Θα μπορούσε ένας πεπεισμένος αναρχικός να είναι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστραλίας; Η ζωή του Richard ή Dick Curlewis δείχνει ότι ο κομμουνισμός δεν είναι μια μονολιθική φιλοσοφία, αλλά έχει πολλά ρεύματα: μερικά αυταρχικά, άλλα ριζοσπαστικά δημοκρατικά. Ο Richard Curlewis αφιέρωσε τη ζωή του στα δικαιώματα των εργαζομένων και των κοινοτήτων τους, καθώς και στη δημοκρατία στους χώρους εργασίας υπό εργατικό έλεγχο.
Ο Richard Jeffries Burnham Curlewis γεννήθηκε στις 9 Νοέμβρη 1917, δύο ημέρες μετά τη Ρωσική Επανάσταση, και πέρασε τα πρώτα του χρόνια στο Perth Observatory (Αστεροσκοπείο του Περθ). Η μητέρα του ήταν η Janet Tassie. Ο πατέρας του ήταν ο Harold Burnham Curlewis, αστρονόμος και μετεωρολόγος στη Δυτική Αυστραλία το διάστημα 1912-1920 καθώς και κυβερνητικός αστρονόμος το διάστημα 1920-1940. Σε κάποια στάδια ο πατέρας του κράτησε ανοιχτό το Αστεροσκοπείο του Περθ ενάντια στα αντίθτα σχέδια της τότε κυβέρνησης. Οι γονείς του χώρισαν όταν ο Richard ήταν 4 ετών και έτσι μετακόμισε με τη μητέρα και τα αδέλφια του στο Darlington της Βικτώριας. Αυτός ο χωρισμός άφησε αρκετά σημάδια πάνω του, καθώς δεν είδε ξανά τον πατέρα του μέχρι τα 40 του, όταν πλέον ο πατέρας του ήταν τυφλός και στα 90 του. Η κόρη του Richard, Megan, θυμάται την αγωνία του για τον χωρισμό των γονιών του:
«Μέχρι πρόσφατα προσπαθούσε να καταλάβει πώς έγινε αυτός ο χωρισμός. Αν και ζούσε σε μια μονογονεϊκή οικογένεια, ο πατέρας της μητέρας του ήταν αρκετά πλούσιος και είχε ανατροφή μεσαίας τάξης. Τον θυμάμαι να μου λέει ότι ποτέ δεν είχε επίγνωση ότι συνέβαινε η Ύφεση.»
Μετά το σχολείο, τον έστειλαν στο Kalgoolie για να σπουδάσει μεταλλουργία. Εκεί βρέθηκαν οι άνθρωποι μέσω των οποίων προσέγγισε τον κομμουνισμό, προς μεγάλη απογοήτευση της οικογενείας του. Μετακόμισε στη Μελβούρνη, κάποια στιγμή στις αρχές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Λόγω της κακής του όρασης, ο Curlewis δεν μπόρεσε να στρατολογηθεί και εργάστηκε στο εργοστάσιο πυρομαχικών στο Footscray (στα δυτικά της Μελβούρνης) κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τότε έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, στο οποίο έμελλε να παραμείνει μέχρι την πικρή διάλυσή το 1990.
Ο Richard Curlewis συμμετείχε, επίσης, στις εκδηλώσεις του Eureka Youth League στο Camp Eureka, τον χώρο των νέων κομμουνιστών στην επαρχιακή Βικτώρια, όπου γνώρισε την Joan Reynolds, την οποία παντρεύτηκε το 1946. Ζούσαν στο Middle Park (τότε North Bayswater). Μετά τον θάνατο της Joan το 1982, ο Curlewis έμεινε απελπιστικά μόνος και έστρεψε την προσοχή του στην πολιτική και τον κοινοτικό ακτιβισμό.
Ο Richard εργάστηκε ως διορθωτής στην εφημερίδα «Herald» για είκοσι χρόνια. Διετέλεσε γραμματέας της Federation of Scientific & Technical Workers (Ομοσπονδία Επιστημονικών και Τεχνικών Εργαζομένων), που αργότερα συγχωνεύτηκε με άλλα σωματεία. Μετέπειτα ασχολήθηκε με την αρχειοθέτηση στο γραφείο του Printing & Kindred Industry Union (Συνδικάτο Τυπογράφων και Συναφών Επαγγελμάτων) στο κέντρο της πόλης.
