Γράφτηκε από τον Isaac Puente και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό "Estudios" στο τεύχος ν. 117 το Μάϊο του 1933
Η Ισπανία, ή η ιβηρική χερσόνησος, θα είναι μία Συνομοσπονδία από ελεύθερες πόλεις και από ελεύθερους Δήμους. Στον 16ο αιώνα, πριν από την απορρόφηση από το κράτος των ελευθεριών του λαού, στην Ισπανία, όπως και σε όλα τα έθνη της Ευρώπης, υπήρχαν δύο διαφορετικές μορφές κοινωνικής συλλογικότητας. Η ελεύθερη πόλη, διαιρεμένη σε συντεχνιακές Οργανώσεις, διατεταγμένες σε γειτονιές και δρόμους, από τις οποίες ακόμη διατηρούνται ονομασίες δρόμων σε διάφορες περιοχές, και ο ελεύθερος Δήμος, στα αγροτικά χωριά. Η ελεύθερη πόλη είχε την πολιτοφυλακή της, και σε αυτή απολάμβαναν την αυτονομία τους οι συντεχνιακές Οργανώσεις των χειροτεχνών, που μπερδεύονταν, επιπλέον, με Ομάδες γειτονιάς. Ο σημερινός πληθυσμός των οικισμών είναι αρκετά πιο σύνθετος και πολυπληθής, αλλά μπορεί να οργανωθεί σε συντεχνιακές Ομάδες, όπως τα σημερινά Συνδικάτα, και σε Ομάδες γειτονιάς. Στις πρώτες στιγμές της εγκαθίδρυσης του ελευθεριακού Κομμουνισμού, και για όσο διάστημα διαρκεί η μεταναστευτική κίνηση από τις μεγάλες πόλεις, τις ιδρυμένες πάνω στον καπιταλιστικό και κρατικό παρασιτισμό, είναι απαραίτητο να αξιοποιήσουμε την οργάνωση σε συνδικάτο ή γειτονιά που ταιριάζουν με την παράδοση και τους θεσμούς οι οποίοι ήταν κοσμικοί.
Ο ελευθεριακός κομμουνισμός, όπως έχει αναπτυχθεί από τους αναρχικούς θεωρητικούς, και όπως έχει γίνει κατανοητός από τους πολιτοφύλακες της C.N.T., μπορεί να συγκεκριμενοποιηθεί σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα όπως το παρακάτω:
1. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ. Αυτή η επιδίωξη είναι κοινή σε όλες τις σοσιαλιστικές σχολές, και είναι η αδιαμφισβήτητη εγγύηση για να αξίζει ένα καθεστώς την ονομασία του κομμουνιστικού. Βασίζεται σε ένα δικαίωμα φυσικό, στοιχειώδες και πρωταρχικό, σύμφωνα με το οποίο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να ζήσει. Βασίζεται σε ένα συλλογισμό τόσο λείο και επίπεδο όπως ο ακόλουθος: όντας ο άνθρωπος προϊόν της Φύσης, δεν μπορεί να επικαλεστεί ένα δικαίωμα αποκλειστικής κατοχής πάνω της. Έχουμε μόνο ένα τίτλο νόμιμης ιδιοκτησίας: αυτόν που μας παρέχουν οι ανάγκες μας. Γι’ αυτό, έχουμε δικαίωμα κατοχής μόνο σ’ αυτό που χρειαζόμαστε, και για όσο το χρειαζόμαστε. Ό,τι παίρνουμε χωρίς να το χρειαζόμαστε, αφαιρώντας το από άλλους, εκπροσωπεί μία παρακράτηση και μία αρπαγή.
Αν δεν έχουμε δικαίωμα να μονοπωλούμε τη Φύση, τότε δεν έχουμε δικαίωμα να μονοπωλούμε και αυτό που έχει παραχθεί από τον άνθρωπο. Κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει παράξει κάτι μόνος του, με τη δική του αποκλειστικά προσπάθεια. Όλα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας, πολλαπλών συνεισφορών. Το δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία είναι ένα μισητό και άδικο προνόμιο, το οποίο είναι η βάση της οικονομικής ανισότητας.
