Nick Heath
«Κάτω από τη μαύρη σημαία του μαχόμενου προλεταριάτου, ο Vasily πολέμησε γενναία μέχρι το τελευταίο λεπτό της πολυάσχολης ζωής του». Petr Arshinov.
Ο Vasily Babeshko ήταν γιος μιας φτωχής εργατικής οικογένειας. Από την παιδική του ηλικία εργάστηκε στα σιδηροδρομικά εργαστήρια του Yekaterinoslav (τώρα Dnipro) στην Ουκρανία. Ριζοσπαστικοποιήθηκε το 1894 και εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Επαναστατικό Κόμμα (SR) σε ηλικία δεκαπέντε ετών. Αποδύθηκε σε μια ένθερμη δραστηριότητα, διανέμοντας προπαγανδιστικό υλικό, σχηματίζοντας εργατικούς κύκλους, συμμετέχοντας σε κινητοποιήσεις και απεργίες.
Πήρε μέρος στην απεργία του 1903. Για τον ενεργητικό του ρόλο σε αυτήν, κατά τη διάρκεια της οποίας ενθάρρυνε τους εργαζόμενους που δεν είχαν ακόμη απεργήσει να το κάνουν καθώς και για την υπεράσπιση εκ μέρους του μιας βίαιης απάντησης στις κινήσεις των εργοδοτών και της αστυνομίας, έγινε ένας από τους πρώτους που απολύθηκαν από τα εργαστήρια.
Αργότερα έπιασε δουλειά στις υψικαμίνους της Belgian Society στο Nizhne-Dneprovsk (οι βελγικές επιχειρήσεις ήταν τότε οι κορυφαίοι επενδυτές στη Ρωσική Αυτοκρατορία). Εκλεγμένος ως εκπρόσωπος από τους εργαζόμενους, συγκρούστηκε με τον διευθυντή όταν ο δεύτερος ήθελε να μειώσει τους μισθούς και απολύθηκε ξανά.
Βρήκε νέα δουλειά στην αποθήκη ατμομηχανών του σταθμού Grishino στη σιδηροδρομική γραμμή Yekaterininsky. Ασχολήθηκε με την προπαγάνδα από την πρώτη του μέρα εκεί, δημιούργησε εργατικούς κύκλους και προσπάθησε να οργανώσει ένα μυστικό σωματείο εργαζομένων. Η αναταραχή στην αποθήκη τράβηξε την προσοχή της αστυνομίας και μετά από μια ιδιαίτερα φλογερή προκήρυξη που εξέδωσε ο Babeshko, η τσαρική αστυνομία εμφανίστηκε στο διαμέρισμά του. Ωστόσο, είχε προειδοποιηθεί γι’ αυτό και κατάφερε να διαφύγει. Περίπου αυτή την περίοδο άρχισε να έχει διαφωνίες με το Σοσιαλιστικό Επαναστατικό Κόμμα, που οδήγησαν σε κάποιες αμφιλεγόμενες διαμάχες.
Στη συνέχεια, ο Babeshko έπιασε δουλειά στα κύρια σιδηροδρομικά εργαστήρια στο Alexandrovsk. Εκεί παρέμεινε μέχρι το ξέσπασμα της Επανάστασης τον Δεκέμβρη του 1905. Μέχρι την καταστολή ασχολήθηκε με την κατασκευή και τη ρίψη βομβών εναντίον προσωπικοτήτων του τσαρικού καθεστώτος, γεγονός που προκάλεσε τριβές με την ηγεσία των SR. Μετά από μια, σύμφωνα με τον Babeshko, «ανόητη» απόφαση της κομματικής επιτροπής, οργάνωσε έναν ανεξάρτητο κύκλο γύρω από τον εαυτό του, ενώ εξακολουθούσε να θεωρεί τον εαυτό του σοσιαλεπαναστάτη.
Μετά τη συντριβή της εξέγερσης, σχεδόν όλοι οι ενεργοί συμμετέχοντες συνελήφθησαν, αλλά ο Babeshko κατάφερε να διαφύγει και επέστρεψε στο Yekaterinoslav.