Αν και ο Curlewis ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, διάβασε για την ανάπτυξη του επαναστατικού συνδικαλιστικού κινήματος και τις απαρχές της «διάσπασης» στην Α’ Διεθνή, καθώς και τα έργα του Αντόνιο Γκράμσι και των συμβουλιακών κομμουνιστών. Ενδιαφέρθηκε για τους Γερμανούς πολιτικούς οικονομολόγους Rudolph Hilferding και Karl Korsch.
Πρώτα είχε μάθει για τον Αναρχισμό ταξιδεύοντας στη Γαλλία και την Ιταλία με την συζυγό του όπου γνώρισε το παράδειγμα άλλων τρόπων οργάνωσης. Γνώριζε τον Jim Dawson από την ομάδα Southern Advocates for Workers Councils (Νότιοι Συνήγοροι για τα Εργατικά Συμβούλια) και άλλους ντόπιους που κοίταζαν κατά παρόμοιο τρόπο πέρα από το σταλινικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τις τροτσκιστικές «εναλλακτικές» όσον αφορά τον εργατικό έλεγχο.
Αυτή η εστίαση στον «εργατικό έλεγχο» ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη του ενδιαφέροντος του Richard για τα κοινωνικά κινήματα στους χώρους της γειτονιάς και τη εργασίας για περισσότερα από 40 χρόνια. Για να προωθήσει την αντίληψη του εργατικού ελέγχου, ο Richard Curlewis συμμετείχε στο «The Link» («Ο Σύνδεσμος»), ένα δίκτυο εργατών μετάλλου και χάρτου που κυκλοφούσε ένα ενημερωτικό δελτίο σε μικρή μορφή, το οποίο μπορούσε να μεταφερθεί στις τσέπες και να διαβαστεί στη δουλειά. Εκεί συγκέντρωνε και αντιπαρέβαλλε τοπικά οικονομικά δεδομένα, ενώ έγραφε για βιομηχανικούς αγώνες (industrial disputes) που επέτρεψαν στους εργάτες μετάλλου να συγκρίνουν τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας. Μέλη της Croydon Workers Student Alliance (Συσπείρωση Εργατών Σπουδαστών του Croydon) και του Secondary Students Union (Ένωση μαθητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) βοηθούσαν στη χρηματοδότηση και την εκτύπωση του εντύπου.
Ο Curlewis συμμετείχε στη συγκρότηση ενός συνδέσμου Βόρειων (Προαστίων) του «The Link». Τα στελέχη του Συνδικάτου Εργατών Μετάλλου αρχικά ενθάρρυναν τους αντιπροσώπους των συνδικάτων στη βάση (shop stewards) να γράφουν και να διανέμουν αυτό το περιοδικό, όμως στη συνέχεια το απαγόρευσαν μετά τη δημοσίευση ενός άρθρου που επέκρινε έναν αξιωματούχο του συνδικάτου, πιθανώς τον Laurie Carmichael, επειδή δεν σεβάστηκε τις προσπάθειες των συνδικαλιστικών αντιπροσώπων του Croydon… Οι αξιωματούχοι του συνδικάτου δεν μπορούσαν να ανεχτούν ένα εναλλακτικό κέντρο εξουσίας.
Ο Curlewis εντάχθηκε στην Anarcho-Syndicalist Federation (ASF - Αναρχοσυνδικαλιστική Ομοσπονδία) το 1989 και έγραφε άρθρα για την εφημερίδα της «Rebel Worker».
Από το 1995 ο Richard, μαζί με τον Jeremy Dixon, ήταν οι επαφές της Μελβούρνης για το Anarcho-Syndicalist Network (ASN - Αναρχο-Συνδικαλιστικό Δίκτυο) του Σίδνεϊ (που προήλθε από τη διάσπαση της ASF). Μετά από συνάντηση με εργάτες από το Brunswick και του εκεί αμαξοστασίου των τραμ κατά τη διάρκεια του lock-out του 1990, ο Curlewis έγραψε και διένειμε το τελευταίο τεύχος του «Sparks» («Σπινθήρες») -έντυπο εργαζομένων στον τομέα των συγκοινωνιών και μεταφορών- ενώ δραστηριοποιήθηκε και στην εκστρατεία Keep Conductors. Η τότε κυβέρνηση ήθελε να ιδιωτικοποιήσει τα τραμ και να καταργήσει τους εισπράκτορες (conductors). Μια μπροσούρα για τη διαμάχη των τραμ του 1990 γράφτηκε από τον Richard Curlewis και κυκλοφόρησε από το ASN στο Σίδνεϊ, με τίτλο «Anarcho-syndicalism in Practice - Melbourne Tram Dispute» and Lockout January-February 1990» («Αναρχοσυνδικαλισμός στην πράξη - Η διαμάχη των τραμ»).
