Paul Sharkey
Ο Ciriaco Duarte (1908-1996) ήταν αναρχικός τυπογράφος και συγγραφέας που γεννήθηκε στην Encarnación (στην Παραγουάη) στις 8 Αυγούστου 1908. Εκπαιδεύτηκε ως τυπογράφος στη γενέτειρά του από τον Félix Cantalicio Aracuyú στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Ο Aracuyú ήταν αναρχικός αγωνιστής, mestizo (δηλαδή ινδιάνικης και μαύρης καταγωγής) που μιλούσε δύο γλώσσες, Ισπανικά και Guarani.
Στις αρχές του 1900, ο Aracuyú άνοιξε ένα Πολιτιστικό Κέντρο «Rafael Barrett» από αναρχοσυνδικαλιστές της Παραγουάης. Εκεί δημιουργήθηκε μια μεγάλη συλλογή βιβλίων τόσο Παραγουανών όσο και άλλων συγγραφέων. Ήταν σε αυτό το κέντρο που δημιουργήθηκαν τα πρώτα συνδικάτα στην Παραγουάη κατά τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα. Η FORP (Federación Obrera Regional del Paraguay - Περιφερειακή Ομοσπονδία Εργατών Παραγουάης) ιδρύθηκε το 1906. Οι προσπάθειες της ένωσης των εργατών ήταν ισχυρές και σ’ αυτές βοήθησαν και συνεισέφεραν αρκετοί και μη Παραγουανοί όπως οι Luis Pozzo, José Bertotto και Pietro Gori και κορυφώθηκαν με την ενθάρρυνση που προσέφερε ο Rafael Barrett. Γρήγορα η FORP διαμόρφωσε την πολιτική της φυσιογνωμία και προσέγγισε τη FORA (Federación Obrera Regional Argentina - Περιφερειακή Εργατική Ομοσπονδία Αργεντινής).
Το 1916, ο άνθρωπος που επρόκειτο να γίνει ο πλέον διάσημος γλύπτης της Παραγουάης, ο Ignacio Núñez Soler (1891-1983), γιος ενός από τους κορυφαίους φιλελεύθερους πολιτικούς της χώρας, μαζί με τους Leopoldo Ramos Giménez, Rufino Recalde Milesi, Modesto Amarilla, Manuel Núñez και άλλους, ίδρυσαν μια ομάδα εργατών που ονομάστηκε «Primero de Mayo» («1η Μάη») και υιοθέτησε τη μαύρη σημαία. Από αυτήν την ομάδα, προήλθε με τη σειρά του το CORP (Centro Obrero Regional del Paraguay - Περιφερειακό Εργατικό Κέντρο Παραγουάης) που εμφανίστηκε το 1916. Το CORP απολάμβανε την ενεργό υποστήριξη της ομάδας «Primero de Mayo» καθώς και των Félix Cantalicio Aracuyú, Lorenzo Martinez, Silvio González Medina, Neri Caballero, Cayetano Raimundi, Máximo Larrosa, Vicente Alvarenga, Leopoldo Ruiz, Juan Venider, Tomás Fans Francisco Florentín, Anacleto Meza, Eugenio Rueda, F. Artigas, Pedro Martinez, Lorenzo Martinez, Anselmo Vega, Juan G. Cardozo, Isidoro López, Martin Correa, Alfredo Benitez, Rodolfo Morales, Carlos Irala, Estanislao Méndez, Pedro Catal Οι Amarilla, Tomás Roa, Emilio Cutillo και Alejo Flecha μεταξύ άλλων.