Όλες οι σοσιαλιστικές τάσεις έχουν αυτή την επιδίωξη στο πρόγραμμά τους, αν και ποικίλουν στην διαδικασία και τον τρόπο για να την πετύχουν. Αλλά οι σοσιαλιστές κατά τις κυβερνητικές τους εμπειρίες, δεν αποφάσισαν να την εκπληρώσουν. Και οι κομμουνιστές συνεχίζουν να ανέχονται στην Ρωσία την ατομική ιδιοκτησία. Η μία ή η άλλη τάση του μαρξισμού πιστεύουν ότι θα κάνουν κοινή την ιδιοκτησία, διαρθρώνοντάς την σε μεγάλα τμήματα και δίνοντας τον έλεγχό της στο Κράτος. Οι αναρχικοί αντίθετα, δεν αντιλαμβανόμαστε άλλο τρόπο για να κάνουμε την ιδιοκτησία κοινή, από τον απλό και άμεσο της καταστροφής της νομιμότητας που τη στηρίζει και της δύναμης που την επικυρώνει, παίρνοντας συλλογικά και βίαια την κατοχή όλου του κοινωνικού πλούτου.
2. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Ο θεσμός του Κράτους, με τους κυβερνώντες και τη γραφειοκρατία του, με την οργανωμένη του δύναμη και τους διευθυντικούς μηχανισμούς είναι μία πλαστή και παρασιτική δομή, που μπορεί να καταστραφεί ριζικά χωρίς να καταποντιστεί η παραγωγή και η εγχώρια οικονομική ζωή. Το Κράτος εκπροσωπεί την άρνηση της ελευθερίας, τόσο της ατομικής όσο και της συλλογικής, και ένας κομμουνισμός δεν θα μπορούσε να είναι ελευθεριακός αν διατηρούσε κάποιο απομεινάρι από αυτό τον καταστροφικό και άχρηστο θεσμό.
Η κοινωνία στηρίζεται στο ένστικτο της κοινωνικότητας που ο κάθε άνθρωπος έχει από τη φύση του και στις διευκολύνσεις και τα πλεονεκτήματα που έχει η από κοινού ζωή.
Ένας άνθρωπος με εξουσία πάνω σε άλλους γίνεται σκληρός στην καρδιά και στεγνός από ευαισθησία.. Σ’ αυτόν η σκληρότητα και η κακία αυξάνονται στον κύβο. Στο όνομα της Εξουσίας έχουν γίνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα ιστορικά και έχουν ξεπεραστεί όλες οι πράξεις της ανθρώπινης βαρβαρότητας. Πείτε το Casas Viejas!
Το Κράτος τείνει να διατηρεί τον άνθρωπο σκλάβο για να αποδέχεται τις κακουχίες, για να υπομένει τις αδικίες και για να ανέχεται όλες τις στερήσεις. Εκπαιδεύει τον άνθρωπο στην υποταγή, ευνουχιστική και καθυστερημένη αρετή, που μειώνει και καταστρέφει την αξιοπρέπειά του.
Η νέα κοινωνία οφείλει να τον εκπαιδεύσει για την ελεύθερη ζωή, παρακινώντας την εξέγερσή του ενάντια σε κάθε προσωποποιημένη αρχή, ενάντια σε κάθε μικρόβιο τυραννίας.
3. ΟΛΗ Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ. Η συγκέντρωση των ίδιων των ενδιαφερόμενων θα αποφασίζει πάντα για κάθε ζήτημα. Το άθροισμα των απόψεων και των επιθυμιών συγκεντρωμένων σε Συνέλευση, συνδικαλιστική ή τοπική, θα επιλύσει σε κάθε περίπτωση όσα προβλήματα έχει η συλλογικότητα.
Θα εκφραστεί από τη θέληση της πλειοψηφίας κάθε φορά που δεν μπορεί να υπάρξει ομοφωνία.