Τον Μάη του 1999 ο Curlewis εντάχθηκε στους Industrial Workers of the World (IWW - Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου) και μίλησε για τους Wobblies (τα μέλη της IWW) που είχε γνωρίσει και είχε ακούσει από το πρώτο και το δεύτερο κύμα της οργάνωσης. Διέθετε μια μερική συλλογή της πρώτης περιόδου της «Direct Action» («Άμεση Δράση»), εφημερίδα της IWW της Αυστραλίας που κυκλοφόρησε κατά την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, και άλλο σχετικό υλικό. Αυτά τα υλικά έφερε μαζί του όταν το «ισόβιο μέλος» των IWW, Pat Mackie, κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Mt Isa, The Story of a Dispute» στη Μελβούρνη το 1990.
Ο Richard Curlewis γνώριζε και τον σέβονταν πολλά άτομα του εργατικού κινήματος, τα οποία βοήθησαν στην εθελοντική του εργασία ως ενεργό μέλος της Victorian Labour History Group (Ομάδα Εργατικής Ιστορίας της Βικτώριας) παίρνοντας συνεντεύξεις ως μέρος ενός συνεχιζόμενου έργου προφορικής ιστορίας. Παρουσίασε μια εργασία για την Απεργία των νοσηλευτών/τριών του 1986 στην Ομάδα Εργατικής Ιστορίας, βασισμένη σε συνεντεύξεις που έκανε με νοσηλευτές/τριες. Ο Richard εντυπωσιάστηκε πολύ από τη συνδικαλιστική και κοινοτική υποστήριξη προς τους νοσοκόμους/ες και βοήθησε τους δημιουργούς της ταινίας «Running Out Of Patients», μιας ταινίας σχετικής για εκείνη τη μάχη. Πήρε επίσης συνεντεύξεις από τους πιλότους αεροπορικών εταιρειών που απήργησαν και κηνυγήθηκαν το 1989 από την Εργατική Κυβέρνηση Hawke, και τους εργάτες των τραμ που κατέλαβαν τα αμαξοστάσια το 1990 (η διαμάχη για την οποία μιλούσαμε προηγούμενα).
Ο Curlewis συμμετείχε στο Union Support Committee (Επιτροπή Υποστήριξης των Συνδικάτων) -μαζί με τον Ted Bull από την Waterside Workers Federation (Ομοσπονδία Λιμενεργατών) και την Joan Doyle από τους ταχυδρομικούς) για να υποστηρίξει τους εργάτες του ναυπηγείου Williamstown, τους Builders Laborers (οικοδόμους) και άλλους εργάτες που αγωνίζονταν. Ο Curlewis και το Union Support Committee παρείχαν ένα τροχόσπιτο και άλλους πόρους ενώ δημοσιοποιούσαν τους εργατικούς αυτούς αγώνες. Ο Curlewis μίλησε με θετικά λόγια για τον John Loh από το Builders Laborers Federation now Construction του CFMEU (οικοδόμοι). Ο John Loh έγραψε ένα σύντομο κείμενο στο δελτίο τιυ Συνεδρίου για τον Εργατικό Έλεγχο (Workers Control) που έγινε το 1972 και στο οποίο αναφερόταν πάντα ο Richard.
Ως ακτιβιστής στο χώρο της γειτονιάς συμμετείχε:
- Στην εκστρατεία Save the Upfield Line από το 1989 (για τη διάσωση τη γραμμής τρένου Upfield, που κινδύνευε με κατάργηση από την τοπική κυβέρνηση).
- Στην Brunswick Unemployed Group (Ομάδα Ανέργων του Brunswick) από το 1991. Εδώ συζήτησε και διένειμε τις σημειώσεις του σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις και τη διαμάχη των τραμ και υποστήριξε ότι σκέφτεται παγκοσμίως το χρηματοοικονομικό κεφάλαιο και ενεργεί τοπικά σε ομάδες υποστήριξης των εργαζομένων στον αγώνα.
- Στη διοργάνωση ομιλιών και εκδηλώσεων, όπως με τον Jim Munro για το κίνημα των ανέργων, που έγινε σε έναν αναρχικό χώρο (A-House) στο Brunswick.
Προς το τέλος της ενεργού ζωής του ο Curlewis συγκέντρωσε και διένειμε πληροφορίες για το ρόλο του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΠΟΕ σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις και την κυριαρχία της πολιτικής οικονομίας στα τέλη του 20ού αιώνα.
