Η Εμμα Γκόλντμαν παρουσιάζει την απώλεια του Ντουρρούτι ως πολύ σημαντική για το Ισπανικό κίνημα, την Επανάσταση και τον αντιφασιστικό αγώνα σ’ αυτό το εγκώμιο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Spain and the World” (“Ισπανία και Κόσμος”) στις 24 /11/1937.
"Το βρίσκω αδύνατο να αναφερθώ στο σύντροφό μας Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι με λίγες λέξεις ή ακόμη και μ’ ένα μακροσκελές άρθρο.
Η πληγή που ο οδυνηρός θάνατός του έχει ανοίξει στην Ισπανική Επανάσταση, στον αντιφασιστικό αγώνα και σ’ όλους όσους γνώριζαν και αγαπούσαν τον Ντουρρούτι είναι ακόμη πολύ νωπή ώστε να μην μπορεί κάποιος να αποστασιοποιηθεί, προκειμένου να προβεί σε μιά αντικειμενική εκτίμηση του σπουδαίου του ρόλου στα μεγάλα γεγονότα της 19η Ιουλίου καθώς και του γιγαντιαίου έργου του μέχρι τον πρόωρο θάνατό του.
Όχι ότι ο Ντουρρούτι ήταν η μόνη σημαντική προσωπικότητα στη γενναία μάχη που κατέπνιξε εν τή γενέσει του το Φασισμό στη Βαρκελώνη και σ’ όλη την Καταλωνία. Οι μεγάλοι ήρωες της μάχης είναι οι Ισπανικές μάζες. Εδώ έγκειται το μεγαλείο της Ισπανικής Επανάστασης. Πρόβαλε μέσα από τα σπλάχνα της Ισπανικής γης. Ήταν ολοκληρωτικά εμποτισμένο από το συλλογικό πνεύμα των Ισπανικών μαζών.
Είναι, συνεπώς, δύσκολο να πραγματευθεί κανείς τη συμβολή των διαφόρων προσωπικοτήτων μεμονωμένα και διαχωρισμένα απο τη δύναμη που σάρωσε την Ισπανία, την 19η Ιουλίου.
Εάν, παρ’ όλα αυτά, θεωρώ το σύντροφό μας Ντουρρούτι ως την ίδια τη ψυχή της Ισπανικής Επανάστασης, είναι επειδή ήταν Ισπανός. Αντιπροσώπευε τη δύναμη της Επανάστασης, την ευγένειά της καθώς επίσης και την έντονη τραχύτητά της, που τόσο λίγο κατανοήθηκε από ανθρώπους έξω από την Ισπανία.
Αυτά ήταν που με εντυπώσιασαν τόσο πολύ στο χαρακτήρα του νεκρού συντρόφου μας, όταν τον συνάντησα στο Μέτωπο μαζύ με τους γενναίους συντρόφους του, που αμύνονταν με γυμνά χέρια, αλλά με το πνεύμα τους φλεγόμενο από ένα πύρινο πάθος. Στο Μέτωπο συνάντησα τον Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι την παραμονή μιας επίθεσης, περιτριγυρισμένο από πολλούς ανθρώπους, που προσέτρεχαν σ’ αυτόν για να εκθέσουν τα προβλήματα και τις ανάγκες τους. Κατανοούσε με συμπάθεια τον καθένα και του έδινε συντροφικές οδηγίες και συμβουλές. Ούτε μια φορά δεν ύψωσε τη φωνή του, ούτε μια φορά δεν έδειξε ανυπομονησία ή δυσαρέσκεια.
Ο Μπουεναβεντούρα είχε την ικανότητα να τοποθετεί τον εαυτό του στη θέση του άλλου και να ανοίγεται στα προβλήματα και στα ενδιαφέροντά του, διατηρώντας συγχρόνως την προσωπικότητά του.
Πιστεύω ότι αυτό ήταν που συνέβαλε στη δημιουργία της τόσο ασυνήθιστης εσωτερικής πειθαρχίας μεταξύ των γενναίων μαχητών, που ήταν οι πρωτοπόροι του αντιφασιστικού αγώνα. Και δεν ήταν μόνο η δημιουργία αυτής της πειθαρχίας, αλλά και η εμπιστοσύνη και η βαθειά αγάπη προς τον Ντουρρούτι.
Ο τελευταίος φόρος τιμής προς τον Ντουρρούτι, που αποδόθηκε από μισό εκατομμύριο λαού, ίσως να μην επαρκεί για να δείξει τη σημαντική θέση που κατέλαβε στα μυαλά και στις καρδιές των μαζών. Αυτό που μέτρησε περισσότερο για μένα ήταν το γεγονός πως συνάντησα τον ίδιο θαυμασμό και την ίδια αγάπη για το σύντροφό μας ένα χρόνο μετα το θάνατό του.
Δεν είχε κανείς παρά να αναφέρει το όνομά του για να δει τα πρόσωπα να μεταμορφώνονται και τους ανθρώπους να εκφράζουν τη σκέψη πως η ύπουλη σφαίρα που τρύπησε την καρδιά του Ντουρρούτι κατέφερε και στήν Επανάσταση ένα τρομακτικό κτύπημα. Στο τέλος, σιγουρεύτηκα, όχι, αν ο Ντουρρούτι ζούσε, οι αντεπαναστατικές δυνάμεις μέσα στην αντιφασιστική Ισπανία δεν θα σήκωναν το απεχθές κεφάλι τους και ούτε θα είχαν τόσες πολλές επιτυχίες στην καταστροφή των επαναστατικών κατακτήσεων της CNT-FAI. Ο Ντουρρούτι θα είχε απαλλάξει οριστικά την αντιφασιστική Ισπανία απ’ όλα τα αντιδραστικά και παρασιτικά στοιχεία, που προσπαθούν τώρα με σπασμωδικές κινήσεις να υπονομεύσουν την Επανάσταση.
Έχω ήδη δηλώσει ότι στη σφοδρότητα και στη θύελλα της Επανάστασης οι μάζες διαδραματίζουν τον κύριο ρόλο. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι και το άτομο διαδραματίζει το δικό του ρόλο. Και τίποτε δεν είναι πιο καθοριστικό για τη σοβαρότητα και τη σημασία αυτού του ρόλου από το μεγαλείο της προσωπικότητας που ανοίγει και φωτίζει το δρόμο που παίρνουν οι μάζες.
Μόνο με αυτή την έννοια μπορεί κάποιος να εκτιμήσει σωστά τον Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, την παθιασμένη του αγάπη για την ελευθερία, τον φλογερά επαναστάτη, τον ατρόμητο αγωνιστή που έδωσε όλο του τον εαυτό για την απελευθέρωση του λαού του”.
