Ο Yavor Tarinski συνεχίζει το αφιέρωμά του για το μαύρο ημερολόγιο του ελευθεριακού κινήματος της Βουλγαρίας, επί της εποχής του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ένα από τα μεγαλύτερα ελευθεριακά κινήματα στην Ευρώπη, το βουλγαρικό αναρχικό κίνημα, πνίγηκε στο αίμα του από την «εξουσία του λαού». Κάθε μήνα δημοσιεύουμε κάποια καθοριστική ημερομηνία της εποχής αυτής. Σήμερα, το 5ο άρθρο της σειράς:
Ιούνιος 1947: το Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας κλείνει και την τελευταία νόμιμη ελευθεριακή εφημερίδα «Στόζερ». Εκδίδεται στη Σόφια την περίοδο Νοέμβρης 1946 – Ιούνιος 1947 (σύνολο 32 τεύχη). Η εφημερίδα δεν αυτοπροσδιορίζεται δημοσίως ως αναρχική, αλλά τα βασικά της στελέχη είναι αναρχικοί. Απαγορεύεται από τις κομμουνιστικές αρχές λόγω των δημοσιευμάτων της με ελευθεριακό περιεχόμενο, ενώ όλα τα τεύχη της κατάσχονται.
Το κλείσιμο της «Στόζερ», παρότι ακολουθήθηκε από την έκδοση κάποιων παράνομων αναρχικών φυλλαδίων για ένα μικρό χρονικό διάστημα, σηματοδοτεί το τέλος της διανομής και διάδοσης του μαζικού ελευθεριακού Τύπου. Δεν θα υπάρξουν νέες μαζικές δημοσιεύσεις σε βουλγαρικό έδαφος ως και την πτώση του Κομμουνιστικού Καθεστώτος.
Οι πρώτες βουλγαρικές εφημερίδες με ελευθεριακή κλίση θεωρούνται οι «Φωνή των Βούλγαρων Μεταναστών», «Ανεξαρτησία» και «Σημαία» -όλες τους εκδίδονταν τη δεκαετία του 1870 από τον ελευθεριακό σοσιαλιστή Χρίστο Μπότεφ [1] όσο ζούσε στη Ρουμανία, όπου και προετοίμαζε αντάρτικες ομάδες που θα απελευθέρωναν τον βαλκανικό λαό από τον ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μετά από την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (1878), ξεκινά μια γοργή ανάπτυξη του αναρχικού Τύπου στο εσωτερικό της χώρας. Η πρώτη ανοιχτά αναρχική εφημερίδα ονομάζεται «Αγώνας» και κυκλοφορεί το 1894. Εκδίδεται στο Πλόβντιφ (Φιλιππούπολη) από τον αναρχικό Ντιμίτερ Μποϊκίνοφ (Dimitar Boykinov). Ελευθεριακές εφημερίδες και περιοδικά εκδίδονται σε όλη τη χώρα και όχι μόνο -ομάδες αναρχικών που έχουν μεταναστεύσει εκδίδουν τον δικό τους Τύπο στην Ελβετία («Εκδίκηση» το 1898), στις ΗΠΑ («Υπερασπιστής του Εργάτη» το 1926), στην Αργεντινή («Αντιεξουσία» το 1927) και αλλού.
Με την πάροδο του χρόνου ο αναρχικός Τύπος στη χώρα και στη διασπορά αυξάνεται σε μέγεθος και απεύθυνση. Τον πρώτο χρόνο του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Βουλγαρία, το 1944, η αναρχοκομμουνιστική μηνιαία εφημερίδα «Η Σκέψη του Εργάτη» φτάνει σε κυκλοφορία τις 30 χιλιάδες αντίτυπα με αρθρογραφία και αναλύσεις που επικρίνουν ανοιχτά το καθεστώς, το Κόμμα και τη Σοβιετική Ένωση. Οι μυστικές υπηρεσίες κατάσχουν συστηματικά τα νέα τεύχη και κυνηγούν τους συντάκτες. Η εντεινόμενη καταστολή των Αρχών οδηγεί στο κλείσιμο της εφημερίδας τον Δεκέμβριο του 1945.
Έπειτα από την απαγόρευση του αναρχικού Τύπου, οι ελευθεριακές εκδόσεις στη Βουλγαρία γίνονται υπόθεση της βουλγαρικής διασποράς. Στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, από το 1952 ως το 1991, η εφημερίδα «Ο Δρόμος μας» εκδίδεται από τον φημισμένο αναρχικό και συγγραφέα Γκέοργκι Χατζίεφ (Georgi Hadjiev). Το 1975-’76 στη Γερμανία κυκλοφορεί το περιοδικό «Κουλτούρα», το οποίο υπερασπιζόταν ανοιχτά τους διωκόμενους αναρχικούς της Βουλγαρίας. Τη δεκαετία του ’80 στο Λονδίνο, εκδίδεται η αναρχική εφημερίδα «Η Θέληση του Λαού». Το μεγαλύτερο, όμως, μέρος κυκλοφορίας και διακίνησης αναρχικών εντύπων ήταν αναμφισβήτητα το Παρίσι, όπου Βούλγαροι εξόριστοι γίνονταν δεκτοί από την τοπική ελευθεριακή κοινότητα και τους προσφέρονταν βοήθεια για να σταθούν στα πόδια τους. Μεταξύ των πολλών εντύπων υπήρξαν τα «Εσωτερικό Ενημερωτικό Δελτίο», «Προς Υπεράσπιση της Αλήθειας», «Ανατολή», «Λίστα εσωτερικής ενημέρωσης για τους εξόριστους αναρχικούς που γράφουν στα βουλγαρικά», «Αναρχοκομμουνιστική Επανάσταση», «Ο Αναρχικός» και πολλά ακόμη δυνητικά για τα οποία δεν σώζεται κάτι.