Δεν είναι απαραίτητο να φτιάξουμε σταθερούς κανόνες ούτε οριστικές κατευθυντήριες γραμμές. Δεν είναι σκόπιμη η νομοθεσία, γιατί σε κάθε στιγμή θα μπορείς να ξέρεις τι είναι σκόπιμο να γίνει και επειδή η συλλογικότητα δεν πρέπει να δεσμεύσει το αύριο, ούτε να παραιτηθεί από το να τροποποιήσει τις συμφωνίες της ανά πάσα στιγμή.
4. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΙΚΑΝΑ ΜΕΛΗ. Απαλλάσσονται τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι άρρωστοι, και πάντα είναι η Συνέλευση αυτή που αποφασίζει για κάθε ιδιαίτερη περίπτωση. Αυτός που αρνείται να δουλέψει για τη συλλογική παραγωγή πρέπει επίσης να παραιτηθεί από τα οφέλη αυτής της παραγωγής. Από την πλευρά της, η συλλογικότητα θα ασκήσει τον οικονομικό περιορισμό να αρνηθεί το δικαίωμα να καταναλωθεί αυτό που από κοινού έχει παραχθεί από εκείνους που αρνούνται την συμβολή τους στην Κοινότητα.
Δεν είναι ενάντια στον τεμπέλη αλλά στο παράσιτο. Μπορεί κάποιος να είναι τεμπέλης, στο βαθμό που αποδέχεται τις συνέπειες της τεμπελιάς του και παραιτείται από το να επωφεληθεί από τη δουλειά των υπολοίπων. Κανείς δεν μπορεί να του αρνηθεί τους καρπούς της Φύσης. Σ’ αυτό που δεν μπορεί να υπάρχει συναίνεση είναι στο παράσιτο, που μετατρέπεται σε βάρος για τους υπόλοιπους, που είναι μόνο για τα εύκολα και όχι για τα δύσκολα.
Το άτομο μπορεί να επιλέξει το είδος της εργασίας του μέσα από τις χρήσιμες δραστηριότητες ή όσες θεωρούνται σαν τέτοιες από τη συλλογικότητα. Αλλά θα πρέπει να σέβεται τις συλλογικές αποφάσεις. Όπως αποδεικνύει η αναρχική φιλοσοφία, στη Φύση όλα είναι ισορροπία ανάμεσα σε αντίθετες δυνάμεις. Ο ονομαζόμενος νόμος διατήρησης της ύλης είναι μια ισορροπία ανάμεσα σε ενοποιητικές και αποσυνθετικές δυνάμεις. Η ζωή προκύπτει από την αρμονία ανάμεσα στις συντηρητικές δυνάμεις της κανονικότητας του μέσου και αυτές του περιβάλλοντος που τείνουν να τις τροποποιήσουν. Ο νόμος της κληρονομικότητας είναι μια ισορροπία ανάμεσα στην τάση να διαφέρει το πλάσμα του κάθε ατόμου και στην καθορισμένη τάση των χαρακτήρων σε κάθε σπέρμα. Μια συμφωνία, ισορροπία ή αρμονία το ίδιο πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στον εγωισμό και τον αλτρουισμό, ανάμεσα στο μίσος και την αγάπη, ανάμεσα στο προσωπικό και το γενικό συμφέρον.
H κοινωνία θα πρέπει να πάρει υπόψη στην περίπτωση που την ενδιαφέρει ένας εργασιακός κλάδος, την κατάσταση ή τις ικανότητες του ατόμου, και εκείνος επιλέγοντας εργασία, να πάρει υπόψη το συμφέρον και τις ανάγκες της συλλογικότητας. Η ισορροπία επιτυγχάνεται, με την προϋπόθεση ότι δεν υφίσταται μία βία που να το παροτρύνει ή να το εμποδίζει.
5. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΙΣΘΟΥ. Ο μισθός είναι η έκφραση της οικονομικής σκλαβιάς. Σημαίνει επιπλέον, μία κοινωνική αδικία, γιατί είναι αδύνατο να αξιολογήσει κανείς την εργασία, προσποιούμενος ότι δίνει στον καθένα αυτό που αξίζει. Η εργασία έχει μία αξία τυχαία, που δεν εξαρτάται από το ξόδεμα ενέργειας ούτε μπορεί να μετρηθεί από τους καρπούς της. Αξιολογώντας την από το προϊόν έχει σαν αποτέλεσμα να απαξιώνεται η εξαντλητική εργασία αυτού που δουλεύει την πέτρα, και θα ήταν ανεκτίμητη η εργασία ενός μηχανικού που επισκευάζει τη βλάβη που εμποδίζει ένα καράβι να ανοιχτεί στη θάλασσα. Διατηρώντας το μισθό σημαίνει να έχεις την μάταιη πρόθεση να πληρώσεις κάθε ένα στην τιμή του και οδηγεί στο να τονίζονται οι κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους, τις οποίες εμείς θέλουμε να εξαλείψουμε.
Μία λογική κοινωνία οφείλει να φροντίζει να ικανοποιούνται όλοι, παραγωγοί και άνθρωποι ανίκανοι για εργασία, να ικανοποιούνται οι ανάγκες τους. Γι’ αυτό, όποια κι αν είναι η εργασία που το άτομο πραγματοποιεί, θα έχει δικαίωμα να επωφελείται του συλλογικού πλούτου στο μέτρο των αναγκών του.
6.ΔΙΑΝΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ. Σε κάθε τόπο -όπως κάνει μια νοικοκυρά σε μια οικιακή ή οικογενειακή οικονομία- θα εξεταστούν πρώτα οι ανάγκες και ανάλογα με αυτές, θα οργανωθεί η παραγωγή και θα διατεθεί η εργασία. Κάνοντας το αντίθετο, όπως κάνει το Κράτος, δεν μπορεί να είναι πιο ανόητο.
Όταν επιτευχθεί η παραγωγή, η διανομή γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες, το ίδιο με την οικιακή οικονομία: η τροφή διανέμεται σε μερίδες όταν σπανίζει, και αφήνεται να καταναλωθεί ελεύθερα όταν αφθονεί. Γι’ αυτό το λόγο, η καλύτερη εγγύηση για την επιτυχία της νέας κοινωνίας έγκειται στην επίτευξη της αφθονίας των προϊόντων πρώτης ανάγκης, πράγμα το οποίο στην καπιταλιστική κοινωνία προκαλεί ακριβώς το αντίθετο της ευημερίας, γεννάει δηλαδή την κρίση και σπέρνει, σκληρό παράδοξο, την πείνα.
Η οργανωμένη διανομή επιτρέπει την κατάργηση του ανταλλακτικού νομίσματος, το νομισματικό σύμβολο, το απωθητικό μέταλλο που έγινε χρήμα, πηγή της απληστίας και φύτρο, μέσω της συσσώρευσης, του κεφαλαίου.
Η αξία που αποδίδεται στο χρήμα θα παραχωρηθεί αύριο στον άνθρωπο, μόνο με την προσκόμιση του βιβλιάριου του παραγωγού ή το αποδεικτικό ανικανότητας για εργασία, για να έχει δικαίωμα πάνω στα είδη που κατέχει η συλλογικότητα και αυτός χρειάζεται.
7. ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΙ ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΗΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Χωρίς ισοδυναμία στην αξία των προϊόντων. Δίνεται αυτό που περισσεύει. Παίρνεται αυτό που άλλοι προσφέρουν, αν είναι απαραίτητο. Επιδιώκοντας να διατηρηθεί η ισοδυναμία στις ανταλλαγές θα σήμαινε να τιμωρηθούν οι ανισότητες ανάμεσα στις διάφορες περιοχές, η πλούσια ζωή κάποιων περιοχών μπροστά στην θλιβερή έλλειψη άλλων, κάνοντας υπεύθυνο τον άνθρωπο για τις διαφορές στο κλίμα ή για τη διαφορετική παραγωγικότητα των εδαφών.
