Camillo Berneri*
Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ισπανία έχει μπει στην τρίτη φάση του. Η πρώτη ήταν αυτή του «Φασιστικού Στρατιωτικού Πραξικοπήματος» που εμποδίστηκε από τις επαναστατικές δυνάμεις της C.N.T και της F.A.I που ήταν επικεφαλείς και από την αντίσταση των προλεταριακών μαζών της Βαρκελώνης. Η δεύτερη είναι αυτή του «εμφυλίου πολέμου», που από τη μία είναι μέρος του στρατού και των αστυνομικών δυνάμεων με επικεφαλείς κάποιους φατριαστικούς (φασίστες;) αξιωματικούς και από την άλλη είναι οι εργατικές και αγροτικές πολιτοφυλακές που καθοδηγούνται από πιστούς αξιωματικούς και ελέγχονται από διαφορετικά προηγμένα ή προοδευτικά κόμματα. Είναι ένας εμφύλιος πόλεμος από μια αντάρτικη σκοπιά, οι κοινωνικές εξελίξεις του οποίου είναι επαναστατικού και κολεκτιβιστικού χαρακτήρα, ειδικά στην Καταλωνία, την Αραγωνία και την Λεβάντε, περιοχές οι οποίες είναι κάτω από την επιρροή της C.N.T και της F.A.I. Είμαστε ακόμα σε αυτή την δεύτερη φάση, στην οποία όμως έρχεται να επιβληθεί μια τρίτη «διεθνής»φάση, εξαιτίας της ανοιχτής επέμβασης του Ιταλό-Γερμανικού Φασισμού από την μία, και του Ρώσικου Μπολσεβικισμού από την άλλη.
Από εδώ και στο εξής η εσωτερική κατάσταση υπόκειται κυρίως σε ξένους παράγοντες. Αυτοί είναι οι Χιτλερικοί και οι αντιφασίστες πρόσφυγες της Γερμανίας και της Αυστρίας, οι Ιταλοί φασίστες και αντιφασίστες, οι Μπολσεβίκοι Ρώσοι και οι Λευκοί Ρώσοι, οι Γάλλοι κομμουνιστές και οι Ιρλανδοί Καθολικοί – που συμπλέκονται μεταξύ τους στο μέτωπο της Μαδρίτης. Οι σχέσεις ανάμεσα στις δυνάμεις είναι σε διαδικασία αλλαγής, στρατιωτικά και πολιτικά. Ο Εμφύλιος Πόλεμος είναι σε διαδικασία επιτάχυνσης, με ένα πιο ευρύ πεδίο δράσης, ένα πιο αποφασιστικό χαρακτήρα, ενώ η Ρωσική επέμβαση εξασφαλίζει την ηγεμονία των Σοσιαλιστικών-Κομμουνιστικών δυνάμεων, οι οποίες μέχρι τώρα κυριαρχούνταν εντελώς από τις Αναρχικές δυνάμεις. Έχω πει και επαναλαμβάνω: ο Εμφύλιος Πόλεμος μπορεί να κερδηθεί στο στρατιωτικό πεδίο, αλλά ο θρίαμβος της πολιτικής και κοινωνικής επανάστασης απειλείται. Τα προβλήματα του μέλλοντος της Ισπανίας είναι από εδώ και στο εξής ακατάλυτα συνδεδεμένα με τις διεθνείς επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου.
Το γεγονός ότι η Γαλλική και οι Βρετανική κυβέρνηση αλλάζουν τις διπλωματικές θέσεις τους στην Αντίς Αμπέμπα προξενεία, οδηγεί κάποιον στο συμπέρασμα ότι θα αναγνωρίσουν την Ιταλική κατοχή στην Αιθιοπία. Θα διαχωριστεί ο Μουσολίνι από την Γερμανία και θα εγκαταλείψει την Φασιστική επέμβαση στην Ισπανία; Δεν το νομίζω. Γιατί αυτό θα έκανε αναγκαίο, για την Ouai d’ Orsay και το Υπουργείο Εξωτερικών να πάρουν την απόφαση και να πουν αυστηρά, Αρκετά! Αλλά αντιθέτως τι βλέπουμε;
Το υπουργικό συμβούλιο του Μπλούμ, κατεχόμενο από τον φόβο του πολέμου ανέχεται τα πάντα: τους επιτρέπει να πυροβολούν τον Γάλλο δημοσιογράφο Αγκιγιάρντ, να σκοτώσουν τον Ντεγιαπρέ, τον ανταποκριτή της Paris-Soir, ο οποίος πέταγε για Μαδρίτη με ένα αεροπλάνο που άνηκε στην Γαλλική πρεσβεία και ακόμα τους επιτρέπει να πυροβολήσουν ένα αεροπλάνο της Air-France σε Γαλλικό έδαφος. Ας απειλούν οι Φασιστικές δυνάμεις να κόψουν την γραμμή ανάμεσα στην Κερβέρε και το Πορτ Μπου. Ας απειλούν να βυθίσουν τα Γαλλικά πλοία όπως βύθισαν το Ρωσικό ατμόπλοιο «Komsosnol», ας ασχολούνται με το ξέσπασμα της Μαροκινής εξέγερσης: όλα αυτά δεν θα κάνουν την Κυβέρνηση Μπλούμ, να αποφασίσει να διαμαρτυρηθεί στους ληστές του Μπούργκος.