Το CORP κατάφερε να δημιουργήσει τμήματα σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας και διέθετε αρκετά έντυπα, όπως το «El Combate» («Η Μάχη») -που εμφανίστηκε το 1919- καθώς επίσης και τα «Renovación» («Ανανέωση»), «Protesta Humana» («Ανθρώπινη Διαμαρτυρία)» και «Prometeo» («Προμηθέας»). Τα τελευταία από αυτά τα έντυπα διευθύνονταν από τον Leopoldo Ramos Giménez και εμφανίστηκαν το 1914 πριν την ίδρυση του CORP, ωστόσο εντάχθηκαν στην οργάνωση. Το 1922, μια αντιπροσωπεία από την αναρχική εφημερίδα «Renovación» -που κυκλοφορούσε στην πρωτεύουσα της Παραγουάης Asunción- παρακολούθησε το πρώτο περιφερειακό αναρχικό συνέδριο της Αργεντινής τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου.
Επίσης, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, η IWA (International Workers Association - αναρχοσυνδικαλιστική διεθνής) που έδρευε στο Βερολίνο, αλληλογραφούσε με αναρχοσυνδικαλιστικές οργανώσεις στην Παραγουάη και έτσι η CORP συνδέθηκε με το ηπειρωτικό τμήμα της IWA για την Αμερική, ACAT (Asociación Continental Americana de Trabajadores - Αμερικανικός Ηπειρωτικός Σύνδεσμος Εργατών).
Από πολύ μικρή ηλικία, ο Duarte έδινε ομιλίες και διαλέξεις στα γραφεία του συνδικάτου στην Itapúa, όπου έδρευε η περιφερειακή επιτροπή του CORP. Μετά από απεργία των εργαζομένων των τραμ στην Asunción, η κυβέρνηση προσπάθησε να διαλύσει τους αναρχοσυνδικαλιστές, οι οποίοι ήταν ισχυροί στα συνδικάτα. Έτσι ο Aracuyú και μια ομάδα συντρόφων του συνελήφθησαν και εξορίστηκαν στο βουνό Sugarloaf στο Matto Grosso στη μέση της ζούγκλας, με την προσδοκία ότι εκεί θα χάνονταν. Αλλά μια μέρα ολόκληρη η ομάδα έφτασε πίσω στην Encarnación έχοντας κάνει ταξίδι 280 χιιομέτρων στα βουνά υπό την καθοδήγηση του Aracuyú, επιβιώνοντας με ρίζες και φρούτα και ό,τι άλλο μπορούσαν να πιάσουν.
Για ένα διάστημα ο Ciriaco Duarte έζησε στο Posadas πριν εγκατασταθεί στην Asunción για να εργαστεί στην εφημερίδα «La Palabra» («Η Λέξη»), όργανο του κινήματος Nuevo Ideario National (NIN - Νέα Εθνική Ιδέα) που κυκλοφόρησε στο διάστημα μεταξύ Οκτώβρη 1930 και Γενάρη 1931. Ήταν μια κοινή απόπειρα φοιτητών και αναρχικών ως μια νέα αρχή στην πολιτική σκέψη στην Παραγουάη. Ανάμεσα στα άλλα, στο Μανιφέστο του NIN (το 1929) αναφερόταν: «Γι’ αυτόν τον αγώνα θα καλέσουμε τους ανθρώπους στους δρόμους και θα ανοίξουμε τη Σχολή της Επανάστασης στις πλατείες και στις γωνίες των δρόμων. Ας αγωνιστούμε για την τρίτη και τελευταία χειραφέτηση του λαού της Παραγουάης».
Στις αρχές του 1931, ο Duarte ήταν στο Μικτό Συμβούλιο Αντιπροσώπων. Συμμετείχε επίσης στην Απεργιακή Επιτροπή των πλινθοκτιστών καθώς και σε ένα προγραμματισμένο επαναστατικό σχέδιο που προέβλεπε την «κατάληψη της Encarnación». Ο Ciriaco Duarte έγραψε επίσης τον πρόλογο ενός δοκιμίου (1985) του Αργεντινού αναρχικού Fernando Quesada με τίτλο «1931: Η κατάληψη της Encarnación». Η κατάληψη της πόλης αποτέλεσε το αποκορύφωμα ενός κύμματος απεργιών και εκτεταμένης παραγωγής και διανομής φυλλαδίων από αναρχικούς και φοιτητές που εξηγούσαν ότι η επερχόμενη επανάσταση θα καθιερώσει τον αναρχισμό στην Παραγουάη. Δημιουργήθηκε μια Alianza Nacionalista Revolucionaria (ALN - Εθνική Επαναστατική Συμμαχία») που ξεκίνησε από τους αναρχικούς στην αγροτιά το 1928, με στόχο την ανακήρυξη της Παραγουάης ως Κομμουνιστικής Δημοκρατίας, μέρους, τελικά, μιας «Ομοσπονδιακής Ένωσης των Λαών της Λατινικής Αμερικής».