Τελικά έπιασε δουλειά στο εκεί εργοστάσιο σωλήνων Chaudoir (άλλη μια βελγική εταιρεία με τρία εργοστάσια στην πόλη). Εκεί γνώρισε τον αναρχικό κομμουνιστή Petr Arshinov. Ο Vasily Babeshko ήταν τότε ώριμος 28 χρόνων, ενώ ο Petr Arshinov ήταν μόλις 19 χρόνων.
Ο Arshinov εξεπλάγη που ο Babeshko, με την επαναστατική του προοπτική, παρέμενε ακόμα στους SR. Εργάζονταν στο ίδιο εργαστάσιο και συναντιόντουσαν σε καθημερινή βάση. Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν προσχώρησε στο αναρχικό κίνημα, απάντησε ότι ο Arshinov δεν μπόρεσε να κατανοήσει τη σοσιαλεπαναστατική ιδέα, αναφερόμενος στο φυλλάδιο του Petr Lavrov «Ποιος κατέχει το μέλλον;» και δηλώνοντας ότι υπήρχε μικρή διαφορά μεταξύ των απόψεων των σοσιαλεπαναστατών και των αναρχικών ιδεών.
Θα γράψει αργότερα ο Arshinov: «Ήταν στο επαναστατικό κίνημα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από μένα … είχε περισσότερη εμπειρία, αλλά ήταν με το μέρος μου η δυναμική μιας νέας μεγάλης προλεταριακής ιδέας, που φώτιζε έντονα το παρόν και το μέλλον της σκλαβωμένης εργατιάς και έκανε στάχτη με ανελέητο τρόπο τα ψέματα και την υποκρισία της αστικής τάξης και των συνεργών της από το σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Η αλήθεια και η δύναμη αυτής της ιδέας δεν μπορούσαν να ξεφύγουν από τον εξαιρετικά ειλικρινή και στοχαστικό Babeshko. Άρχισε να μεν αναγνωρίζει τον αναρχισμό από όλες τις απόψεις, αλλά δεν είχε ακόμα έρθει σε ρήξη με τους Σοσιαλεπαναστάτες… Υπήρχε αρκετός καιρός που είχε τεθεί αντιμέτωπος με την αστική τάξη, αν και αυτό υπήρξε επαναστατική τακτική του κόμματος. Ο αναρχισμός άνοιξε μπροστά του τους ορίζοντες ενός νέου αγώνα και κάθε μέρα απομακρύνονταν όλο και πιο πολύ από τους Σοσιαλεπαναστάτες. Στα τέλη του 1906, ήταν ήδη εντελώς αναρχικός-κομμουνιστής».
Ο Babeshko είχε περάσει από μια ενδελεχή επανεκτίμηση ιδεών, ξαναδιαβάζοντας πολλά βιβλία. «Ξανά και ξανά η σκέψη του επέστρεφε σε όλα τα κόμματα που αυτοαποκαλούνται επαναστατικά και προλεταριακά. Ξανά και ξανά προσπαθούσε να βρει ανάμεσά τους ένα που να μην ενισχύει τους πλούσιους, που να μην τους παρέχει νέα εργαλεία για να υποδουλώσουν τους φτωχούς, που δεν δημιουργούσε νέες αλυσίδες για τους φτωχούς. Στο τέλος, συμβιβάστηκε με τον αναρχισμό». (Arshinov)
Στα τέλη του 1906 το τσαρικό καθεστώς συγκρότησε στρατοδικεία και έσυρε σε αυτά εκατοντάδες επαναστάτες (τουλάχιστον 683), που καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών και εκτελέστηκαν. Ανάμεσά τους ήταν και πολλοί αναρχικοί. Πολλοί άλλοι βασανίζονταν στις φυλακές, μερικοί από τους οποίους πέθαναν από κακομεταχείριση και τιε κακουχίες. Στο μεταξύ, τα στρατοδικεία συνέχιζαν και μαζί τους και η βασιλεία του τρόμου, με άλλες 1.824 εκτελέσεις μεταξύ 1907-1909.
