Οι ένοπλες επεμβάσεις των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σε βάρος των λαών, είναι ένα γεγονός συνηθισμένο και βρίσκεται στη λογική του καπιταλιστικού συστήματος. Απ’ αυτή την άποψη, η ένοπλη επίθεση της Αγγλίας εναντίον του ελληνικού απελευθερωτικού λαϊκού κινήματος, τον Δεκέμβρη του 1944, δεν έχει τίποτε το συνταρακτικό. Ο Δεκέμβρης όμως, περιέχει συγκλονιστικά για το επαναστατικό κίνημα στοιχεία, για την εποχή που έγινε, για τους δρόμους που οδήγησαν σ’ αυτόν, για το νέο περιεχόμενο της επέμβασης, για τις αντιδράσεις που προκάλεσε, για το ότι έριχνε το πρώτο φως σ’ εκείνο που θα επακολουθούσε και σ’ εκείνο που γινόταν.
Η ένοπλη επέμβαση τον Δεκέμβρη δεν έγινε γιατί το ήθελαν και το είχαν σχεδιάσει οι Άγγλοι και τα συμμαζώματα της ελληνικής αστικής τάξης, μόνο. Την έκαμαν δυνατή μερικά στοιχεία που η σημασία τους ξεπερνά τα όρια της θέλησης και των σχεδίων μιας ιμπεριαλιστικής δύναμης και μιας εξουθενωμένης, μάλιστα, εθνικής αστικής τάξης. Η φωτιά και το σίδερο που εξαπολύθηκε εναντίον του λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος άνοιξε ρήγματα μέσα απο τα οποία διαφαίνονταν αυτά που υφαίνονταν σε βάρος των λαών στις διάφορες διασκέψεις των τριών μεγάλων (ΗΠΑ-ΕΣΣΔ-Αγγλία) της «δημοκρατικής, αντιφασιστικής» συμμαχίας. Οι διακηρύξεις για το δικαίωμα των λαών στην Ελευθερία, Ανεξαρτησία και Αυτοδιάθεση αποδείχτηκε η μεγαλύτερη απάτη. Με την Συμφωνία της Τεχεράνης (Δεκέμβρης 1943) άρχιζε το μοί-ρασμα του κόσμου σε σφαίρες επιρροής μεταξύ των «Τριών μεγάλων». Η Ελλάδα εκχωρήθηκε στο καπιταλιστικό μπλόκ κρατών, ενώ με την Συμφωνία της Μόσχας (Οκτώμβρης 1944) επικυρώθηκε η υπαγωγή της στην σφαίρα επιρροής της Αγγλίας.
Ο Δεκέμβρης δείχνει στο επαναστατικό Κίνημα ότι τα δικαιώματα των λαών θα κατακτηθούν με νέους αγώνες. Ταυτόχρονα, δείχνει ότι οι νικήτριες «αντιφασιστικές, δημοκρατικές» μεγάλες δυνάμεις, ήσαν αποφασισμένες να σεβαστούν η μια τα συμφέροντα της άλλης και να υπερασπίσουν τη «νέα τάξη πραγμάτων» που διαμόρφωναν μ’ όλα τα μέσα. Από την επαναστατική σκοπιά, η στρατηγική που επεξεργάστηκε το ΚΚΣΕ -κυρίαρχο της Γ' Διεθνούς- των Λαϊκών Μετώπων, αγγίζει τις ακρότατες συνέπειές της: Μέτωπο των ηγετικών ομάδων των δύο συστημάτων εναντίον των εργαζομένων και καταπιεζομένων κοινωνικών στρωμάτων. Ο Δεκέμβρης δείχνει ακόμα τί εσήμαινε σε εθνικό επίπεδο η στρατηγική των Λαϊκών Μετώπων. Οι Έλληνες εργαζόμενοι έχουν διαμορφώσει την επαναστατική ενότητα δράσης τους στη διάρκεια μιας σκληρής και αιματηρής ένοπλης πάλης εναντίον των κατακτητών και της ελληνικής αστικής τάξης. Το ΚΚΕ, που για ιστορικούς λόγους