Ο Diego Camacho Escámez γεννήθηκε στην Almeria στις 12 Αυγούστου 1921 και έγινε περισσότερο γνωστός με το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο Abel Paz. Μεγάλωσε σε μια αγροτική οικογένεια. Σε ηλικία 8 ετών μετανάστευσε με την οικογένειά του στη Βαρκελώνη. Σπούδασε στο ορθολογιστικό σχολείο “Natura” (“Φύση) της γειτονιάς του, El Clot. Συνδέθηκε πολύ νωρίς με τη Ελευθεριακή Νεολαία, δημιουργώντας μια ομάδα αγωνιστών στην οποία συμμετείχαν οι φίλοι του Federico Arcos, Victor Garcia και Liberto Sarrau. Πολέμησε στο μέτωπο του Segre, ως μαχητής των συνομοσπονδιακών ομάδων άμυνας του El Clot.
Τον Φλεβάρη του 1939 διέσχισε τα γαλλικά σύνορα, με τα κύμματα των προσφύγων που προκάλεσε η πτώση της Βαρκελώνης και της υπόλοιπης Καταλονίας, που καταλήφθηκαν από τα στρατεύματα των Φράνκο. Κρατήθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Saint-Cyprien, του Argelés-sur-mer, του Le Barcarès και του Bram. Καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα. Κατάφερε να διαφύγει και να επιστρέψει στην Ισπανία, όπου συνέχισε την πολιτική του δράση.
Τον Σεπτέμβρη του 1939, καταζητούμενος από την αστυνομία, πέρασε στην παρανομία με το ψεύτικο όνομα Ricardo Santany Escámez, κάνοντας διάφορες περιστασιακές δουλειές.
Συνελήφθη στις 8 Δεκέμβρη 1942 για κλοπή όπλου και για παράνομη δράση με σκοπό την ανασυγκρότηση της CNT. Τον Μάρτη του 1943 το Πολεμικό Συμβούλιο δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι ο ίδιος τέλεσε κάποιο έγκλημα, αλλά τον καταδίκασε σε οκτώ χρόνια φυλάκιση για εξέγερση. Το καλοκαίρι του 1944 τιμωρήθηκε με μεταγωγή στις φυλακές Μπούργκος. Κατά τη μεταγωγή του εκεί με άλλους κρατούμενους έλαβε πολυάριθμα μηνύματα αλληλεγγύης. Το 1946 μετήχθη στη φυλακή Salt (στην Girona), όπου μπορούσε να εργαστεί στα γραφεία. Αποφυλακίστηκε στις 13 Απρίλη 1947.
Από τις 13 Απρίλη έως τις 5 Αυγούστου 1947 ξαναστήθηκε ο παράνομος μηχανισμός της CNT. Ωστόσο, μετά από λίγο περισσότερο από τρεις μήνες ελευθερίας συνελήφθη ξανά. Τον Μάρτη του 1950, καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια φυλάκιση. Κόλησε φυματίωση εξαιτίας της οποίας τον Σεπτέμβρη του 1950 μεταφέρθηκε στο Σωφρονιστικό Ίδρυμα Cuéllar (στην Segovia). Αποφυλακίστηκε με αναστολή στις 28 Απρίλη 1952.
Από τον Σεπτέμβρη του 1952 μέχρι τον Γενάρη του 1953 ήταν αδρανοποιημένος μέχρι που έπιασε δουλειά στο έντυπο “Sopena”. Αλλά δεδομένης της απειλής να αναφερθεί στις αρχές αποφάσισε να φύγει από τη χώρα.
Τον Αύγουστο του 1953 διέσχισε κρυφά τα γαλλικά σύνορα για να παραυρεθεί ως αντιπρόσωπος της CNT στο Διεθνές Συνέδριο της AIT. Πήγε με λεωφορείο έως το Ripoll και μετά διέσχισε τα βουνά περπατώντας τη νύχτα και ξεκουραζόμενος τη μέρα, σε ένα ταξίδι που κράτησε έντεκα μέρες. Έτσι ξεκίνησε μια άλλη φάση της εξορίας του, στην οποία γνώρισε την εξόριστη CNT.
Τα περισσότερα τμήματα της Συνομοσπονδίας ζούσαν και δρούσαν πάντα με την σκέψη τους στην Ισπανία, συμμετέχοντας ελάχιστα ή και καθόλου σε γαλλικές αντίστοιχες οργανώσεις. Ο συγγραφέας επεσήμανε και τόνισε πώς αυτό το είδος του “ισπανικού γκέτο” ξεπεράστηκε από τα παιδιά των προσφύγων, που μεγάλωσαν με γαλλική κουλτούρα, αλλά διατήρησαν τους δεσμούς με την ισπανική κοινότητα μέσω πολιτιστικών εκδηλώσεων που σχετίζονταν με το θέατρο ή τη λογοτεχνία. Η αντίσταση στο φρανκικό καθεστώς, που μπορούσε να ασκηθεί στην εξορία, εκδηλώθηκε ιδιαίτερα με την έκδοση περιοδικών, κάτι που αποτελεί τον δείκτη της δυναμικής και της σταθερότητας για τη δημιουργία αντίστασης: στο Παρίσι εκδόθηκε το “La Soli” και ένα λογοτεχνικό ένθετο, στην Τουλούζη εκδόθηκαν τα “CNT” και “Cénit”, και στο Μεξικό το “Tierra y Libertad”. Οι καταγγελίες για κατάχρηση εξουσίας κατά του φρανκικού δικτατορικού καθεστώτος στις εκδόσεις αυτές της εξορίας ήταν αρκετές ώστε η κυβέρνηση του Φράνκο να αισθάνεται ανήσυχα σε σημείο να ζητήσει την έκδοση ορισμένων εξόριστων, συμπεριλαμβανομένου του Abel Paz.
Ως ιστορικός ο Abel Paz είναι ο συγγραφέας των ακόλουθων βιβλίων:
- Durruti: el proletariado en armas (μεταφρασμένο σε δεκαεπτά γλώσσες), επανεκδόθηκε το 1996 ως Durruti en la revolución española.
- Crónica de la Columna de Hierro.
- Paradigma de una revolución.
- Los internacionales en la Región española.
- La cuestión de Marruecos y la República española
CNT 1939-1951. El anarquismo contra el Estado franquista.
Τα αυτοβιογραφικά βιβλία του Άμπελ Παζ, με χρονολογική σειρά των εμπειριών του, είναι τα εξής:
- Chumberas y Alacranes (1921-1936).
- Viaje al pasado (1936-1939).
- Entre la niebla (1939.1942).
- Al pie del muro (1942-1954).
- Falleció en Barcelona el 13 de abril de 2009.
Πέάθανε στην Βαρκελώνη στις 13 Απρίλη 2009.
*Το κείμενο αυτό στα ισπανικά: https://www.portaloaca.com/.../13570-paz-abel-1921-2009.html Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης.
