Μια συνοπτική ιστορία του δελτίου-ομάδας «Red Menace» («Κόκκινη Απειλή»)

: Your name; Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος; 27 Σεπτεμβρίου 2012

Το «Red Menace» ήταν ένα ενημερωτικό δελτίο που κυκλοφόρησε στο Λονδίνο από το 1989 έως το 1990 και δημοσίευε άρθρα σχετικά με τους κοινωνικούς αγώνες και διάφορες άλλες πολιτικές εξελίξεις από μια κομμουνιστική προοπτική (1). Αυτοί οι οποίοι αναμίχθηκαν στο «Red Menace» ήσαν πεπεισμένοι ότι ο κομμουνισμός δεν είχε καμία σχέση με τις γραφειοκρατικές κεφαλαιοκρατικές δικτατορίες της Ανατολικής Ευρώπης οι οποίες βρίσκονταν τότε στα τελευταία τους: «Ο κομμουνισμός δεν έχει καμία σχέση με τον κρατικό έλεγχο της οικονομίας (όπως προτείνουν οι λενινιστές) αλλά ούτε και με το ότι οι εργαζόμενοι που είναι κύριοι των εργοστασίων τους ανταλλάσσουν τα προϊόντα τους με άλλους εργαζομένους (όπως υποστηρίζεται από μερικούς αναρχικούς). Κομμουνισμός είναι η κατάργηση όλων των μορφών του κράτους, της ανταλλαγής (αγορά και πώληση) και της ιδιοκτησίας - συμπεριλαμβανομένης και της (λεγόμενης) «συλλογικής ιδιοκτησίας». Με δύο λόγια, είναι μια κοινωνία χωρίς χρήμα, αταξική, μια α-κρατική παγκόσμια κοινότητα» (2). «Αγωνιζόμαστε για την καταστροφή του χρηματικού/ μισθωτού συστήματος και την αντικατάστασή του από μια αταξική ανθρώπινη κοινότητα στην οποία η αλλοτρίωση, η υποταγή των γυναικών και ο εθνικισμός θα έχουν καταργηθεί μια για πάντα» (3).

Το επίκεντρο της αντίληψης αυτής για τον κομμουνισμό ήταν η άποψη ότι «η επανάσταση δεν είναι υπόθεση του κόμματος»: «Δεν δεχόμαστε το ότι το κομμουνιστικό κίνημα πρέπει να περιστρέφεται γύρω από τον άξονα μιας ενιαίας οργάνωσης. Πιστεύουμε ότι είναι το οργανικό προϊόν του αγωνιζόμενου προλεταριάτου» (4).

Η κατανόηση του κομμουνισμού από πλευράς των συμμετεχόντων στο «Red Menace» επέσυρε την προσοχή τους όσον αφορά διάφορες πηγές, στις οποίες περιλαμβάνονται «οι μη μπολσεβίκοι κομμουνιστές της δεκαετίας του 1920 (Anton Pannekoek, Sylvia Pankhurst, Otto Rόhle κ.λπ....), οι ιδέες που προέκυψαν στη Γαλλία κατά τη δεκαετία του 1960, με το περιοδικό-ομάδα «Socialisme ou Barbarie» («Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα», ομάδα και περιοδικό όπου πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε ο Κορνήλιος Καστοριάδης) που προσπάθησε να κατανοήσει τις τότε νέες συνθήκες του σύγχρονου καπιταλισμού, κάτι στο οποίο η Καταστασιακή Διεθνής και το Vieille Taupe προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα καθορίζοντας την επανάσταση ως κάτι που καλύπτει κάθε πτυχή της ζωής μας, καθώς και μερικούς από τους αυτόνομους στην Ιταλία προς το τέλος της δεκαετίας του 1970, οι οποίοι με ανυποχώρητο τρόπο επαναβεβαίωσαν την προλεταριακή αυτονομία έξω και πέρα από κόμματα και συνδικάτα» (5). Εντούτοις, το «Red Menace» δεν ενδιαφέρθηκε να παίξει το ρόλο του φύλακα αγγέλου οποιασδήποτε παράδοσης: «θα ήταν ένα λάθος να ειδωθεί το κομμουνιστικό κίνημα ως αποκλειστική ιδιοκτησία αυτού ή του άλλου ρεύματος. Στην πραγματικότητα, οι ριζικές ιδέες μιας περιόδου που απολιθώνονται μετατρεπόμενες σε ιδεολογίες, πρέπει συχνά να πετάγονται ως άχρηστες μαζί με τις οργανώσεις που τις ενσωματώνουν από τα νέα κινήματα που αναπτύσσονται» (6).