Η ισοδυναμία της αξίας θα ισχύσει μόνο για το εμπόριο με τις αστικές χώρες.
8. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Όλες οι περιοχές θα είναι υποχρεωμένες να πάρουν μέρος στην Συνομοσπονδία, μέσω του οικονομικού περιορισμού, δηλαδή, με το να τους αρνηθούν την παροχή των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας στις περιοχές που αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στο σύνολο και να εναρμονίσουν την τοπική τους οικονομία με την εθνική οικονομία.
9. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ, ή ολόκληρης της χερσονήσου, που φέρνοντας τα προϊόντα από τις γόνιμες περιοχές στις περιοχές της στέπας, από την ακτή προς το κέντρο και από τα βιομηχανικά κέντρα, τα κέντρα εξόρυξης, κτηνοτροφίας και ξύλου σε αυτά που δεν είναι κάτι τέτοιο, διαμορφώνει ομοιόμορφες συνθήκες ζωής σε όλο το έδαφος της Συνομοσπονδίας.
Όπως έχουμε πει για το άτομο μέσα στη συλλογικότητα, την πόλη, την Συνομοσπονδία, ότι θα πρέπει να εναρμονίσει το προσωπικό του συμφέρον με το γενικό συμφέρον, παράγοντας αυτό που καλύπτει περισσότερο τις εθνικές ανάγκες και παύοντας να παράγει αυτό που σε άλλες περιοχές παράγεται άφθονο. Όπως η συλλογικότητα εναρμονίζει την εργασία των ατόμων, η Συνομοσπονδία θα εναρμονίσει την παραγωγή των διάφορων περιοχών.
Αρχικά, στις πρώτες στιγμές, θα διατηρηθεί η παραγωγή στα σημερινά πλαίσια και αναλογίες, και θα αφεθεί να εκφραστεί ελεύθερα ο ζήλος για να οργωθεί ακαλλιέργητη γη, που αφθονεί σε όλες τις αγροτικές περιοχές. Τα διαρθρωτικά Συνέδρια θα πρέπει να είναι συχνά, και αυτά θα προσφέρουν ένα κανάλι στις ευρείες μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να εισαχθούν στα πάντα.
Στην διευθέτηση της Οικονομίας θα εισαχθεί το σχέδιο του εσωτερικού αποικισμού, το οποίο τόσο χρειάζεται το έθνος μας, όπως είναι η αναδάσωση, η κατασκευή δρόμων, σιδηροδρομικών γραμμών και καναλιών άρδευσης, η εντατική και ορθολογικοποιημένη καλλιέργεια, η βιομηχανοποίηση της επαρχίας και η αξιοποίηση της υδραυλικής ενέργειας.
10. ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ. Κάθε περιοχή, και ακόμη κάθε πόλη και κάθε ελεύθερος Δήμος, θα έχουν πλήρη τοπική αυτονομία για την διευθέτηση της τοπικής οικονομίας, σύμφωνα με τα συνομοσπονδιακά πρότυπα, και για να αποφασίζει πάνω στα δικά της θέματα. Κάθε περιοχή μπορεί να αποφασίζει σε Συνέλευση και σύμφωνα με τα τοπικά χαρακτηριστικά:
α) Την υποχρεωτικότητα της παραγωγής.
β) Απαραίτητες προϋποθέσεις για την απόκτηση της ιδιότητας του παραγωγού.
γ) Ελάχιστες ώρες εργασίας εβδομαδιαία.
δ) Διανομή του προσωπικού στις διάφορες εργασίες. Με βάση την καταλληλότητα ή με κλήρωση.
ε) Τρόπος να πραγματοποιηθεί η διανομή.
στ) Καθεστώς κατοικίας
ζ) Επικαρπίες που μπορεί να χορηγηθούν στα άτομα (λαχανόκηποι, πτηνά κ.λ.π.).
η) Αντικείμενα προσωπικής απόλαυσης και αντικείμενα συλλογικής απόλαυσης.
κ.λπ., κ.λπ.
11. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ. Η καλλιέργεια της γης από κοινού καθιστά πιο υποφερτό το βάρος της εργασίας, πιο ευχάριστη την ασχολία, αυξάνοντας την απόδοση του κάθε παραγωγού. Εκπαιδεύει για τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Η από κοινού καλλιέργεια επιτρέπει να αξιοποιηθεί το χαμένο στα σύνορα έδαφος, να οργανωθεί καλύτερα η σπορά και οι καλλιέργειες και να χρησιμοποιηθούν αγροτικά μηχανήματα, ελαφρύνοντας τον αγρότη από το πνιγηρό βάρος της δουλειάς σκλάβου.
Η από κοινού καλλιέργεια επιτρέπει να μειωθεί η εργάσιμη ημέρα, αυξάνοντας τον ελεύθερο χρόνο και γι’ αυτό, τις δυνατότητες να εκπαιδευτεί και να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης.
12. Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΚΜΗΧΑΝΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ, που προσφέρουν στον άνθρωπο την δυνατότητα να ελευθερωθεί από το βάρος της δουλειάς, μειώνοντας στο μίνιμουμ την εργάσιμη ημέρα και εξαφανίζοντας τη βίαιη προσπάθεια και την δυσάρεστη εργασία, και τα δύο ξένα για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος έχει δικαίωμα στην τεμπελιά, αυτή που μακράν του να είναι επιβλαβής για την κοινωνία, αποτελεί το ευνοϊκό περιβάλλον για όλη την πνευματική παραγωγή. Ένας άνθρωπος εξαντλημένος, καταπονημένος από την εργασία, έχει τις μικρότερες δυνατότητες να σκεφτεί, να εκπαιδεύσει τον εαυτό του και να αυξήσει τις πνευματικές του ικανότητες. Ο ελεύθερος χρόνος είναι αυτό που προσφέρει τις περισσότερες δυνατότητες για πνευματική και ηθική ανάταση, για επιστημονική και καλλιτεχνική πρόοδο και για να ομορφύνει η ζωή.
13. Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΘΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΕΙ ΤΗΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Η αντιαλκοολική και ευγονική προπαγάνδα που πάντα είχε τους πιο ενθουσιώδεις συνηγόρους ανάμεσα στους εξτρεμιστές, είναι πιο αποτελεσματική από όλα τα κυβερνητικά μέτρα. Η συλλογικότητα ΠΑΡΑΙΤΕΙΤΑΙ από το να δικάσει την εγκληματικότητα γιατί είναι μια χαμένη επιχείρηση για τον άνθρωπο, για τον οποίο είναι αδύνατο να διεισδύσει στο μπέρδεμα ενός ψυχολογικού γεγονότος, χωρίς να διακινδυνεύσει το ίδιο να αθωώσει τον ένοχο και να καταδικάσει τον αθώο, όπως τόσο συχνά κάνει σήμερα η αστική γραφειοκρατία στο ελάχιστο ποσοστό των γεγονότων που πέφτουν στην αντίληψή της.
Η συλλογικότητα παραιτείται επίσης από το να ΤΙΜΩΡΗΣΕΙ, μια και η ποινή ούτε διορθώνει ούτε παραδειγματίζει. Προκαλεί το θυμό και την εξέγερση, αλλά όχι τη μετάνοια ούτε την μεταλλαγή. Οι φυλακές και τα κρατητήρια είναι κέντρα ηθικής διαφθοράς, ντροπή για την Ανθρωπότητα και προσβάλλουν την Δικαιοσύνη.
Η υπεράσπιση της συλλογικότητας από τις αντικοινωνικές ενέργειες, θα είναι αυθόρμητη στις ομάδες και στα άτομα και μπορεί να επικυρωθεί με ηθικό εξαναγκασμό από τη συνέλευση, δηλαδή με την απαξίωση ή την απομάκρυνση.