Μετά την πτώση του καθεστώτος, η «Ομοσπονδία Αναρχικών Βουλγαρίας» ξαναζωντανεύει από αναρχικούς που επέστρεψαν στη χώρα έπειτα από την εξορία. Τότε ξεκινά η κυκλοφορία της εφημερίδας «Ελεύθερη Σκέψη» η οποία συνεχίζεται ως σήμερα και κάποιες μεταφράσεις αναρχικών κλασικών έργων, αλλά η εκδοτική δραστηριότητα δεν θα φτάσει ποτέ τη μαζικότητα της παλιάς εποχής.
Την τελευταία δεκαετία μία νέα συλλογική πρωτοβουλία προέκυψε με τον εκδοτικό οίκο Anarres. Ο Anarres έχει έναν ελευθεριακό χαρακτήρα και σκοπός του είναι να εισάγει, μέσω των βιβλίων, τις σύγχρονες τάσεις που προκύπτουν στη ριζοσπαστική και δημοκρατική σκέψη ανά τον κόσμο.
Βήματα γίνονται αλλά ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς.
Κάποιες εκ των ιστορικών ελευθεριακών εφημερίδων της Βουλγαρίας
Η εφημερίδα «Αντιεξουσία», κυκλοφόρησε ως το 1911 στις πόλεις της Σόφιας και του Ράζγκραντ.
«Η Σκέψη του Εργάτη» κυκλοφορεί αρχικά το 1914-’15 ως συνδικαλιστικό έντυπο. Με το ξεκίνημα του Α’ Π.Π. απαγορεύεται. Ξανακυκλοφορεί το 1919 ως το 1920, αλλά με πιο ριζοσπαστικό και ελευθεριακό χαρακτήρα. Επαναλειτουργεί για ακόμη μία φορά την περίοδο 1944-1945, αυτή τη φορά ως όργανο της Ομοσπονδίας Αναρχοκομμουνιστών Βουλγαρίας.
«Ελεύθερη Πράξη» (1924-1925) στη Σόφια. Η εφημερίδα προωθεί την ιδέα ενός ενωμένου μετώπου μεταξύ αναρχικών, κομμούνιστών και αγροτών.
«Ελεύθερος Εργάτης» (Απρίλιος 1927-Ιούνιος 1928) στη Σόφια. Σταμάτησε τη λειτουργία της έπειτα από τη σύλληψη του βασικού της συντάκτη Γκεόργκι Κοβάτσεφ.
«Ο Εργάτης». Αναρχοσυνδικαλιστικό δελτίο μεταξύ 1929-1934. Το 1932, το τεύχος 20 εκδόθηκε αποκλειστικά στη γλώσσα Εσπεράντο.
Η «Εργατική Αλληλεγγύη» ήταν η εφημερίδα της Ομοσπονδίας Αυτόνομων Εργατικών Συνδικάτων με αρχική κυκλοφορία το 1933.
(Στα αριστερά) «Ο Δρόμος μας» κυκλοφορεί μεταξύ 1952-1991 σε Παρίσι και Σίδνεϊ. (Στα δεξιά) Το «Ενημερωτικό Δελτίο» κυκλοφορούσε παρανόμως το 1946-1948 από την Ομοσπονδία Αναρχοκομμουνιστών Βουλγαρίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
[1] Χρίστο Μπότεφ (Христо Ботев, 1848-1876): Βούλγαρος ποιητής και επαναστάτης στον αγώνα κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με ευρείες δημοκρατικές-αντιεξουσιαστικές αντιλήψεις. Σε αυτό φαίνεται να έπαιξαν ρόλο και οι επαφές του με Ρώσους αναρχικούς. Σήμερα γιορτάζεται ως εθνικός ήρωας.
https://www.anarchy.bg/articles/istoriya-na-anarhisticheskiyat-pechat-v-balgariya/
*Αναδημοσίευση από εδώ, όπου μπορείτε να δείτε και φωτογραφίες των εφημερίδων που παραθέτει ο συντάκτης τυ κειμένου: https://www.aftoleksi.gr/2020/06/14/o-anarchikos-typos-apospasma/?fbclid=IwAR2vvnEULIk_P5XYOEz8X-LVo-MVETNJRFq0WSASzYuR_fPz29LdGSwBt58