Από τη στιγμή που εκείνοι οι οποίοι που συμμετέχουν στο «Red Menace» δεν θεώρησαν το δελτίο-ομάδα ως πολιτική οργάνωση, η κυκλοφορία ενός τέτοιου ενημερωτικού δελτίου δεν ήταν μέσο στρατολόγησης μελών ή προώθησης μιας ιδιαίτερης γραμμής ανταγωνιστικής σε άλλες στο χώρο των ριζοσπαστικών ιδεών. Οι στόχοι ήταν αρκετά διαφορετικοί: «Στις σελίδες του «Red Menace» (και, φυσικά, στους αγώνες στους οποίους οι κυκλοφορούντες το δελτίο συμμετέχουμε προσωπικά) θέλουμε να συμβάλουμε στο κομμουνιστικό αυτό κίνημα, ενθαρρύνοντας καταστάσεις όπως ο συντονισμός των διαφορετικών αγώνων και η αυτο-οργάνωση της τάξης μας έξω και πέρα από τον έλεγχο των συνδικάτων και των πολιτικών κομμάτων (συμπεριλαμβανομένων και των αποκαλούμενων «επαναστατικών» κομμάτων). Δεν είμαστε οι μόνοι άνθρωποι με μια τέτοια προοπτική και, με την κυκλοφορία του «Red Menace», ελπίζουμε να εντείνουμε την επικοινωνία, τη συζήτηση, τη διάδοση των πληροφοριών και να υποκινήσουμε, γενικά, μια κοινή δραστηριότητα όλων εκείνων οι οποίοι αγωνίζονται πραγματικά εναντίον αυτού του κόσμου» (7). «Ο στόχος μας είναι να κυκλοφορούμε τακτικά ένα ενημερωτικό δελτίο που να καλύπτει τους ταξικούς αγώνες σε όλο τον κόσμο. Ελπίζουμε να το κυκλοφορούμε κάθε μήνα (αν και κάθε δύο μήνες είναι πιο ρεαλιστικό), συνήθως, σε τέσσερις σελίδες. Θα περιέχει, γενικά, τρία ή τέσσερα άρθρα που θα καλύπτουν τα γεγονότα αναλύοντάς τα όσο το δυνατόν βαθύτερα όσο είναι δυνατό κάτι τέτοιο σε έναν περιορισμένο χώρο. Όπου είναι δυνατόν, θα δημοσιεύουμε γεγονότα από πρώτο χέρι, ενώ ελπίζουμε να αποκτήσουμε έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό ανταποκριτών. Θα προσπαθήσουμε, ακόμα, να συμπεριλάβουμε τακτικά παρουσιάσεις φυλλαδίων, βιβλίων κ.λπ., έτσι ώστε οι αναγνώστες να ξέρουν πού να βρουν ζητήματα αναλυμένα σε βάθος. Επίσης, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό το δελτίο να διατίθενται δωρεάν» (8).

Παραγωγή και διανομή

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι υπήρξε κάποιο καλά μελετημένο σχέδιο πίσω από το «Red Menace», αλλά, στην πραγματικότητα, ήταν απλό αντικείμενο της δουλειάς μιας μικρής ομάδας ατόμων με παρόμοιες (αλλά με κανένα τρόπο ίδιες) πολιτικές απόψεις, έχοντας κάτι να πουν καθώς και το μέσο για να το πουν.

Το μεγαλύτερο μέρος των άρθρων του «Red Menace» γραφόταν από έναν πυρήνα τεσσάρων ανθρώπων, αν και άλλοι βοήθησαν, επίσης, με άρθρα καθώς και με τη διανομή του δελτίου.