βρέθηκε να ελέγχει αυτή τη λαϊκή ενότητα, ακολουθώντας πιστά τη «γραμμή», προσπάθησε και πέτυχε να την ενσωματώσει στη στρατηγική του της Εθνικής Ενότητας. Ρίχνοντας το βάρος όλου του μηχανισμού του, προσπάθησε να πείσει - και το κατάφερε σε μεγάλο βαθμό-, το λαϊκό Κίνημα ότι η ενότητα των εργαζομένων και καταπιεζομένων και η «Εθνική Ενότητα» - ενότητα των εργαζομένων και καταπιεζομένων με τους εκμεταλλευτές και καταπιεστές τους - ήταν η πεμπτουσία της επαναστατικής στρατηγικής. Ότι ήταν ο μοναδικός «ρεαλιστικός δρόμος για την «προκοπή» και τη Δημοκρατία, την Ανεξαρτησία και την Ελευθερία. Ο Δεκέμβρης είναι η μία από τις διεξόδους αυτής της στρατηγικής. Δεν ήρθε ξαφνικά και απρόσμενα. Είχαν προηγηθεί οι απαραίτητες κινήσεις. Αυτές συνοψίζονται: στην αντιφατική στάση της ηγεσίας του ΚΚΕ απέναντι στους Άγγλους συνδέσμους στη διάρκεια του αγώνα, στη συμφωνία του Λιβάνου (1944) που αναγνώριζε την εξουσία της ξεφτισμένης και ηττημένης σ’ όλα τα πεδία από τις λαϊκές δυνάμεις, αστικής ελληνικής τάξης (Κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου), εκχώρηση των ενόπλων δυνάμεων που είχαν δη-μιουργηθεί στον αγώνα εναντίον των καταχτητών και των συμμοριών της αστικής τάξης στην «Εθνική Κυβέρνηση», την αποδοχή και των συμμοριών της αστικής τάξης στην «Εθνική Κυβέρνηση», την αποδοχή ως αρχιστρατήγου του Άγγλου στρατηγού Σκόμπυ (Συμφωνία της Κα-ζέρτας, 1944 καλοκαίρι), διάλυση, συνεπούμενη, των φορέων της λαϊκής εξουσίας. Συνοπτικά, παράδοση του Κινήματος στο έλεος των Άγγλων ιμπεριαλιστών και της ελληνικής αστικής ηγετικής ομάδας.
Το γεγονός όμως αυτό, ή καλλίτερα η σειρά αυτών των κινήσεων, είχε δημιουργήσει μια αντίθεση μεταξύ της ηγεσίας και της στρατηγικής της, από τη μια, και των επιθυμιών και των επιδιώξεων των εργαζομένων και καταπιεζομένων από την άλλη. Οι τελευταίοι, δέχτηκαν με μισή καρδιά αυτή τη στρατηγική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξαφανιζόταν έτσι και η αντίθεση. Η πίεση προς την κατεύθυνση της ηγεσίας εξακολουθούσε ν’ ασκείται, ήταν όμως μια πίεση που οριζόταν από τα κυρίαρχα στοιχεία της παραδοσιακής ιδεολογίας και συμπεριφοράς: αναγνώριση της μεγαλοφυίας της ηγεσίας του ΚΚΣΕ, αναγνώριση της εξάρτησης από το ΚΚΣΕ με βάση ένα προλεταριακό διεθνισμό διάτρητο κιόλας, διαφωνία αλλά πειθαρχία και όταν ακόμα επρόκειτο για ζωτικής σημασίας θέματα, αποδοχή του καταπιεστικού μηχανισμού του ΚΚΕ σαν μοναδικού εκφραστή της θέλησης της βάσης. Η ηγεσία του ΚΚΕ κατόρθωνε έτσι να κατευθύνει την πάλη προς τα εκεί που σκόπευε. Όσο όμως κι αν η πίεση που δεχόταν βρισκόταν μπλοκαρισμένη σε όρια μη επικίνδυνα, προκαλούσε