Στις 20 Φλεβάρη 1931 η πόλη κατακλύστηκε από ομάδες εργατών από μια σειρά εθνικοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του Πορτογάλου José de Brito (ο οποίος αργότερα απελάθηκε στην Πορτογαλία). Ένας από τους συμμετέχοντες ήταν ο παλιός μέντορας του Ciriaco, Félix Cantalicio Aracuyú. Ένας άλλος συμμετέχων ήταν ο τότε αναρχικός Obdulio Barthe, ο οποίος μπήκε αργότερα στο Κομμουνιστικό Κόμμα Παραγουάης (που ιδρύθηκε το 1928) και το 1934 έγινε ηγέτης του.
Η απόπειρα επανάστασης κατέρρευσε μετά από δεκαέξι ώρες όταν πλέον δεν υπήρχε υποστήριξη από άλλους αγωνιστές, μιας και οι αντίστοιχες εξεγέρσεις στην Asunción, στην Concepción και στη Villarica είχαν ήδη αποτύχει. Ως αποτέλεσμα, ο Ciriaco βρέθηκε φυλακισμένος και εξορισμένος στο νησί Margarita τον Φλεβάρη του 1931, αφού ο πρόεδρος της χώρας José P. Guggiari (του Φιλελεύθερου Κόμματος), απαγόρευσε τα συνδικάτα, σύμφωνα με το διάταγμα 39436. Έτσι δεκαεπτά αιχμάλωτοι επαναστάτες, συμπεριλαμβανομένου και του τραυματισμένου Aracuyú, οδηγήθηκαν στο πλοίο «Tacuari», με το οποίο υποτίθεται ότι θα μεταφέρονταν στην Asunción. Αλλά το πλοίο ταξίδεψε στον ποταμό Paraná, αφήνοντας τους αγωνιστές στη ζούγκλα και μόνο δέκα παρέμειναν επί του σκάφους. Υπήρξαν κάποιες αναφορές ότι όσοι ξεφορτώθηκαν εκτελέστηκαν. Αλλά μια διαμάχη με τον καπετάνιο του πλοίου είχε ως αποτέλεσμα οι παραμένοντες να επιστρέψουν στην Asunción όπου κλείστηκαν τους επόμενους 3-4 μήνες στη φυλακή. Στη συνέχεια απελευθερώθηκαν, αλλά απελάθηκαν στο Posadas της Αργεντινής. Ο Aracuyú επέζησε μέχρι τη δεκαετία του 1970.
Ο Duarte επανήλθε κρυφά στην Asunción, όπου έγινε γραμματέας του CORS (Consejo Obrero de Reorganización Sindical - Συμβούλιο Αναδιοργάνωσης των Εργατικών Συνδικάτων). Στην καταστολή της αστυνομίας που ακολούθησε μια εξέγερση φοιτητών έξω από το Εθνικό Κογκρέσο μετά τις 23 Οκτώβρη 1931, τραυματίστηκε και νοσηλεύτηκε. Εκεί έλαβε πρώτες βοήθειες και κατάφερε να αποφύγει την αστυνομική κράτηση χάρη στη βοήθεια της συζύγου του, Guillermina Torres. Στη συνέχεια μετακόμισε με την οικογένειά του στην πόλη Caacupé, όπου όμως συνελήφθη και φυλακίστηκε στην Clorinda.
