Στο τέλος του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου και της Επανάστασης, ο Jesus βρισκόταν στο μέτωπο της Μαδρίτης και δεν μπορούσε να περάσει στη Γαλλία μέχρι τις αρχές του 1941. Στο Περπινιάν, καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός μήνα για παράνομη διέλευση των συνόρων. Φυλακίστηκε στο Argeles από όπου απελάθηκε στην Αλγερία.
«Εκεί αποφάσισα να προσφέρω εθελοντικά τις υπηρεσίες μου στο Γαλλικό Αφρικανικό Σώμα με το οποίο συμμετείχα σε ολόκληρη την εκστρατεία της Τυνησίας. Στη συνέχεια κατατάχθηκα στην Ταξιαρχία Marching που αργότερα μετονομάστηκε σε Σύνταγμα Chad και έγινε διάσημο σε όλες τις μάχες ενάντια στις δυνάμεις του Ρόμελ στην Αφρική.
Στο τέλος του αφρικανικού πολέμου συνέχισα στις Ελεύθερες Γαλλικές Δυνάμεις. Αναχωρήσαμε από την Καζαμπλάνκα στις 4 Απρίλη 1944, φτάσαμε στο Swansea στην Αγγλία στις 22του ίδιου μήνα και αφού μείναμε σε πολλούς στρατιωτικούς καταυλισμούς, ξεκινήσαμε με ένα «πλοίο ελευθερίας» για τη Νορμανδία στις 31 Ιούλη.
Έχοντας γίνει λοχίας από τον στρατηγό Leclerc (που δεν σήμαινε τίποτα για μένα), πολεμούσα σε όλη τη Γαλλία και τη Γερμανία πριν μπω στο Παρίσι. Ο στρατηγός Leclerc συγκέντρωσε το 9ο Τμήμα -που αποτελείτο σχεδόν ολοκληρτωτικά από Ισπανούς και μέλη της C.N.T.- και έκανε την ακόλουθη ομιλία:
“Στρατιώτες για την ελεύθερη Γαλλία και ξένοι μαχητές για την ελευθερία της Γαλλίας. Το τμήμα μας που δοξάστηκε σε χιλιάδες δράσεις πρέπει να είναι το πρώτο που θα εισέλθει στο Παρίσι. Επειδή ξέρω ότι δεν θα υποχωρήσετε και ότι ενδιαφέρεστε πολύ την τιμή του Τμήματος, δίνω την εντολή στο 9ο Τμήμα Company ξένων εθελοντών) να είστε επικεφαλής των δυνάμεων και οι πρώτοι που θα απελευθερώσετε το Παρίσι”.
Αυτό και συνέβη. Ήμασταν οι πρώτοι που μπήκαμε στο Παρίσι. Ήμουν υπεύθυνος για το πρώτο κανόνι που εγκαταστάθηκε στην πλατεία Δημαρχείου (Hotel de Ville). Το ονομάσαμε “El-Abuelo” (“Παππούς”). Τα τανκς και τα τεθωρακισμένα αυτοκίνητα έφεραν τα ονόματα “Ascaso”, “Durruti”, “Casas Viejas” και “Teruel” ... και μπροστά ανεμίσαμε την ισπανική δημοκρατική σημαία αφού εξουσιοδοτηθήκαμε γι’ αυτό από τον διοικητή».
(Απολογισμός του Jesus Abenza).
Εκτός από την άμεση συμμετοχή στην απελευθέρωση του Παρισιού, οι Ισπανοί αναρχικοί και αναρχοσυνδικαλιστές έλαβαν μέρος στον ένοπλο αγώνα ενάντια στο φασιστικό καθεστώς του Φράνκο στην Ισπανία και πολέμησαν στη Γαλλική Αντίσταση καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής. Στη 2η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία του Leclerc, οι Ισπανοί δημιούργησαν ολόκληρους λόχους που δημιούργησαν ουσιαστικά ένα ολόκληρο Σύνταγμα - το 3ο Σύνταγμα Chad. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 9ο Τμήμα -"La Nueve”, όπως την ονόμαζαν οι σύντροφοί μας- αποτελείτο σχεδόν ολοκληρωτικά από ελευθεριακούς μαχητές της CNT (Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας) και της Ιβηρικής Αναρχικής Ομοσπονδίας (FAI).
