Thabang Sefalala - Lucien van der Walt
Οι ιδέες του Αναρχισμού έχουν συχνά παρεξηγηθεί ή παραγκωνιστεί. Ένα σύνολο μελετών, όπως η “Πολιτική Οικονομία από τα Κάτω” του Νόουλς, “Οι Αναρχικοί στην Ισπανική Επανάσταση” του Πέιρατς και άλλες, έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα – και επίσης να δείξουν ότι ο Aναρχισμός δεν μπορεί ποτέ να περιοριστεί σε μια ιδεολογία απλώς για να απασχολεί καθηγητές και φοιτητές σε συζητήσεις.
Οι αναρχικοί έχουν χαρακτηριστεί “ουτοπιστές” ή έχουν θεωρηθεί καταλύτες του χάους και της βίας, όπως στις διαδηλώσεις στο Σιάτλ, το 1999, ενάντια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Ωστόσο, ο Αναρχισμός έχει έναν εποικοδομητικό πυρήνα και μια σημαντική ιστορία ως μαζικό κίνημα – συμπεριλαμβανομένης της συνδικαλιστικής μορφής του. Απορρίπτει τον αυταρχισμό και τον ολοκληρωτισμό που συχνά συνδέεται με τα μαρξιστικά καθεστώτα και επιδιώκει να παρουσιάσει μια ζωντανή εναλλακτική λύση στον κλασικό μαρξισμό, τη σοσιαλδημοκρατία και την τρέχουσα νεοφιλελεύθερη ηγεμονική τάξη. Απορρίπτει τόσο τις εκδοχές του μαρξισμού που έχουν δικαιολογήσει τη μαζική καταστολή, όσο και τις πιο προσεκτικές εκδοχές, όπως αυτή του Desai στο βιβλίο του “Η εκδίκηση του Μαρξ”, οι οποίες υποστηρίζουν ότι ένα παρατεταμένο καπιταλιστικό στάδιο – με όλες τις φρικαλεότητες του – παραμένει απαραίτητο πριν επιχειρηθεί ο σοσιαλισμός. Απορρίπτει τις ιδέες ότι η εκμετάλλευση και η καταπίεση είναι “ιστορικές αναγκαιότητες” για την ιστορική πρόοδο.
Η ιστορία του Αναρχισμού και του συνδικαλισμού δείχνει ότι ισχύει το αντίθετο. Ένα από τα κρίσιμα θέματα που αναδεικνύονται από τα πρόσφατα έργα αυτής της παράδοσης είναι ότι η οικοδόμηση ενός μαζικού αναρχικού και συνδικαλιστικού κινήματος που βασίζεται στις αναρχικές αρχές της αντιεξουσίας, της ισότητας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας είναι δυνατή – και είναι κάτι για το οποίο οι απλοί άνθρωποι της εργατικής τάξης και οι φτωχοί άνθρωποι είναι απολύτως ικανοί.
Αυτό αποδεικνύεται θαυμάσια από την αναρχοσυνδικαλιστική CNT (Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας) της Ισπανίας. Ιδρύθηκε το 1910 στη Βαρκελώνη, στην επαρχία Καταλονία της Ισπανίας – το βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Η CNT αναδύθηκε μέσα από τις δύσκολες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που χαρακτήριζαν την Ισπανία και αναπτύχθηκε, παρά την αυστηρή καταστολή, μέχρι τη δεκαετία του 1930. Ενσαρκώνοντας τις κεντρικές αναρχικές αρχές της ατομικής ελευθερίας, της συνεργασίας και της δημοκρατίας, η CNT έγινε το πιο ισχυρό συνδικαλιστικό -και μαζικό- κίνημα στη χώρα.
Η Ισπανία χαρακτηριζόταν από υψηλό επίπεδο ανισότητας και το κοινωνικό της σύστημα που ευνοούσε την ελίτ- η δεξιά Εκκλησία λειτουργούσε συχνά ως θεσμός καταπίεσης, όπως και το κράτος. Οι δραστηριότητες της CNT καταστέλλονταν σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση ένοπλης βίας. Η κρατική εξουσία χρησιμοποιούνταν συνεχώς για να συντρίψει την αντίσταση της εργατικής τάξης και των αγροτών- αυτό ήταν απαραίτητο για την άρχουσα τάξη προκειμένου να διατηρήσει τα προνόμιά της.