Η Ιταλική κυβέρνηση στρατολογεί «εθελοντές» για τον Φράνκο και τους στέλνει κατά χιλιάδες στην Πορτογαλία και το Ισπανικό Μαρόκο. Μια Ιταλική Φασιστική Ταξιαρχία έχει είδη αποκαλυφθεί στο μέτωπο της Μαδρίτης στα φυλάκια του Τομέα Καραμπανσέλ. Και ο Χίτλερ συνεχίζει να στέλνει χιλιάδες εθελοντές για να ενισχύσουν τις τάξεις του Φράνκο. Η στρατιωτική νίκη του Φασισμού στην Ισπανία θα σήμαινε Ιταλό-Γερμανική περικύκλωση της Γαλλίας. Η «Ami du Peuple» σχολιάζει την αναφορά της « News Cronicle» για την αποστολή τουλάχιστον πέντε γερμανικών μεραρχιών στην Ισπανία:
«Από τον βαθμό με τον οποίο οι Γερμανικές αποβάσεις στην χερσόνησο συνεχίζονται ,προκύπτει ότι δεν πρέπει να φυλαγόμαστε απλά κατά μήκος του Ρήνου , αλλά επίσης και από τα Πυρηναία. Αφήστε τον Φύρερ να εκτελεί τα σχέδια του και η Γαλλία κινδυνεύει να περικυκλωθεί ή να έχει τουλάχιστον δύο Γερμανικά μέτωπα. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια. Φανερά υπερβαίνει τις δογματικές προτιμήσεις για το ένα ή το άλλο Ιβηρικό κόμμα».
Είναι φανερό ότι προς το παρόν μια αντιδραστική άποψη υπέρ της ουδετερότητας στον πόλεμο της Ισπανίας επικρατεί ισχυρά στην Γαλλία. Είναι μια αλλαγή κατεύθυνσης η οποία θα μπορούσε, να ευνοήσει πάρα πολύ μια σταθερή πολιτική υπέρ της αντιφασιστικής Ισπανίας εκ μέρους του Υπουργικού Συμβουλίου του Μπλούμ. Πολλοί Γάλλοι δικαιολογούν της κυβερνητική πολιτική όσον αφορά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, λέγοντας ότι: Η Βρετανία δεν μας στηρίζει. Έχουμε καταλήξει ότι είναι πραγματικά μια «συμφωνία κυρίων» ανάμεσα στην Ιταλία και την Βρετανία. Ο Μουσολίνι αποδέχτηκε τους όρους τους οποίους είχε αρνηθεί λίγους μήνες νωρίτερα με σκοπό να ανανεώσει τις εμπορικές σχέσεις με την Βρετανία, υπέγραψε το πρωτόκολλο υποβρυχιακού εξοπλισμού, η Ιταλία απέδειξε άλλη μια φορά ότι δεν έχει πρόθεση να εισβάλει στις Βαλεαρίδες. Η Μεσόγειος: αυτό είναι που απασχολεί την Βρετανική Αυτοκρατορία. Ό Μουσολίνι έχοντας υποστηρίξει το δικαίωμα της Ιταλικής επέκτασης στην Μεσόγειο, στο λόγο που έβγαλε την 1η Νοέμβρη, έθεσε σε συναγερμό την Βρετανία τόσο πολύ όσο και την Γιουγκοσλαβία, την Ελλάδα και την Τουρκία.
Ο Μουσολίνι αφού ηρέμησε το Υπουργείο Εξωτερικών για το Μεσογειακό ζήτημα, συνεχίζει το φλερτ του με την Βιλχελμστράσσε, ενώ η Quai d’ Orsay επιμένει στο ρόλο του αφελή κερατά. Και ο Χίτλερ, πεισμένος ότι η Γαλλία δεν θα κινηθεί, είναι στην διαδικασία της προετοιμασίας (σύμφωνα με την «L’ Oeuvre») για την επίθεση ενάντια στην Τσεχοσλοβακία. Εν συντομία, ενώ ο Μουσολίνι, ο Χίτλερ και ο Έντεν παίζουν για μεγάλα συμφέροντα, το Υπουργικό Συμβούλιο του Μπλούμ ανάβει κεριά και απαγγέλλει το Novenae χωρίς κανένα σχέδιο δράσης, χωρίς κανένα δείγμα γενναιότητας ή τουλάχιστον αξιοπρέπειας.
Αδιάφορος και ουδέτερος μπροστά στην σφαγή της Ιρούμ, απαθής και φρόνιμος μπροστά στο μαρτύριο της Μαδρίτης, ο Μπλούμ περιμένει και ελπίζει. Είναι γεμάτος αυτοπεποίθηση και γυαλίζει τα φτερά του λευκού του περιστεριού, ενώ εξαπατά τον εαυτό του και τους άλλους. Η Ιρούν, η Χουέσκα, και η Σαραγόσα θα ήταν οι τάφοι του Φασισμού αν είχαμε εμποδίσει τον Μπρέν και τον Καίσαρα από το να πετάξουν τα δικά τους ξίφη υπέρ των Φασιστών στην ζυγαριά του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Τώρα το ψητό είναι η Μαδρίτη: ακόμα και αν στοιχίσει σφαγές και καταστροφές.