«Το ισπανικό σώμα που ανήκε στη Φάλαγγα Leclerc ήταν τόσο σημαντικό που ο ίδιος ο στρατηγός Leclerc αποκάλυψε και χαιρέτησε την ισπανική Δημοκρατική σημαία που έφερε το 9ο Τμήμα. Αυτό συνέβη τον Αύγουστο του 1943 κοντά στο Djidjelli.
Αυτό το Τμήμα αποτελείτο εξ ολοκλήρου από Ισπανούς, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών. Τα άλλα Τμήματα, αποτελούνταν από Ισπανούς κατά περίπου 60 ... Φτάσαμε στη Γαλλία μεταξύ 1 και 3 Αυγούστου 1944 στην ακτή της Νορμανδίας. Εκεί, πολλοί από εμάς έπεσαν, ιδιαίτερα στην περίφημη μάχη του “Falaise Pocket” ... Στο νεκροταφείο Echouche (στη Νορμανδία), έχει ταφεί μεγάλος αριθμός Ισπανών προσφύγων που έπεσαν στις λυσαλέες μάχες …
Τα πρώτα τανκς που εισήλθαν στο Παρίσι είχαν ισπανικά ονόματα. Οι Ελεύθερες Γαλλικές Δυνάμεις πίστευαν ότι ήμασταν Αμερικανοί, και καθώς μιλούσαμε άσχημα Γαλλικά, υπήρχε πιθανότητα σύγχυσης. Είπαμε: "Δεν είμαστε Αμερικανοί, δεν είμαστε Άγγλοι, είμαστε Ισπανοί και πρόσφυγες”. Το πρωί της 25ης κατευθυνθήκαμε προς τους στρατώνες στην Place de la Republique. Πολύ ισπανικό αίμα έτρεξε ξανά στη διαδρομή από το Δημαρχείο προς το PI. Republique».
(Απολογισμός του V. Echegaray)
Η Οδύσσεια της 2ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας δεν τελείωσε στο Παρίσι, αλλά συνεχίστηκε σε εκστρατείες στην Αλσατία και τη Λωρραίνη. Το 9ο Τμήμα διακρίθηκε περίλαμπρα στο Moselle, στην απελευθέρωση του Στρασβούργου στις 23 Σεπτεμβρίου, και στη συνέχεια στις μάχες στη Γερμανία, περνώντας από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Νταχάου (που είχε ήδη απελευθερωθεί από τους Αμερικανούς) με την τελική σύλληψη των χιτλερικών. Οι Ισπανοί ήταν οι πρώτοι που μπήκαν στο Eagles Nest στο Berchtesgarten.
Η μαζική παρουσία ελευθεριακών μαχητών στη 2η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία και ιδιαίτερα στο 9ο Τμήμα, μπορεί να εξηγηθεί εύκολα αν λάβουμε υπόψη ότι πολλοί από αυτούς πίστευαν ότι μόλις απελευθερωνόταν η Γαλλία, θα ερχόιταν η σειρά της Ισπανίας.
