Nick Heath*
Η Iris Teresa Pavon γεννήθηκε το 1906 στη Loberia, στην επαρχία Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Ο πατέρας της ήταν σταθμάρχης και σοσιαλιστής που ίδρυσε μια Λαϊκή Βιβλιοθήκη στην πόλη.
Μετακόμισε στο Deán Funes και στη συνέχεια στο Cruz del Eje, όπου είχε μετατεθεί ο πατέρας της.
Ως έφηβη εργάστηκε σε ένα κονδυλοπωλείο, και στη συνέχεια ως πωλήτρια για τη Chevrolet και ως βιβλιοπώλης.
Τη δεκαετία του 1930 ανακάλυψε τον αναρχισμό και εντάχθηκε στην Federacion Obrera Regional Argentina (FORA). Έγινε ενεργή αγωνίστρια, συγγραφέας και ποιήτρια για τον τοπικό αναρχικό Τύπο -“La Idea” (Η Ιδέα) και “El Tribuna” (Το Βήμα) και στη συνέχεια άρχισε να συνεισφέρει στα περιοδικά “La Protesta” (Η Διαμαρτυρία) και “Justicia!” (Δικαιοσύνη!) στο Μπουένος Άιρες.
Συμμετείχε ενεργά στην εκστρατεία για την απελευθέρωση των κρατουμένων του Bragado ως μέλος της Comité Pro Presos de Bragado (Επιτροπή Υπέρ των Κρατουμένων του Bragado). Οι Pascual Vuotto, Reclus de Diago και Santiago Mainini ήταν αναρχικοί εργάτες που είχαν συλληφθεί αυθαίρετα και βασανιστεί από την αστυνομία, κατηγορούμενοι ψευδώς ότι είχαν τοποθετήσει βόμβα στην πόλη Bragado στις 5 Αυγούστου 1931. Η Iris μίλησε σε πολλές συγκεντρώσεις σε πολλές πόλεις μεταξύ 1931 και 1932 στις επαρχίες Cordoba και La Rioja γύρω από αυτό το θέμα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 παντρεύτηκε με τον Oscar Ramon Rojas, γνωστό ως El Pipe, και απέκτησαν έναν γιο, τον José. Στη συνέχεια έζησε με τον αναρχικό Marcos Dukelsky (ή Duke), ο οποίος εργαζόταν στην αναρχική εφημερίδα “Pampa Libre” (Ελεύθερη Πάμπα).
Συμμετείχε ενεργά στην εςκστρατεία αλληλεγγύης με το ισπανικό ελευθεριακό κίνημα από το 1936 και μετά. Στη δεκαετία του 1940 οργάνωσε διαδηλώσεις κατά του φασισμού με την Agrupación Femenina Antiguerra (Αντιπολεμική Ομάδα Γυναικών).
Με το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1943 συνελήφθη μαζί με τον Marcos Dukelsky και φυλακίστηκε στην Cordoba μεταξύ 10 Ιανουαρίου και 10 Αυγούστου 1944. Αυτό επηρέασε σοβαρά την υγεία της. Στις γυναικείες φυλακές Buen Pastor όπου ήταν έγκλειστη, αφιερώθηκε στην εκπαίδευση των φτωχότερων κρατουμένων, γεγονός που της απέφερε μεγάλη συμπάθεια.
Αντιτάχθηκε ενεργά στον περονισμό, ιδίως μετά τον θάνατο στο Cruz del Eje του νεαρού Montoya, θύματος της καταστολής.
Η Iris Pavon προσβλήθηκε από μια ασθένεια των επινεφριδίων που επηρέασε το δέρμα, αλλά συνέχισε να συνεισφέρει στο αναρχικό περιοδικό “Reconstruir” (Ανοικοδόμηση) με έδρα το Μπουένος Άιρες, φωνή της Αργεντίνικης Ελευθεριακής Ομοσπονδίας (FLA) μέχρι το θάνατό της στις 13 Σεπτεμβρίου 1951.
Το “Reconstruir” εξέδωσε μια συλλογή ποιημάτων και άρθρων της που γράφτηκαν μεταξύ 1921 και 1947, με τίτλο "Pasion de Justicia” (Πάθος για Δικαιοσύνη) το 1952. Αυτή επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Sorridad το 2019.
Το 2000, κάποιοι αναρχικοί πρότειναν να ανεγερθεί μνημείο της Iris σε μια κενή σιδηροδρομική έκταση στην Cruz del Eje. Σε αυτό εναντιώθηκαν σθεναρά οι περονιστές δημοτικοί σύμβουλοι, οι οποίοι την αποκάλεσαν “αναρχική προδότρια και άτομο χωρίς πατρίδα” (vendepatria). Εκείνη την εποχή της αφιερώθηκε ειδική έκδοση της ημερήσιας εφημερίδας “La Idea de Cruz del Eje”.
Πηγές:
https://archivo.fcc.unc.edu.ar/novedades/noticias/presentacion-de-pasion-de-justicia-el-libro-de-la-activista-anarquista-iris-pavon
https://centrodocumentacion.com.ar/poesia-anarquista-presentacion-del-libro-pasion-de-justicia/
https://militants-anarchistes.ficedl.info/spip.php?article15742
*Το αγγλικό κείμενο δημοσιεύεται εδώ:
https://libcom.org/article/pavon-iris-1906-1951-aka-alejandrina-serrat?fbclid=IwY2xjawFqCshleHRuA2FlbQIxMQABHY62mrPfPXggIfFEjmuIyqAWIyyqPEe3YBCrLAlR2_qp14F12AFyM4_Fvg_aem_ZGDXE-Mhoev4_x0dMScuPg Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης
