Απόσπασμα από το βιβλίο Pleasure Erased: The Clitoris Unthought (Polity Press, 2022).
Στα ελληνικά, αν-αρχία κυριολεκτικά σημαίνει την απουσία της πρώτης αρχής – δηλαδή, μια απουσία ιεραρχίας. Δίχως ιεραρχία σημαίνει επίσης δίχως αφετηρία. Η αρχή δημιουργεί μια προσωρινή τάξη με το να δίνει προτεραιότητα σε τι έρχεται πρώτο, τόσο από την άποψη της εξουσίας όσο και χρονολογικά. Για αυτό, αναρχία σημαίνει δίχως ιεραρχία ή καταγωγή. Η αναρχία αμφισβητεί την εξάρτηση και την καταγωγή.
Για αιώνες, η λέξη «αναρχία» δεν σήμαινε παρά αταξία και χάος. Ο Αριστοτέλης την όρισε ως ένα στρατό δίχως στρατηγική. Ένα στρατό που σκορπίζει ξαφνικά, μη ξέροντας πλέον αν έρχεται ή πηγαίνει. Οι στρατιώτες κοιτούν πίσω και, όταν δεν βλέπουν πια το στρατηγό τους, δεν βλέπουν τίποτα παρά ένα κενό.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, οι αναρχικοί αντέστρεψαν αυτούς τους αρνητικούς συνειρμούς λέγοντας πως η «αναρχία είναι τάξη δίχως εξουσία» οι στρατιώτες δίχως στρατηγούς πρέπει να μάθουν να οργανώνουν τους εαυτούς τους μόνοι τους. Η τάξη δίχως ιεραρχία ή αρχή δεν είναι απαραίτητα αταξία – στην πράξη κάθε άλλο – αντίθετα είναι μια άλλη οργάνωση, μια τάξη δίχως κυριαρχία. Μια που έρχεται από την ίδια μόνο και που υπολογίζει μόνο στον εαυτό της. Μια οργανωτική διάταξη δίχως να δοθούν διαταγές.
Η συνέργεια μεταξύ κλειτορίδας και αναρχίας προέρχεται πρώτα από την κοινή τους μοίρα ως μη καταγεγραμμένες υπάρξεις – η μυστική τους, κρυμμένη, άγνωστη ύπαρξη. Για πολύ καιρό θεωρούνταν και η κλειτορίδα επίσης ως ταραχοποιό, υπεράριθμο όργανο, άχρηστη – που χλεύαζε την ανατομική, πολιτική και κοινωνική τάξη μέσα από την ελευθεριακή της ανεξαρτησία, με την δυναμική ικανοποίησης της αποκομμένη από κάθε αρχή ή στόχο. Δεν κυβερνά κανείς μια κλειτορίδα. Παρά όλες τις προσπάθειες να ελεγχθεί μέσω πατριαρχικής εξουσίας, ψυχαναλυτικών διαταγμάτων, ηθικών εντολών, το βάρος του εθιμικού ή προγονικού απόβαρου – αντιστέκεται. Αντιστέκεται στην κυριαρχία επειδή είναι αδιάφορη για την εξουσία και την δύναμη.
Η δύναμη είναι τίποτα δίχως την πραγματικότητα, δίχως επιτέλεση, όπως φαίνεται στην εφαρμογή ενός νόμου, ενός διατάγματος, μια διαταγή ή ακόμη και μια συμβουλή. Η ισχύς της αναμένει πάντοτε την πραγμάτωση. Πράξεις, αρχές, νόμοι και διατάγματα με τη σειρά τους εξαρτώνται από την υπακοή και την καλή θέληση των υφιστάμενων τους. Μαζί, δράση και εξουσία υφαίνουν το άλυτο πλέγμα της υποταγής. Στο μεταξύ, η κλειτορίδα δεν είναι ούτε εξουσιαστική ούτε και δρώσα. Ούτε και είναι η ανώριμη δυνατότητα που αναμένει την κολπική πραγμάτωση. Δεν υποτάσσεται στο μοντέλο της στύσης και της πτώσης. Η κλειτορίδα αναστατώνει την λογική της ιεραρχίας και της υπακοής. Δεν ηγείται. Και αυτό ακριβώς είναι που την κάνει να προκαλεί αναστάτωση.
Η χειραφέτηση απαιτεί να βρεθεί το σημείο καμπής στο οποίο εξουσία και κυριαρχία υπονομεύουν η μια την άλλη. Η αυτo-υπονόμευση είναι μια από τις βασικές έννοιες της αναρχικής σκέψης. Η κυριαρχία δεν μπορεί να ανατραπεί αποκλειστικά από έξω. Έχει το δικό της εσωτερικό ρήγμα που υποδηλώνει την τελική της πτώση. Κάθε περίπτωση που δείχνει αδιαφορία στη σύζευξη δράσης και εξουσίας εξοργίζει τα συστήματα κυριαρχίας, αποκαλύπτοντας τις εσωτερικές της ρωγμές. Η κλειτορίδα μπαίνει στον ίδιο τον πυρήνα της ισχύος, με την κανονιστική, ιδεολογική του εξουσία, μόνο για να αποκαλύψει την κατάρρευση που το απειλεί διαρκώς.
Θεωρώ την κλειτορίδα, την αναρχία και την θηλυκότητα ως αδιάρρηκτα συνδεδεμένες. Σχηματίζουν ένα μέτωπο αντίστασης με επίγνωση των αυταρχικών τάσεων της ίδιας της αντίστασης. Η ήττα της κυριαρχίας είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας. Ξεκάθαρα, ο φεμινισμός είναι μια από τις πλέον ενεργές φιγούρες στα διακυβεύματα αυτά – μια ιδιαίτερα ακάλυπτη εμπροσθοφυλακή καθώς, όπως, ανέφερα, είναι δίχως αρχή.
Το να είσαι δίχως εξουσιαστική τάξη δεν είναι να είσαι δίχως μνήμη. Για αυτό είναι σημαντικό να μην αποκόβουμε τον φεμινισμό από τη θηλυκότητα. Το θηλυκό είναι, πρώτα και κύρια, μια υπενθύμιση· υπενθυμίζει τις πολλές μορφές της βίας που ασκείται στις γυναίκες, χθες και σήμερα – κάθε περίπτωση ακρωτηριασμού, βιασμού, παρενόχλησης, γυναικοκτονίας. Η κλειτορίδα εμφανώς είναι με πολλούς τρόπους το αποθετήριο αυτής της μνήμης, συμβολίζοντας και ενσαρκώνοντας ταυτόχρονα όλα όσα είναι ανυπόφορα στην αυτονομία της ευχαρίστησης της γυναίκας. Ταυτόχρονα, όπως έχω αναφέρει, το θηλυκό υπερβαίνει τη γυναίκα, αποφυσικοποιεί τη γυναίκα και, κάνοντάς το – πέρα από την αχρειότητα όλων των τρομερών και μικρών κακοποιητών – οραματίζεται μια πολιτική σφαίρα που είναι αδιάφορη προς την αυθεντία.
Η θηλυκότητα είναι που συνδέει αυτή τη μνήμη με αυτό το μέλλον.
*Η Catherine Malabou είναι φιλόσοφος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κίνγκστον και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Άιρβινγκ. Μετάφραση: Δημήτρης Πλαστήρας - Αναδημοσίευση από εδώ: https://geniusloci2017.wordpress.com/2023/10/30/clitoris_anarchy_feminine/