Ο χρόνος που έχει παρέρθει, έχει επιτρέψει να μετασχηματιστεί μια αντάρτική εκστρατεία (η οποία ή θα εξαφανιζόταν ή θα κατέληγε στην νίκη των προλεταριακών πολιτοφυλακών) σε έναν εμφύλιο πόλεμο ο οποίος έχει όλους τους τρόμους ενός πολέμου και ο οποίος είναι επικίνδυνος για την ισορροπία στην Ευρώπη. Την στιγμή που μια αποφασιστική εγχείρηση ήταν αναγκαία, ο Μπλούμ δεν ήταν τίποτα περισσότερο από έναν γιατρό ομοιοπαθητικής.
Αν η μεραρχία «Blond Moors» και οι Μαύροι Χιτώνες έρθουν να ενισχύσουν τις τάξεις του Φράνκο, όλη η Ισπανία θα γίνει ένα θέατρο απελπισμένων μαχών. Κανένας δεν μπορεί να περιορίσει μια τέτοια καταστροφική πυρκαγιά. Και εκείνοι που δεν επιθυμούσαν και δεν ήξεραν πώς να σβήσουν την φωτιά όταν αυτή ξέσπασε θα φέρουν το βάρος μιας τρομακτικής ευθύνης. Η σταυρωμένη πόλη της Μαδρίτης ήδη τον Πόντιο Πιλάτο της. Ο Λέων Μπλούμ; Όχι μόνο αυτός αλλά χιλιάδες , εκατομμύρια άνθρωποι. Ακόμα και εσύ, Γαλλικό προλεταριάτο! Ένας άνθρωπος οποιοσδήποτε και αν είναι, δεν κλείνει το δρόμο στις μάζες όταν αυτές βαδίζουν προς την ελευθέρια και την δικαιοσύνη. Για να σώσουν τον Ντρέιφους, οι δρόμοι σου Παρίσι, πλημμύρισαν. Το ίδιο έγινε και για να σώσουν τον Φερέρ. Το ίδιο και για να σωθεί ο Σάκκο και ο Βαντσέττι.
Τώρα πλέον δεν ουρλιάζουν από θυμό, δεν είναι πια η αρτηρίες της καρδιάς της Γαλλίας, δεν είναι πια οι όχθες εκείνων των ισχυρών χειμάρρων διαμαρτυρίας που ξέπλυναν τόσες πολλές ντροπές για να σώσουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Η Μαδρίτη είναι σταυρωμένη. Η Μαδρίτη θα καεί στην πυρά. Τι κάνει το Παρίσι;
Το Παρίσι χειροκροτεί την Πασιονάρια, το Παρίσι λέει «Αεροπλάνα για την Ισπανία», το Παρίσι στέλνει ασθενοφόρα, εφόδια και εθελοντές. Αυτό δεν είναι αρκετό, το Παρίσι δεν δίνει το πλουσιότερο, πιο ισχυρό πιο Ευρωπαϊκό αγαθό: τον θυμό του, την δυνατή φωνή διαμαρτυρίας του. Αν το Παρίσι είναι οργισμένο, όλος ο κόσμος είναι σιωπηλός και ακούει. Ο μεγάλος πομπός όλων των δίκαιων εκστρατειών δεν μπορεί να μεταδώσει το ισχυρό του SOS για την επαναστατημένη Ισπανία.
Παρίσι φώναξε δυνατά την συμπόνια σου για την μαρτυρική, περήφανη πόλη της Μαδρίτης, τις διαμαρτυρίες σου για τους εκτελεστές του Ισπανικού προλεταριάτου, το μίσος σου για τους εχθρούς των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, τα οποία επιβεβαίωσες με τρεις μεγάλες επαναστάσεις. Άσε την δυνατή σου φωνή να καταδικάσει το Μπούργκος, την Ρώμη και το Βερολίνο, ας δυναμώσει την Μαδρίτη και τις άλλες μαρτυρικές πόλεις. Ας ενθαρρύνει τους γενναίους μαχητές των αντιφασιστικών πολιτοφυλακών οι οποίοι υπερασπίζονται τα δικαιώματα των παραγωγών και την αξιοπρέπεια των πολιτών. Ας γεμίσει τους υπουργούς με ντροπή, ας γίνει επιτέλους η μεγάλη γενναιόδωρη φωνή σου, η φωνή των καλύτερων ημερών σου, η φωνή που βγαίνει από τα βάθη της καρδιάς σου. Αυτή η φωνή έχει αστράψει τόσες πολλές φορές με την αγάπη που πρέπει να πάρει το ξίφος και είναι αυτή η βαθύτερη αγάπη!
* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Guerra di Classe» («Ταξικός Πόλεμος»), τον Φλεβάρη του 1937.