και στους κόλπους της ίδιας της ηγεσίας αναταραχές. Από κει προέρχονταν οι αναιμικές προσπάθειές της για τη «διόρθωση» μερικών λεπτομερειών της συμφωνίας για την «Εθνική Ενότητα», από κει τα εμπρός-πίσω χωρίς καμιά προοπτική -το λιγώτερο- με τελική «διέξοδο» την ένοπλη επέμβαση των Άγγλων. Ο τρόπος της αντιμετώπισής της είναι το συγκλονιστικότερο στοιχείο της χρεωκοπίας της γραμμής της Εθνικής Ενότητας. Η ηγεσία του ΚΚΕ έκαμε όλες τις κινήσεις που θα εύχονταν οι Άγγλοι: φοβούμενη ότι θα χάσει τον έλεγχο των ενόπλων λαϊκών δυνάμεων, απομάκρυνε από την ηγεσία του ΕΛΑΣ τους Σαράφη και Άρη Βελουχιώτη στέλνοντάς τους στην Ήπειρο. Την ευθύνη των επιχειρήσεων ανέλαβε ο ίδιος ο Γεν. Γραμμ. του ΚΚΕ Σιάντος· απαγόρευσε στα τμήματα του ΕΛΑΣ της άλλης Ελλάδας να εξουδετερώσουν τα ανίσχυρα αγγλικά προγεφυρώματα· εγκατέλειψε στρατηγικές θέσεις στο πεδίο των επιχειρήσεων (Ακρόπολη κτλ.) που κατέλαβαν αμέσως οι Άγγλοι, έριξε στη μάχη με το σταγονόμετρο, ελάχιστες μη εκπαιδευμένες σε μάχες πόλης και ελαφρά εξοπλισμένες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, αφήνοντας έξω εκείνες που με τα μέσα που διέθεταν, θα έδιναν βοήθεια για μια άμεση και αποτελεσματική συντριβή των επιδρομέων, εξακολουθούσε τις διαπραγματεύσεις για «ειρηνικό διακανονισμό» και «έντιμο» (με τον Τσώρτσιλ κτλ), διέταξε την ξαφνική, αδικαιολόγητη εκκένωση της Αθήνας (από στρατηγική άποψη) και υπέγραψε την συμφωνία της Βάρκιζας (Φλεβάρης 1945)! Μ’ αυτήν εξασφαλιζόταν η ατιμωρησία της ηγεσίας και παραδίνονταν στους Άγγλους και την «ελληνική κυβέρνησή» τους, τα όπλα, το Κίνημα.και οι αγωνιστές για σφαγή.
Υπήρχε και άλλη διέξοδος το ίδιο καταστροφική: της «ειρηνικής υποταγής». Την ακολούθησαν τα άλλα ΚΚ της Δυτικής Ευρώπης.
Ο Δεκέμβρης είναι ένα συγκλονιστικό γεγονός όχι μόνο για το ελληνικό Κίνημα. Ο νεοϊμπεριαλισμός - η συμμαχία των ηγετικών ομάδων των δύο συστημάτων - κάνει τα πρώτα του βήματα. Ο Δεκέμβρης σφραγίζει τη χρεωκοπία των «Λαϊκών Μετώπων», της «Εθνικής Ενότητας». Αποκαλύπτει τα όρια και τις δυνατότητες των Απελευθερωτικών Κινημάτων που στηρίζονται σε ταξικές συμμαχίες. Δείχνει το τι σημαίνει εξάρτηση, το πού οδηγεί η παραδοσιακή ιδεολογία, η μεθοδολογία της και η συμπεριφορά της. Το νέο ανεξάρτητο επαναστατικό δημοκρατικό Κίνημα έχει πολλά να διδαχθεί από τη μελέτη του Δεκέμβρη.
*Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα “ΕΠΙΘΕΣΗ” No 8, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1972. Εδώ μετατρέπεται σε πρώτη ηλεκτρονική εκδοχή, παρμένο από το βιβλίο Γ. Γ. Γαλανόπουλου-Ανέστη, Πολιτικά Κείμενα, εκδόσεις Convoy, Νοέμβρης 1993.