Σε απάντηση ο Babeshko και άλλοι οργάνωσαν μια επίθεση κατά της αστυνομίας, καταστρέφοντας ένα αστυνομικό τμήμα και σκοτώνοντας τρεις Κοζάκους αξιωματικούς, έναν αρχηγό της αστυνομίας και έναν φρουρό στις 22 Δεκεμβρίου 1906.
Συνέχισε να εργάζεται στο εργοστάσιο Chaudoir. Όταν το καθεστώς επέτρεψε την ίδρυση εργοδοτικών συνδικάτων, ο Babeshko έκανε εκστρατεία εναντίον τους. Είπε ότι «τα νόμιμα συνδικάτα μπορούν να ενεργήσουν μόνο με τρόπο που δεν είναι επικίνδυνος για την αστική τάξη, που τους επέτρεψε να υπάρχουν. Οι πλούσιοι επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ενωθούν σε ανοιχτά συνδικάτα για να κατευθύνουν το εργατικό κίνημα σε ένα μονοπάτι που είναι ειρηνικό, άχρηστο για τους εργαζόμενους και όχι επικίνδυνο γι’ αυτούς. Μόνο σε μια μυστική συμμαχία μπορούν οι εργάτες να χρησιμοποιήσουν τις μόνες χρήσιμες μεθόδους πάλης, βίαιες με όλξη τη σημασία της λέξης». Ως αποτέλεσμα, πολλοί εργαζόμενοι εγκατέλειψαν αυτά τα νόμιμα συνδικάτα.
Τον Φλεβάρη του 1907, μερικοί εργάτες ζήτησαν από τον Babeshko να είναι υποψήφιος για την Κρατική Δούμα. Το απέρριψε κατηγορηματικά. Δύο εβδομάδες αργότερα, έφυγε για το Alexandrovsk. Εκεί, μαζί με τον Arshinov σχεδίασαν τη δολοφονία του μηχανικού Ivan Vasilenko, επικεφαλής των κύριων εργαστηρίων σιδηροδρόμων. Ο Vasilenko είχε συμμετάσχει ενεργά στην καταστολή της επανάστασης στο Alexandrovsk και οι μετέπειτα καταθέσεις του σε στρατοδικεία είχαν οδηγήσει στην εκτέλεση δεκάδες εργάτες ή σε μακροχρόνιες ποινές με καταναγκαστικά έργα. Στις 7 Μάρτη, ο Arshinov και ο Babeshko συνάντησαν τον Vasilenko και ο Arshinov τον πυροβόλησε στο στήθος. Όταν ο Vasilenko άρχισε να βγάζει ένα περίστροφο, ο Arshinov τον πυροβόλησε τρεις φορές στο μέτωπο, φωνάζοντας «θάνατος στους εχθρούς της εργατικής τάξης». Μετά από κάποια πάλη, οι δύο αναρχικοί συνελήφθησαν.
Αφού στη δίκη που ακολούθησε, ο Babeshko καταδικάστηκε σε θάνατο, δήλωσε ότι «αν δεν είχα σκοτώσει τον Vasilenko, κάποιος άλλος εργάτης θα τον σκότωνε. Ήταν εχθρός της εργατικής τάξης και η εργατική τάξη θα αντιμετωπίζει πάντα τους εχθρούς της με τον τρόπο που αντιμετώπισα εγώ τον Vasilenko».
Στο δρόμο προς την εκτέλεση, ο Babeshko ήταν εξαιρετικά ήρεμος. Στους στρατιώτες που τον συνόδευαν εξήγησε γιατί επρόκειτο να εκτελεστεί. Ωστόσο, την τελευταία στιγμή, η θανατική του ποινή ανεστάλη. Η υπόθεση μεταφέρθηκε στο Στρατοδικείο της Οδησσού, όπου θα αντιμετώπιζε περαιτέρω κατηγορίες. Εκμεταλλευόμενοι αυτό, ο Babeshko και ο Arshinov και τρεις άλλοι τρεις δραπέτευσαν από τη φυλακή το βράδυ της 22ας Απρίλη σκοτώνοντας τον αρχιφύλακα, τραυματίζοντας άλλους τρεις και ανοίγοντας τις πύλες της φυλακής σε όλους. Συνολικά, δεκαεπτά κρατούμενοι, συμπεριλαμβανομένων των Arshinov και Babeshko, δραπέτευσαν.
