Σε όλη τη χώρα (ΗΠΑ) οι απολύσεις και οι κατασχέσεις επιχειρήσεων αυξάνονται. Κι ενώ όλοι στεναχωριόμαστε για τους μισθούς και τα σπίτια μας, η κυβέρνηση δίνει χρήματα στις τράπεζες που είναι “πολύ πιθανόν να καταρρεύσουν”, ζητώντας τους να προλάβουν την ενδεχόμενη κατάρρευσή τους μέσω του δανεισμού. Δεν ασκούμε κανέναν έλεγχο στην Wall Street, αλλά οτιδήποτε κι αν κάνουμε για να προλάβουμε τις κατασχέσεις και τις εξώσεις από το Main Street ώς το Martin Luther King Way θα επιδράσει κατευθείαν στην τοπική οικονομία.
Λοιπόν, πώς φτάσαμε ώς εδώ; Στη δεκαετία του 1990 το ελεγχόμενο από την τότε ρεπουμπλικανική κυβέρνηση Κογκρέσο αποδόμησε τον τραπεζικό τομέα. Για χρόνια οι τράπεζες έκαναν επικίνδυνες δανειοδοτήσεις, χρεοκοπούσαν και πουλιούνταν σε άλλες τράπεζες με όλα τους τα προβλήματα. Αρκετοί δανειστές δεν γνώριζαν τους πραγματικούς όρους των δανείων τους καθώς και τον τρόπο αποπληρωμής τους. Και καθώς οι τιμές των κατοικιών ανέβαιναν οι τράπεζες ήταν αρκετά ευχαριστημένες να κερδοσκοπήσουν μέσω των στεγαστικών υποθηκών και όλων των συναφών δραστηριοτήτων.
Αλλά όταν τα επιτόκια άρχισαν να ανεβαίνουν και οι τιμές των κατοικιών να πέφτουν, αρκετοί ιδιοκτήτες δεν μπορούσαν να αντέξουν τις πιο υψηλές υποθήκες τους, ενώ δεν μπορούσαν επίσης να πουλήσουν τα σπίτια τους. Και το χειρότερο, ο νόμος περί χρεοκοπίας και προστασίας του καταναλωτή (Bankruptcy Abuse Prevention and Consumer Protection Act – BAPCPA) εισήχθηκε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος στο Κογκρέσο το 2005, κάνοντας πιο δύσκολο το να προλάβει κανείς την κατάσχεση.
Όταν οι τράπεζες άρχισαν τις κατασχέσεις σπιτιών, συνειδητοποίησαν ότι οι ασφάλειες των υποθηκών που αγόρασαν δεν ήταν τόσο αξιόλογες όσο νόμιζαν. Και καθώς οι τράπεζες είδαν την αξία των κεφαλαίων τους να πέφτει προσπάθησαν όλες να πουλήσουν την ίδια στιγμή κάτι το οποίο προκάλεσε την αξία των κεφαλαίων τους αυτών να κάνει κατακόρυφη βουτιά προς τα κάτω. Το επόμενο βήμα ήταν, το γνωρίζετε, η κατάρρευση των τραπεζών και το σχέδιο της κυβέρνησης να τις χρηματοδοτήσει με εγγύηση.
Αρκετοί εργαζόμενοι οι οποίοι εξαρτιόνταν από όλα αυτά για να επιβιώσουν είναι αρκετά και δικαιολογημένα σκεπτικοί για τη χρηματοδότηση αυτή.
Γιατί πρέπει να ενδιαφερόμαστε για την κατάρρευση των τραπεζών και γιατί οι ενοικιαστές πρέπει να ενδιαφέρονται για τα προβλήματα των ιδιοκτητών;
Η απάντηση βρίσκεται στο ότι τα οικονομικά μας προβλήματα είναι όλα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Η κακή διαχείριση του χρηματοπιστωτικού τομέα έχει οδηγήσει σε μια κρίσιμη στιγμή των πιστώσεων κατά την οποία αρκετές επιχειρήσεις είναι ανίκανες να πάρουν κοντοπρόθεσμα δάνεια τα οποία φυσικά τα χρειάζονται για να ανταπεξέλθουν. Χωρίς τα δάνεια αυτά, οι εταιρίες πρέπει να αγωνιστούν σκληρά για να αποκτήσουν ρευστό ή να απολύσουν τους υπαλλήλους τους. Ένα ακόμα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι οι εργαζόμενοι, αισθανόμενοι ανασφάλεια για το εισόδημά τους και χωρίς πρόσβαση στην καταναλωτική πίστη, θα ξοδέψουν λιγότερα προκαλώντας την απόλυση εργατών και υπαλλήλων από τις εταιρίες για να σώσουν κεφάλαια.