Εκείνοι που συμμετείχαν στο «Red Menace», είχαν μια προηγούμενη εμπειρία συμμετοχής σε μια σειρά διαφορετικών ομαδοποιήσεων στους κομμουνιστικούς και αναρχικούς κύκλους, συμπεριλαμβανομένων ομάδων όπως το «Wildcat», η «Class War», Intercomm, τοπικές αναρχικές ομάδες κ.λπ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της εμπειρίας προερχόταν από αγώνες γύρω από το Λονδίνο, αν και ένα μέλος της ομάδας ήταν ιρανικής καταγωγής. Η πρόσβαση στην (τότε νέα) τεχνολογία και το χαμηλό κόστος εκτύπωσης επιτεύχθηκε επειδή ένα μέλος της ομάδας εργαζόταν ως τυπογράφος σε έναν συνεταιρισμό εργαζομένων στο νότιο Λονδίνο. Τώρα, ο συνεταιρισμός αυτός όχι μόνο δεν παίρνει πλέον κυβερνητική επιχορήγηση και έχει ήδη εξαφανιστεί ως τέτοιος, αλλά και το κτίριο όπου στεγαζόταν κατεδαφίστηκε.

Κυκλοφόρησαν πέντε τεύχη καθώς επίσης και διάφορα άλλα κείμενα, τα οποία διανεμήθηκαν δωρεάν. Από το πρώτο τεύχος τυπώθηκαν 500 αντίτυπα, αλλά σταδιακά ο αριθμός αυτός έφτασε στα 1500. Το δελτίο μοιραζόταν σε διαδηλώσεις και διάφορες δημόσιες συζητήσεις, μέσω των ριζοσπαστικών βιβλιοπωλείων και ταχυδρομικώς, ενώ στελνόταν και στο εξωτερικό. Οι ομάδες με τις οποίες το «Red Menace» αντάλλασσε έντυπα και αλληλογραφία στη Μεγάλη Βρετανία, ήσαν το «Subversion» («Ανατροπή», από το Μάντσεστερ), το «Wildcat» («Αγριόγατα», από το Λονδίνο), η Attack International (καμία σχέση με τη σημερινή Attack), η Thames Valley Class Struggle Group (Ομάδα Ταξικής Πάλης του Thames Valley), το «Counter Information» («Αντι-Πληροφόρηση», δελτίο από τη Σκωτία, που κυκλοφορεί μέχρι σήμερα), το «Autonome» (δωρεάν ριζοσπαστικό δελτίο από το Λονδίνο) και μέλη της «Class War» («Ταξικός Πόλεμος») και της Anarchist Communist Fedaration (Αναρχικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας, η οποία τώρα λέγεται Αναρχική Ομοσπονδία). Από το διεθνή χώρο αλληλογραφία και επαφές υπήρχαν με το «Collide-o-scope» (ΗΠΑ), το «Against Sleep and Nightmare» («Ενάντια στον Ύπνο και τον Εφιάλτη», ΗΠΑ), το «Wolf Report» (ΗΠΑ), το «Demolition Derby» (Καναδάς), το «Odio το Al Capitalismo» (Ισπανία), το «La Estiba» (έντυπο αυτόνομων λιμενεργατών από την Ισπανία), με αναρχικούς εκδότες από τη Βαρσοβία της Πολωνίας, με τους Collegemanti Wobbly (Ιταλία), το «Le Brise Glace» (Γαλλία), το «Echanges et Mouvement» και το «Interrogations pour la Communaute Humaine» (Γαλλία), το «Motiva Forlag Brand» (Σουηδία) και άλλους. Υπήρξε, επίσης, αλληλογραφία με άτομα από τη Νιγηρία, φυλακισμένους από τις ΗΠΑ και αλλού.

