει ο Reese.

Τα επιχειρήματα του Grossman στην πραγματικότητα συμπληρώνονται καλά από την ειδικότητα του Reese, γράφοντας για την αυτοματοποίηση και την καπιταλιστική κρίση. Το «The End of Capitalism» του Reese, που κυκλοφόρησε νωρίτερα φέτος, παρουσιάζει έτσι τον Grossman με ένα πειστικό επιχείρημα για το γιατί ο καπιταλισμός είναι τόσο δεσμευμένος στην κρίση και γιατί η γιγάντια καπιταλιστική κρίση (ή τουλάχιστον, μια σειρά από κρίσεις) που καραδοκεί ακριβώς στη γωνία θα είναι τόσο καταστροφική.

Αν και το «The End of Capitalism» είναι μια εισαγωγή στον Grossman, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι σίγουρα δεν είναι μια εισαγωγή στη μαρξιστική οικονομική θεωρία. Εκτός εάν ο αναγνώστης είναι εξοικειωμένος με τις περισσότερες μαρξιστικές φραστικές ορολογίες από την αξία μέχρι την αξιοποίηση...

Περισσότερα …