Υπηρέτησε στον πόλεμο του Τσάκο (εναντίον της Βολιβίας, το διάστημα 1932-1935), εκτελώντας καθήκοντα τυπογράφου στα μετόπισθεν και εργάστηκε ως τυπογράφος διαφόρων εφημερίδων («Tacuari», «La Opinion», «Colorado», «Patria», «La Tarde», «La Tribuna», «El Liberal» κ.λπ.., που δεν ήταν κατ’ ανάγκη αναρχικές).
Για μερικές δεκαετίες ήταν στην ηγεσία της Ομοσπονδίας Τυπογράφων, υπηρετώντας ως Γραμματέας Πολιτισμού. Ήταν επίσης διευθυντής του «El Obrero Gráfico» («Ο Εργάτης Τυπογράφος») που έκλεισε και επανακυκλοφόρησε αρκετές φορές στις αρχές της δεκαετίας του 1940. Έγραψε άρθρα στην «Emancipación» («Χειραφέτηση») κατά τη διάρκεια του 1941 και του 1946 εναντίον της πολιτικής της τότε νεοσυσταθείσας CPT (Confederación Paraguaya del Tabajo - Παραγουανή Εργατική Συνομοσπονδία), της φασιστικής δικτατορίας και του ελέγχου των κομμουνιστών στο συνδικαλιστικό κίνημα μέσω της COP (Consejo Obrero Paraguaya - Παραγουανό Εργατικό Συμβούλιο). Υπό την κυβέρνηση Morinigo, στις αρχές του 1941, ο Ciriaco Duarte διορίστηκε εκπρόσωπος των εργαζομένων στο DNT Departamento Nacional del Trabajo - Εθνικό Τμήμα Εργασίας) και έγινε στόχος των κομμουνιστών ηγετών με τους οποίους βρισκόταν πάντα σε διαμάχη.
Μερικούς μήνες αργότερα, εμφανίστηκε μια Συντονιστική Επιτροπή Εργαζομένων (Comité Obrero Coordinadora - COC) που αγκάλιαζε ναυτικούς, εργάτες τραμ, αρτοποιούς, τυπογράφους και άλλα επαγγέλματα και η οποια έστειλε ένα υπόμνημα στον πρόεδρο Morinigo ως διαμαρτυρία για παραβιάσεις των δικαιωμάτων συγκέντρωσης, συνδικαλιστικής δράσης και απεργίας, ενεργώντας σχετικά με τα ψηφίσματα που εξέδωσε το DNT, με αφορμή την αστυνομική καταστολή κατά των συνδικαλιστών ηγετών των ναυτικών. Απειλούσαν να αποσύρουν τον αντιπρόσωπο των εργαζομένων από το DNT, εκτός εάν αποκαθιστούνταν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες τους. Όταν δεν ήρθε καμία απάντηση, ο Ciriaco Duarte υπέβαλε την παραίτησή του τον Οκτώβρη του 1941. Τον Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου διέφυγε μιας κατασταλτικής εκστρατείας, αλλά τελικά στάλθηκε εξορία στη Formosa (στην Αργεντινή), από όπου του επιτράπηκε να επιστρέψει και να επαναπροσληφθεί στη θέση του τον Ιούλη του 1942. Συνέχισε, όμως, να αγωνίζεται και μετά από τη γενική απεργία του Φλεβάρη του 1944 συνελήφθη από την αστυνομία, αλλά απελευθερώθηκε μέσα σε λίγες μέρες.
Αφότου το εργατικό κίνημα μετά το 1947 πέρασε στον έλεγχο της ORO (Organización Republicana Obrera - Ρεπουμπλικανική Εργατική Οργάνωση), αποχώρησε από τη συνδικαλιστική δραστηριότητα και αφιέρωσε το χρόνο του στη δημοσίευση άρθρων σε έντυπα συνδικαλιστικών οργανώσεων στο εξωτερικό και προτρέποντας στην έρευνα για την ιστορία των συνδικαλιστικών οργανώσεων της Παραγουάης. Μέχρι τη δεκαετία του 1950 ζούσε στην επαρχία Formosa στην Αργεντινή. Με την επιστροφή του κατάφερε για λίγο να δημοσιεύσει κάποια «Δελτία Ειδήσεων» με τίτλους όπως «Cultura Socialista» («Σοσιαλιστική Κουλτούρα»), «El Sol» («Ο Ήλιος») ή «La Mañana» («Το Αύριο») μέχρι την εμφάνιση της εφημερίδας «Emancipación» το 1961.