Μια εγκληματική ενέργεια, οφείλουμε να τη δούμε με τον ίδιο τρόπο που βλέπουμε έναν κατακλυσμό της Φύσης. Κανένας δεν σκέφτεται να τιμωρήσει ένα βράχο που αποκόπτεται από το βουνό και καταστρέφει ένα χωριό με τους κατοίκους του. Ούτε τιμωρεί σήμερα τον πνευματικά άρρωστο που αποπειράται εναντίον της ζωής των άλλων, αν και η Ιατρική χρησιμοποιεί διορθωτικά μέσα τόσο άσχημα όπως αυτά της δικαιοσύνης, που πρέπει επίσης να μεταρρυθμιστούν ριζικά.
14. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. Ο πόλεμος δεν θα είναι δυνατός εκτός από την εισβολή, μιας και η συλλογικότητα παραιτείται από κάθε ιμπεριαλισμό. Όλος ο παραγωγικός πληθυσμός θα είναι στα όπλα. Η αντάρτικη εκπαίδευση, η καλλιέργεια της στρατιωτικής τεχνικής και ο χειρισμός των ειδικών όπλων θα αφεθεί στην ευθύνη και την πρωτοβουλία των ομάδων Υπεράσπισης της Επανάστασης, συνεχιστών των ομάδων Συνομοσπονδιακής Άμυνας. Ο ξεσηκωμός του λαού ενάντια στον εισβολέα πραγματοποιείται πάντα στις καλύτερες συνθήκες ηθικού για τον αγώνα.
15. Η ΑΝΩΤΕΡΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, καταργώντας το να είναι μονοπώλιο η άσκηση των πνευματικών επαγγελμάτων. Η βασική εκπαίδευση θα είναι ορθολογική σύμφωνα με το σχολείο του Φερέρ. Σιγά σιγά θα προχωρά στην εξαφάνιση της κοινωνικής ανισότητας που αντιπροσωπεύει τη διαίρεση ανάμεσα σε πνευματικούς και χειρώνακτες, φτάνοντας στον ισορροπημένο άνθρωπο για την εξάσκηση και των δύο ειδών δραστηριοτήτων. Η επιλογή των καλύτερων και καταλληλότερων πρέπει να γίνεται μέσω της ελεύθερης συμβολής, για όλες τις εκδηλώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Όλοι οι νέοι ανάμεσα στα 15 και τα 20 χρόνια, θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση να παράγουν, με αντάλλαγμα να παρακολουθήσουν τεχνικές σπουδές: μηχανική, αρχιτεκτονική, γεωργία, χημεία, τεχνολογία, ιατρική, παιδαγωγική κ.λ.π.
16. ΟΙ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Ούτε το άτομο ούτε η συλλογικότητα δεν έχουν να περιμένουν τίποτα έξω από τους ίδιους. Πρέπει να ενεργήσουν για λογαριασμό τους και να ψάξουν ανάμεσα στα φώτα τους και τους πόρους τους την καλύτερη λύση για κάθε πρόβλημα.
Τα παραπάνω είναι οι μίνιμουμ βάσεις που απαιτούμε από την Κοινωνία: κοινή ιδιοκτησία και κοινή απόλαυση του πλούτου, χωρίς το διαχωρισμό σε πλούσιους και φτωχούς. Ελευθερία που δεν εξαρτάται από τα καπρίτσια της Εξουσίας, για να μην υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα σε αρχές και υπηκόους. Δικαίωμα σε όλους να καταναλώνουν ανάλογα με τις ανάγκες τους. Κατάργηση του χρήματος που χαλάει τον άνθρωπο. Βελτίωση της εργασίας και της ανθρώπινης ζωής. Αδερφικό πλησίασμα ανθρώπου σε άνθρωπο, με σκοπό ο άνθρωπος να ζήσει σε κοινωνία, κάνοντας το μικρότερο δυνατό κακό στους άλλους.
Δεν πειράζει να μείνουν πλευρές χωρίς να τις επεξεργαστούμε και να τις προκαθορίσουμε. Μας μένει η δυνατότητα να τις εμπιστευτούμε στο καλό κριτήριο της Συνέλευσης, άθροισμα όλων των απόψεων και όλων των γνωμοδοτήσεων.