Εκτός από την κυκλοφορία του ενημερωτικού δελτίου «Red Menace», η ομάδα συμμετείχε σε μια διάσκεψη που οργανώθηκε από το «Subversion» στο Μάντσεστερ, τον Ιούλιο του 1989, με την επωνυμία «Η σημασία της γραφειοκρατίας και της αγοράς για τον καπιταλισμό και τους εχθρούς του», για την οποία ένα μέλος του «Red Menace» έγραψε δύο κείμενα για τον καπιταλισμό και την ταξική πάλη στην ΕΣΣΔ.

Τον Φεβρουάριο του 1990, το «Red Menace» συμμετείχε σε μια διάσκεψη «αναρχικών οπαδών της ταξικής πάλης», στο Mutual Aid Centre (Κέντρο Αλληλοβοήθειας) στο Λίβερπουλ, με θέμα τυπογραφικές δραστηριότητες, εκδόσεις και διανομή. Φυσικά, εκείνοι οι οποίοι συμμετείχαν στο «Red Menace», δραστηριοποιήθηκαν, επίσης, μεμονωμένα και συλλογικά, σε μια σειρά αγώνων αυτής της περιόδου, συμπεριλαμβανομένων και των κινητοποιήσεων εναντίον της φορολογικής μεταρρύθμισης (το κίνημα εναντίον του Poll Tax) καθώς και απεργίες εργαζομένων στην αυτοδιοίκηση και το χώρο της υγείας. Κατά τη διάρκεια του αγώνα των εργαζομένων στα ασθενοφόρα, κυκλοφόρησαν δύο αφίσες που έγιναν δημοφιλείς και αναπαράχθηκαν ευρέως σε ολόκληρη τη χώρα. Οι πρωτοβουλίες αυτές, πάντως, δεν αναλήφθηκαν στο όνομα του «Red Menace», δεδομένου ότι ο ουσιαστικός στόχος του δελτίου ήταν πάντα να συμβάλει περισσότερο στην επέκταση της ταξικής πάλης παρά να προωθηθεί το ίδιο ως μια ριζοσπαστική «ετικέτα».

Αξιολόγηση

Το «Red Menace» ήταν μια συνοπτική και σχετικά μετριοπαθής συμβολή στο κομμουνιστικό κίνημα. Τα περιεχόμενα των δελτίων άρχισαν να είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο δέκα χρόνια αργότερα από το σταμάτημα της κυκλοφορίας του, επειδή περιέχονται σε αυτά χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τους διάφορους αγώνες αυτής της περιόδου στη Μεγάλη Βρετανία και διεθνώς, δείχνοντας πώς μια μικρή ομάδα ανταποκρίθηκε δραστικά σε αυτό που αποκλήθηκε οι τελευταίες ημέρες της Θάτσερ (εάν όχι του θατσερισμού) και της Σοβιετικής Ένωσης.

Πηγαίνοντας πίσω, βλέπουμε ότι υπήρξαν μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα στο «Red Menace» που το διέκριναν από τις προσπάθειες μερικών άλλων ομάδων ή δελτίων με παρόμοιες πολιτικές προοπτικές αυτή την περίοδο (και σε άλλες περιόδους). Παρά τον περιορισμένο του χώρο, το «Red Menace» κατόρθωσε να καλύψει ένα μεγάλο αριθμό αγώνων και άλλων κοινωνικών εξελίξεων. Το κομμουνιστικό κίνημα έκανε γνωστή την παρουσία του όχι μόνο στα εργοστάσια και άλλους εργασιακούς χώρους αλλά και στο κίνημα των φυλακών, στο ζήτημα της κατοικίας, στο εκπαιδευτικό σύστημα και, ακόμα, σε θρησκευτικές διαμάχες.