Όπως πολλοί νεότεροι παρακολούθησαν τον αποκλεισμό του Crown Casino στις 11 Σεπτεμβρη 2000, ο Richard ήταν εκεί με υποστηρικτικό πνεύμα και σίγουρα παρακολουθούσε στενά τα γεγονότα στις ραδιοφωνικές εκπομπές και έκανε πολλές ερωτήσεις σε εργαζομένους και επισκέπτες του γηροκομείου σχετικά με αυτό το «νέο» κίνημα.
Να παραδεχθούμε ότι η «γκρινιάρα» διάθεση του Richard αποξένωσε πολλούς ανθρώπους με τα χρόνια και τελικά ο ίδιος απομονώθηκε τόσο πολύ στο διαμέρισμά του. Προφανώς, εξαπατήθηκε από κάποιους τοξικομανείς που τον έκαναν φίλο για να τον εκμεταλλευτούν.
Ο Curlewis έκανε και κάποια γενεαλογική έρευνα, ανακαλύπτοντας έναν πρόγονο για τον οποίο ήταν πολύ περήφανος: τον Edward Smith Hall. Θα μπορούσε, επίσης, να ειπωθεί ότι συνέχιζε περήφανα τη ριζοσπαστική παράδοση του Edward Smith Hall (1786-1860), ενός πρωτοπόρου δημοσιογράφου και πολιτικού μεταρρυθμιστή του Σίδνεϊ που, μέσω της εφημερίδας του «Monitor», αντιτάχθηκε σθεναρά σε κάθε μορφή πολιτικής καταπίεσης και διαφθοράς. Ο Hall ήταν ένας από τους πρώτους υποστηρικτές της δίκης από ένορκους, του λαϊκού νομοθέτη και της ελευθερίας του Τύπου.
Τα επιτεύγματά του περιελάμβαναν:
- Ίδρυση της δεύτερης εφημερίδας στην Αυστραλία.
- Πρώτος ένορκος και ιδρυτής της Benevolent Society of NSW (Φιλανθρωπική Εταιρεία της Nέας Νότιας Ουαλίας).
- Βοήθησε στην ίδρυση της Bank of NSW (τώρα Westpac).
- Αγωνιστηκε για την υπόθεση των μη προνομιούχων, των Αβορίγινων και των καταδίκων.
- Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προσαγωγή στη Δικαιοσύνη των δραστών της σφαγής αυτόχθονων στο Myall Creek και στην ανάκληση του Κυβερνήτη Darling στην Αγγλία.
- Όταν άρχισε να λειτουργεί το πρώτο κοινοβούλιο της Αυστραλίας, στη Nέα Νότια Ουαλία, στις αρχές της δεκαετίας του 1850, διαβάστηκαν ομιλίες για μια αντιπροσωπευτική κυβέρνηση και την ελευθερία του Τύπου στην Αυστραλία.
Ο Ρίτσαρντ ήταν, επίσης, μέλος της Dickens Society Εταιρείας Ντίκενς και του άρεσε η λογοτεχνία για την κοινωνική δικαιοσύνη, η κλασική μουσική και η ελαφριά όπερα όπως ο Gilbert & Sullivan.
Ο σύντροφος Peter Riley θυμάται ότι επισκεπτόταν στο σπίτι του τον Richard Curlewis κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όταν δεν μπορούσε να βγει πολύ έξω:
«Όταν αρρώστησε τον επισκέφτηκα στο διαμέρισμά του στο West Brunswick, μετά στα διάφορα νοσοκομεία και τέλος στο γηροκομείο Brunswick. Συχνά μιλούσαμε για την επικαιρότητα, ακούγαμε ραδιόφωνο, ειδικά τον ριζοσπαστικό 3CR ή τις ειδήσεις στο Radio National. Εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία διαβάζονταν επίσης μαζί του και αργότερα φωναχτά όταν έχασε την όρασή του. Όταν κουραζόταν, συνήθως του έβαζα κλασική μουσική και τον άφηνα να κοιμηθεί. Τις τελευταίες εβδομάδες ήταν πολύ κουρασμένος για να τον διαβάσουν παρά να προτιμήσει να κοιμηθεί…»
Ο Richard Jeffries Burnham Curlewis πέθανε το Σάββατο, 16 Μάρτη 2002 στο γηροκομείο Brunswick (στο West Brunswick). Άφησε πίσω τον γιο David, την κόρη Megan, και τους εγγονούς, Jim, Julian και Richard, και πολλοί σύντροφοι τον θυμούνται με αγάπη.
*Πηγή: libcom.org - Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης.