Ο σύντροφος Manuel Lozano, στον οποίο απονεμήθηκε ο Στρατιωτικός Σταυρός από τον Leclerc για τη συμμετοχή του στις εκστρατείες του 9ου Τμήματος, εξηγεί: «Συνεργαστήκαμε με τη διοίκηση του Leclerc επειδή πιστεύαμε ότι μετά τη Γαλλία θα είμαστε έτοιμοι να απελευθερώσουμε την Ισπανία. Στο Τμήμα μου, “La Nueve”, όλοι ήμασταν έτοιμοι να εγκαταλείψουμε τη Γαλλία με όλο τον εξοπλισμό και να πάμε στην Ισπανία. Ο Campos, ο διοικητής του 3ου Τμήματος, ήρθε σε επαφή με τους αντάρτες του Union Nationale που πολεμούσαν στα Πυρηναία. Αλλά το Union Nationale ελεγχόταν από τους κομμουνιστές, και έπρεπε να απορρίψουμε τη σκέψη αυτή ... Αν οι κομμουνιστές δεν κυριαρχούσαν εκεί, τότε όχι το Τμήμα μας και όχι μόνο το Τμήμα μας, αλλά και όλα τα άλλα σώματα που κυρίως αποτελούνταν από Ισπανούς πρόσφυγες θα είχαν συνεργαστεί με το Union Nationale. Είχαμε οργανώσει τα πάντα. Τα φορτηγά ήταν γεμάτα εξοπλισμό, καύσιμα, και άλλα υλικά θα μπορούσαμε να φτάσουμε μέχρι τη Βαρκελώνη. Και τότε, ποιος ξέρει, ίσως η ιστορία της Ισπανίας θα ήταν διαφορετική …».
Πάντα με γνώμονα τη συνέχιση του αγώνα στην Ισπανία, οι σύντροφοι της «La Nueve» είχαν οργανώσει μια συστηματική επιχείρηση απόκτησης όπλων από τα πεδία των μαχών. Χρησιμοποιήθηκαν δύο ημιφορτηγά γι’ αυτό το σκοπό και τα όπλα που αποκτήθηκαν αποθηκεύθηκαν εν μέρει στο μικρό εργαστήριο που είχε δημιουργήσει ο Manuel Fernandez, ένας ηλικιωμένος αγωνιστής του Συνδικάτου υλοτόμων, κοντά στο Montpelier, για χρησιμοποιείτο από ομάδες δράσης που διείσδυαν την Ισπανία εκείνη την εποχή.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι οι επίσημοι ιστορικοί έχουν σιωπήσει περίεργα για το ρόλο των Ισπανών στην Αντίσταση γενικά, και ιδίως του στρατού του Leclerc. Από το 1946 ο ιστορικός Adrien Dansette, αρνήθηκε την παρουσία των Ισπανών, προσποιούμενος ότι ήταν Μαροκινοί! Στη συνέχεια, δεν υπάρχουν αναφορές στα ισπανικά ούτε στο έργο των Lapieffe, Collins ή Michel. Ακόμα και ο Raymond Dronne, ο οποίος ήταν διοικητής του 9ου Τμήματος, δύσκολα τους αναφέρει στο βιβλίο του για την απελευθέρωση του Παρισιού. Όμως στο ημερολόγιο της εκστρατείας του (αναπαράγεται στα ισπανικά, αλλά δεν δημοσιεύεται στα γαλλικά από όσο γνωρίζουμε) θυμάται, συχνά και με συγκίνηση, αυτούς τους μαχητές, οι οποίοι ήταν κυρίως μέλη των CNT και FAI. Επικρατεί αυτή η σιωπή σκόπιμα ή είναι απλώς τυχαία; Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή ξένων (είτε Ισπανών είτε Γερμανών αντιφασιστών είτε Πολωνών προσφύγων, Εβραίων μαχητών, Αλγερινών, Κάνακ ή Σενεγαλέζων πεζικάριων), στον αγώνα για την απελευθέρωση, είτε αναφέρεται ελάχιστα είτε διαστρεβλώνεται συστηματικά είτε απλώς διαγράφεται, παρουσιάζοντας μόνο τους Γάλλους μαχητές, δημιουργώντας τη θεωρία περί μιας εθνικής συναίνεσης, περιορίζοντας ταυτόχρονα τη συνεργασίαπολλών Γάλλων με τους Ναζί.
*Το κείμενο δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στην “Black Flag”, (τεύχος 198, Μάης 1990) και αναβαθμίστηκε στο https://libcom.org/history/1943-1944-cnt-liberation-of-paris Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
