ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΡΩΑΔΙΤΗ
Παρουσίαση του βιβλίου του Πιερ-Κάρλο Μαζίνι «Αναρχικοί και κομμουνιστές στο κίνημα των συμβουλίων στο Τορίνο», εκδ. «Ελεύθερος Τύπος», Αθήνα, Δεκέμβρης 2006
Τον Δεκέμβρη κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ελεύθερος Τύπος» στην Αθήνα, το προ πολλού αναμενόμενο βιβλίο του Πιερ-Κάρλο Μαζίνι «Αναρχικοί και κομμουνιστές στο κίνημα των συμβουλίων στο Τορίνο».
Όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, «τον Σεπτέμβρη του 1920 ένα απεργιακό κύμα σάρωσε ολόκληρη την Ιταλία. Οι εργάτες κατέλαβαν τα εργοστάσια και δημιούργησαν συμβούλια για την διεύθυνσή τους, φθάνοντας στα πρόθυρα τη κατάληψης της εξουσίας. Ήταν η κορύφωση δύο χρόνων έντονης ταξικής πάλης που θα καθόριζε την πορεία της ιταλικής πολιτικής τα επόμενα πενήντα χρόνια.
Στο Τορίνο, το κίνημα των συμβουλίων βρήκε την πλέον συνεκτική θεωρητική και πρακτική του έκφραση, βρισκόμενο στην πλέον προωθημένη επιθετική του φάση. Τα αφεντικά των εργοστασίων ήταν ανίσχυρα να το εμποδίσουν, το δε κράτος παράλυτο μπροστά στην ορμή του.
Το τέλος του «παλαιού κόσμου», τουλάχιστον στην Ιταλία, φαινόταν να πλησιάζει. Όμως το κίνημα θα προδοθεί από την ελεγχόμενη από το Σοσιαλιστικό Κόμμα συνδικαλιστική ηγεσία, η οποία θα έρθει σε συμφωνία με τους βιομηχάνους. Το κίνημα θα διαλυθεί και η τάξη θα βασιλεύσει για μια ακόμα αφορά. Ο δρόμος για το φασισμό είχε ανοίξει».
Αυτό το κίνημα των εργατικών συμβουλίων στο Τορίνο καθώς και τη συμμετοχή και το καταλυτικό ρόλο των αναρχικών (και κομμουνιστών) σ’ αυτά, παρουσιάζει στο βιβλίο του ο Πιερ-Κάρλο Μαζίνι, ένας από τους άμεσα συμμετέχοντες στο κίνημα αυτό. Όπως γράφει στον πρόλογο της έκδοσης ο Μαουρίτσιο Γκαρίνο (επίσης συμμετέχων στο κίνημα αυτό):
«Η διεξοδική εξέταση και η ευρεία τεκμηρίωση μαρτυρούν την ακρίβεια και την αντικειμενικότητα αυτής της μελέτης, η οποία παρουσιάζει, ειδικά στους νεαρούς συντρόφους, ό,τι πιο συγκεκριμένο μπόρεσε να εκφράσει το αναρχικό κίνημα τότε, προκειμένου να αναπτύξει, στο δικό μας πεδίο, τον διακαή πόθο της εργατικής τάξης για εξέγερση και χειραφέτηση».
Ολόκληρο το βιβλίο είναι 79σελίδες. Από αυτές, οι σελίδες 5-6 καταλαμβάνουν τον πρόλογο του Μαουρίτσιο Γκαρίνο, ενώ το κυρίως έργο καταλαμβάνει τις σελίδες 7-36. Το μέρος ατό χωρίζεται από τον συγγραφέα σε εννέα ολιγοσέλιδα κεφάλαια, τα οποία ασχολούνται με την πόλη του Τορίνο ως την καρδιά του προλεταριάτου, με τη γενικότερη κατάσταση στην Ιταλία την εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, την καταγωγή των εργοστασιακών συμβουλίων, την θεωρία και το κίνημα των συμβουλίων, τη διαμάχη μεταξύ των μεγαλοβιομηχάνων και της συνδικαλιστικής ηγεσίας, αλλά και τις απόψεις αναρχικών και κομμουνιστών γύρω από τα συμβούλια, την όλη συνεισφορά των αναρχικών στο γενικότερο κίνημα, τη δράση των συμβουλίων και την συμβουλιακή παράδοση. Ακολουθούν στις σελίδες 37-43 σημειώσεις της επιμελήτριας της ελληνικής έκδοσης, μερικές από τις οποίες πάρθηκαν από την γαλλική έκδοση του έργου (εκδ. Nautilus 1983, σε μετάφραση Ιζαμπέλας ντε Καρία). Κατόπιν, στις σελίδες 45-74 παρατίθενται τέσσερα Παραρτήματα. Από αυτά, το Πρώτο Παράρτημα είναι Διακήρυξη προς τους εργάτες και αγρότες της Ιταλίας που υπογραφόταν από την Ελευθεριακή Ομάδα Τορίνο, την τοπική οργάνωση του Σοσιαλιστικού Κόμματος, την Επιτροπή Μελέτης Εργοστασιακών Συμβουλίων και την εκδοτική ομάδα της κομμουνιστικής «OrdineNuovo» και που δημοσιεύθηκε στην ίδια εφημερίδα στις 27/3/1920. Το Δεύτερο Παράρτημα είναι εισήγηση για τα εργοστασιακά συμβούλια που παρουσιάστηκε από τον Μαουρίτσιο Γκαρίνο στο Συνέδριο της Ιταλικής Αναρχικής Ένωσης, στην Μπολόνια, στις 1-4 Ιούλη 1920 και που δημοσιεύτηκε στην «UmanitaNova» την 1/7/1920. Το Τρίτο Παράρτημα είναι προσθήκη της ελληνικής έκδοσης είναι άρθρο του Ερρίκο Μαλατέστα για την κατάληψη των εργοστασίων στην Ιταλία το 1920. Το Τέταρτο Παράρτημα είναι μια ακόμα προσθήκη της ελληνικής έκδοσης και είναι άρθρο του Πάολο Σπριάνο και αναφέρεται στην τελευταία βδομάδα των καταλήψεων. Τέλος, στις σελίδες 75-79 παρατίθενται σημειώσεις στο άρθρο του Πάολο Σπριάνο.
Να σημειωθεί ότι μεταφραστές είναι οι Αχιλλέας Καλαμάρας (του κυρίως κειμένου) και Νίκος Β.Αλεξίου (των Παραρτημάτων) και επιμελήτρια της έκδοσης η Άντα Γαρμπή.
Κλείνουμε με τα λεγόμενα του ίδιου του συγγραφέα στον πρόλογό του:
«Αν θυμόμαστε σήμερα το κίνημα των Συμβουλίων, δεν το κάνουμε για να ικανοποιήσουμε απλώς τη περιέργεια κάποιων – ζωντανή άλλωστε σε πολλούς συντρόφους – αλλά για να ξαναπαρουσιάσουμε κριτικά και με πολεμική διάθεση, καθώς και βάσει των διδαγμάτων μιας εμπειρίας, το θέμα αυτό στην εργατική τάξη γενικότερα, στους κομουνιστές εργάτες ειδικότερα και, τέλος, στους ίδιους μας τους συντρόφους».
* Γράφτηκε στις 11 Νοέμβρη 2007.