Η ανυποχώρητη αφοσίωση του «Red Menace» στο διεθνισμό ήταν, επίσης, ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό γνώρισμά του: «Έχουμε συνείδηση του ότι σε ένα από τα διεθνή κέντρα της καπιταλιστικής συσσώρευσης έχουμε πρόσβαση στους πόρους οι οποίοι είναι απλώς μη διαθέσιμοι σε μεγαλύτερα μέρη του κόσμου. Αισθανόμαστε ότι είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε ότι οι πόροι εδώ εκτρέπονται από τη διαιώνιση τη μιζέρια του καπιταλισμού προς τη συντριβή του». «Θεωρούμε ότι η προοπτική μιας παγκόσμιας ανθρώπινης κοινότητας δεν είναι μια ουτοπία που επιτυγχάνεται "μετά από την επανάσταση", αλλά μια πρακτική που βρίσκεται ήδη εν εξελίξει. Αφ' ενός, η αυξανόμενη ανάπτυξη της διεθνούς αγοράς επεκτείνει την τυραννία του κεφαλαίου, αφ’ ετέρου, πρέπει να ανταποκριθούμε σε αυτό με την ανάπτυξη των αυτόνομων τρόπων επικοινωνίας». «Συχνά ο "διεθνισμός" είναι μικρότερος από την απόκτηση επαφής με άλλους Ευρωπαίους – περιοριζόμενης στην ενοποίηση του κεφαλαίου της Δυτικής Ευρώπης. Αισθανόμαστε ότι είναι απαραίτητο να το υπερβούμε αυτό» (9). Για το λόγο αυτό, το «Red Menace» κάλυψε διάφορα γεγονότα από την Τζαμάικα, την Αλγερία και τη Βενεζουέλα καθώς επίσης και την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Πέρα από τις επαφές και την αλληλογραφία με ένα ευρύ φάσμα ομάδων και των ατόμων σε όλο τον κόσμο (βλέπε ανωτέρω), μερικά κείμενα μεταφράστηκαν στα γαλλικά και ρωσικά (τα τελευταία κυκλοφόρησαν μέσα στην ΕΣΣΔ).

Το τέλος και η επόμενη δραστηριότητα

Το φυσικό τέλος του «Red Menace» ήρθε το 1990 καθώς η ενέργεια των συμμετεχόντων διοχετεύθηκε σε άλλες πτυχές της ταξικής πάλης. Το κίνημα εναντίον της φορολογικής μεταρρύθμισης (anti-Poll Tax movement) είχε αυξηθεί σε μέγεθος και μαχητικότητα περισσότερο από ποτέ άλλοτε, με αποκορύφωμα την εξέγερση στην πλατεία Trafalgar του Λονδίνου, στις 31 Μαρτίου 1990. Σε ένα μέλος της ομάδας αποδόθηκαν σοβαρές κατηγορίες σε σχέση με την εξέγερση (οι οποίες αργότερα αποσύρθηκαν), ενώ άλλα μέλη συμμετείχαν ενεργά στην αλληλεγγύη σε εκείνους που συνελήφθηκαν και φυλακίστηκαν.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, όλοι εκείνοι που συμμετείχαν στο «Red Menace» συνέχισαν να γράφουν και να εκδίδουν (ξεχωριστά) διάφορα υλικά από μια κομμουνιστική προοπτική, αν και όλα σχεδόν τα μέλη έχουν προχωρήσει πλέον μακρύτερα από κάθε «αριστερή κομμουνιστική» ορθοδοξία, εξερευνώντας μια σειρά ενδιαφερόντων, συμπεριλαμβανομένων της μουσικής, του κινηματογράφου, της λεγόμενης ψυχογεωγραφίας, των αρχαίων κινημάτων, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία ή, μάλλον, πολλές ιστορίες μαζί…

Σημειώσεις

1. Πριν από αυτό, το όνομα Red Menace είχε χρησιμοποιηθεί σε μερικές προκηρύξεις με την υπογραφή «Anarchism Exposed» («Αποκαλυπτόμενος Αναρχισμός»). Δεν υπήρχε καμιά σύνδεση ή σχέση με την ελευθεριακή κομμουνιστική επιθεώρηση «Red Menace», που κυκλοφορούσε στον Καναδά.

2. Παρουσίαση του «Non-Market socialism in the nineteenth and twentieth centuries».

3. «The struggle against Islamic Fascism begins with the struggle against Iranian Bolshevism» («Ο αγώνας εναντίον του Ισλαμικού Φασισμού αρχίζει με τον αγώνα εναντίον του Ιρανικού Μπολσεβικισμού»).