Ωστόσο, ο Babeshko σύντομα συνελήφθη ξανά και στάλθηκε στη φυλακή Yekaterinoslav. Λίγες μέρες αργότερα ένα στρατοδικείο τον καταδίκασε σε θάνατο για δεύτερη φορά.
Ο πρόεδρος του δικαστηρίου πρότεινε στον Babeskho να υποβάλει αίτημα για μετατροπή της θανατικής ποινής, αλλά αυτός απάντησε: «Το να ζητήσω συγχώρεση θα σήμαινε ότι μετανοώ για τις δραστηριότητές μου, αλλά δεν έχω για τίποτα να μετανοήσω». Στην τελευταία επιστολή που έγραψε ανέφερε: «Έζησα αρκετά για να δουλέψω σωστά για την υπόθεση της επανάστασης».
Αυτός και πέντε άλλοι σύντροφοί του έκαναν μια τελευταία απεγνωσμένη προσπάθεια να δραπετεύσουν, αρπάζοντας έναν φρουρό και στραγγαλίζοντάς τον. Ωστόσο, περικυκλώθηκαν αμέσως ασφαλίστηκαν και ο Babeshko εκτελέστηκε λίγα λεπτά αργότερα. Ο ιερέας της φυλακής τον κάλεσε να ομολογήσει, κάτι που αρνήθηκε γελώντας. Ανέβηκε στην αγχόνη και ο ίδιος πέρασε τη θηλιά στο λαιμό του. Κρεμάστηκε τα ξημερώματα της 27ης Ιούνη 1907, μαζί με τον σύντροφό του αναρχικό κομμουνιστή Marchenko, ο οποίος είχε επίσης λάβει ενεργό μέρος στην Επανάσταση του 1905.
Έτσι πέθανε «ένας σχεδόν ανώνυμος και ταυτόχρονα ένας αξιόλογος εκπρόσωπος της εργατικής τάξης». (Arshinov)
*Η παραπάνω νεκρολογία βασίστηκε σε πληροφορίες στο έργο «Two Escapes» («Δύο Αποδράσεις») του Arshinov (από τα απομνημονεύματα ενός αναρχικού 1906-1909), το οποίο περιλαμβάνει και ένα Παράρτημα μιας νεκρολογίας του Babeshko που γράφτηκε από τον Arshinov το 1908, το οποίο εμφανίστηκε στο έντυπο «Buntar» («Αντάρτης») Τεύχος 4, Γενάρης 1909.
Σε ηλεκτρονική μορφή το έργο του Arshinov βρίσκεται εδώ: https://andrewrosdolsky-blogspot-com.translate.goog/2019/02/19069.html?_x_tr_sl=ru&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en&_x_tr_pto=sc
**Η αγγλική μορφή του κειμένου βρίσκεται εδώ:
https://libcom.org/article/babeshko-vasily-1879-1907?fbclid=IwAR0P5fs8DIjjYfglUR9CivJrEBbhc58mIt3zL6CElaKgv88YEdj-G9dPUVQ
***Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”
Σημείωση της μετάφρασης: Το έργο «Δύο Αποδράσεις» του Arshinov έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά και κυκλοφόρησε από κάποιες εκδόσεις με το όνομα «Λερναία Ύδρα» τον Νοέμβρη του 2013 στην Αθήνα. Ωστόσο, τόσο στον πρόλογο όσο και σε ενα βιογραφικό του Arshinov που παρέθεταν οι εκδότες στο τέλος, είναι αρκετά επικριτικοί προς τον συγγραφέα, σε σημείο που εμείς δεν κατανοούμε γιατί αποφάσισαν τελικά να μεταφράσουν και εκδώσουν το έργο του αυτό. Επίσης, από τα λάθη που υπάρχουν δίνεται η εικόνα ότι η όλη μεταφραστική και εκδοτική δουλειά έγινε αρκετά πρόχειρα.