Το 1966 φυλακίστηκε για τρεις μήνες ως τυπογράφος μιας έκδοσης με τον τίλο «Ένα Γράμμα Δημοκρατίας» ή «Ένα Γράμμα στον Πολιτισμό» ανά τη χώρα. Η εν λόγω έκδοση είχε ετοιμαστεί από τους franquistas (υποστηρικτές του συνταγματάρχη Rafael Franco, ενός λαϊκιστή ηγέτη που υποσχόταν κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ένα είδος Παραγουανού Juan Perón που προσέφερε κοινωνικές βελτιώσεις από τα πάνω) με έδρα το Μπουένος Άιρες. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 δημοσίευσε μια σειρά άρθρων στο περιοδικό «Reconstruir» («Ανοικοδόμηση») του Μπουένος Άιρες και μέχρι που πέθανε αλληλογραφούσε επιμελώς με αναρχικές οργανώσεις της Νότιας Αμερικής και της Ευρώπης.
Υπέστη παρενοχλήσεις από τη μυστική αστυνομία του δικτάτορα στρατηγού Alfredo Stroessner. Τον μετέφεραν μαζί με τη συλλογή του από αναρχικά βιβλία στο αστυνομικό τμήμα και τον ρώτησαν αν θα μπορούσε να διαβάσει, ενόσω έπρεπε να σταθεί ακίνητος με το πρόσωπο στον τοίχο… Ήταν στα 70 του εκείνη τη στιγμή.
Το 1985 δημοσίευσε μια σύντομη γενική άποψη με τίτλο «Hombres y Obras del sindicalismo libre en el Paraguay» («Άνθρωποι και Έργα του Ελεύθερου Συνδικαλισμού στην Παραγουάη»), το οποίο τον οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου «Sindicalismo Libre en el Paraguay» («Ελεύθερος Συνδικαλισμός στην Παραγουάη»), το οποίο κυκλοφόρησε το 1987 και περιείχε θεωρητικά κείμενα, ιστορικό και αυτοβιογραφικό υλικό. Ανατυπώθηκε αργότερα σε μια εμπλουτισμένη έκδοση στην Asunción από τον R. Péroni. Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα: 1. Διδακτικές και τακτικές πτυχές του Ελεύθερου Συνδικαλισμού, 2. Ιστορικό Υπόβαθρο: Αλληλοβοηθητικοί Σύνδεσμοι και Εργατικά Συνδικάτα, 3. Η Περιφερειακή Ομοσπονδία Εργατών της Παραγουάης (FORP) και 4. Πρόδρομοι και Πρωταγωνιστές.
Ο Duarte βοήθησε τον Ignacio Núñez Soler, τρεις φορές γραμματέα της CORP, να γράψει ένα βιβλίο για τη συνδικαλιστική του δράση ως νέος, με τίτλο «Evocations of a revoldical syndicalist» (1980).
Μέχρι τότε αρκετά ηλικιωμένος, ο Duarte εξακολουθούσε να εργάζεται στην εφημερίδα «Hoy» («Σήμερα») της Asunción ως διορθωτής. Θεωρούμενος ως η τελευταία κορυφαία φυσιογνωμία του Παραγουανού αναρχισμού και επαναστατικού συνδικαλισμού, πέθανε στην Asunción στις 27 Σεπτέμβρη 1996.
*Το κείμενο δημοσιεύτηκε εδώ: https://www.katesharpleylibrary.net/8932tm?fbclid=IwAR1n208f3gjyArVPfGEhYJNwH81wS4r1XOZ2DRyS0bomh9y8D9qmd-DjdFg Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