Στο μεταξύ, οι κατασχέσεις σπιτιών αναγκάζουν τους πρώην ιδιοκτήτες να γίνουν ενοικιαστές. Ενώ αρκετά σπίτια είναι ακόμα άδεια, οι ενοικιάσεις διαμερισμάτων αυξάνονται σπρώχνοντας τις τιμές των ενοικίων προς τα πάνω. Εάν είστε ιδιοκτήτης σπιτιού αυτό θα χάσει την αξία του. Εάν νοικιάζετε το νοίκι σας θα αυξηθεί και δεν θα είστε ικανοί να πάρετε ακόμα και ένα δάνειο για να αγοράσετε κάποιο κατασχεμένο σπίτι.
Όλα οδηγούν σε μια κατακόρυφα καθοδική οικονομική πορεία. Οι προτάσεις για χρηματοδότηση αποτελούν μια προσπάθεια να ανακοπεί αυτός ο κυκλώνας βοηθώντας αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι οι εξελεγκτικοί διευθυντές των τραπεζών γνωρίζουν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν με τέτοιο τρόπο τον ποσόν της χρηματοδότησης ώστε να οδηγήσουν σε ξεπέρασμα της κρίσης. Ένας τέτοιος διευθυντής της Merrill Lynch είπε πρόσφατα για το ρευστό της χρηματοδότησης ότι “τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια θα είναι κάτι το προστατευτικό”.
Οι δημοκρατικοί και οι ρεπουμπλικάνοι μας θέλουν να πιστέψουμε ότι η κρίση και οποιαδήποτε λύση βρίσκεται πέρα από το δικό μας έλεγχο. Αλλά η αληθινή απειλή από την κρίση είναι η επίδρασή της στην ευρύτερη εργατική τάξη – αυτούς που εξαρτώνται από τις πληρωμές τσεκ ώστε να διατηρήσουν τα σπίτια τους και να θρέψουν τις οικογένειές τους. Είναι η δική μας συμμετοχή στην οικονομία που κάνει να συνεχίζονται όλα. Εάν ενωθούμε μπορούμε να δημιουργήσουμε μια χρηματοδότηση από τα κάτω προς τα πάνω – επειδή η εργατική τάξη είναι τόσο πολυάριθμη ώστε να καταρρεύσει.
Σε όλη τη χώρα οι εργαζόμενοι αντιστέκονται στις εξώσεις και τις κατασχέσεις. Καθώς εξηγεί ο Howard Zin στο έργο του “A People’s History of the United States”, η αντίσταση αυτή βοήθησε στη σωτηρία αρκετών σπιτιών κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Κρίσης. Η αντίσταση αυτή παρακίνησε σε δημιουργία μορατόριουμ κατά της κυβερνητικά βοηθούμενης κατάσχεσης σπιτιών και οδήγησε στην εισαγωγή των ομοσπονδιακών προγραμμάτων του New Deal το 1933.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου, η Bank Tenants Association που οργανώθηκε στη Βοστόνη από την City Life/Vida Urbana (http://www.clvu.org) έχει αντισταθεί σε πολλές κατασχέσεις. Με την ανάληψη άμεσης δράσης και το μπλοκάρισμα των σπιτιών υπό κατάσχεση έχουν επιτύχει στο να εξαναγκάσουν τις τράπεζες να επαναδιαπραγματευθούν. Σε άλλες περιπτώσεις, επιτράπηκε σε ιδιοκτήτες να πληρώνουν νοίκι μετά την κατάσχεση αντί να τους γίνει έξωση μόνο και μόνο για να μείνει το σπίτι άδειο.
Στο Ντιτρόϊτ η οργάνωση Moratorium NOW! (http://www.moratorium-mi.org) έχει επιτύχει στο να προλάβει μια κατάσχεση και μερικές εξώσεις ενοικιαστών σε υπό κατάσχεση ενοικιαζόμενες ιδιοκτησίες.
Στην περιοχή μας, την βορειοδυτική πλευρά του Ειρηνικού, το Seattle Solidarity Network (http://www.seattlesolidarity.net) έχει στο ενεργητικό του παρόμοιες επιτυχίες. Τον (περασμένο) Ιούνη το Δίκτυο βοήθησε με επιτυχία ενοικιαστές να κερδίσουν μια δικαστική μάχη για τη χορήγηση βοήθειας μετεγκατάστασης από τον ιδιοκτήτη τους όταν το Green Lake Motel έκλεισε.
Καθώς τα νέα για τις νίκες αυτές εξαπλώνονται περισσότερες κοινότητες ενώνονται για να αντιπαλέψουν για μια αληθινή οικονομική σωτηρία – από τα κάτω προς τα πάνω.
*Κείμενο του Greg A., από την αναρχοκομμουνιστική οργάνωση των ΗΠΑ Common Action, που δημοσιεύτηκε στις 9 Γενάρη 2009 στο http://www.anarkismo.net και αλλού. Ελληνική μετάφραση “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”, 2 Φλεβάρη 2009.