Παρά τις συνθήκες αυτές – και σε αντίθεση με την αντίληψη ότι η καταστολή, η εξουσία, η εκμετάλλευση, η ακραία φτώχεια, η πείνα και η δυστυχία, καθώς και ο πλούτος και η εξουσία για ανθρώπους που δεν αριθμούν περισσότερα από τα δάχτυλα του ενός χεριού, είναι αναγκαία κακά – η CNT παρείχε ένα πρακτικό παράδειγμα καθημερινών ανθρώπων που διαθέτουν βαθιές ικανότητες και ευφυΐα. Δημιούργησε ένα μαζικό συνδικαλιστικό κίνημα που υπερασπίστηκε και προώθησε την βελτίωση των συνθηκών των εργαζομένων, που εκπαίδευσε εκατομμύρια ανθρώπους σε μια εναλλακτική κοσμοθεωρία, που εργάστηκε μαζί με τις κοινότητες ενάντια στις εξώσεις και για χαμηλότερα ενοίκια και που συμμάχησε με την εργατική τάξη, την αγροτική νεολαία και τις γυναίκες που αγωνίζονται για την αναρχικη υπόθεση.
Μέσω των δομών της, της μαχητικότητας, της εκπαίδευσης και των συμμαχιών της, η CNT βοήθησε να αναπτυχθούν και να καλλιεργηθούν, σε μαζική κλίμακα, οι ικανότητες και η έμφυτη νοημοσύνη των μαζών – ικανότητες και νοημοσύνη που ακύρωναν την ανάγκη για κυριαρχία των πολλών από μια ελίτ. Αυτό αποδείχθηκε με τον πιο δραματικό τρόπο στη δεκαετία του 1930, όταν η CNT (σε συμμαχία με την Αναρχική Ομοσπονδία της Ιβηρικής, η FAI, μια αναρχική πολιτική οργάνωση που συνδεόταν με αυτήν) ξεκίνησε ή υποστήριξε μια σειρά από λαϊκές εξεγέρσεις. Το 1936, η CNT και η FAI βοήθησαν να σταματήσει ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, εξαπολύοντας μια μαζική και βαθιά κοινωνική επανάσταση που είδε εκατομμύρια εκτάρια γης και τεράστια τμήματα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών να τίθενται υπό τον έλεγχο των εργαζομένων και των κοινοτήτων. Οι “κολεκτίβες”, που συχνά διοικούνταν μέσω των δομών της CNT, ήταν αυτοδιαχειριζόμενες, εξαιρετικά αποτελεσματικές και απέρριπταν τη λογική της παραγωγής για το κέρδος- κινήθηκαν προς την εφαρμογή του μέγιστου προγράμματος του Αναρχικού Κομμουνισμού.
Δυστυχώς, οι αποτυχίες της CNT και της FAI σταμάτησαν το πρόγραμμα αυτό και άνοιξαν την πόρτα στην ήττα του. Τούτου λεχθέντος, η εμπειρία της CNT από τη δεκαετία του 1910 έως τη δεκαετία του 1930 αναδεικνύει την πραγματικότητα ότι, στην παρούσα συγκυρία, στην πραγματικότητα συμβιβαζόμαστε με πολύ λιγότερα από όσα είναι ικανά να δημιουργήσουν τα ανθρώπινα όντα. Είναι στα χέρια των απλών ανθρώπων να ξαναφτιάξουν τον κόσμο. Αυτό θα πρέπει να το θυμόμαστε στην οικοδόμηση κινημάτων: το μοντέλο της CNT που, ακολουθώντας τα βήματα του αναρχικού φωστήρα Μιχαήλ Μπακούνιν, επέμεινε με σαφήνεια ότι “η μελλοντική κοινωνική οργάνωση πρέπει να γίνει αποκλειστικά από κάτω προς τα πάνω, από την ελεύθερη ένωση ή ομοσπονδία των εργατών”, πρώτα τοπικά, και στη συνέχεια, τελικά, “σε μια μεγάλη ομοσπονδία, διεθνή και παγκόσμια”, που θα αγκαλιάζει όλη την πάσχουσα ανθρωπότητα και θα είναι ικανή να ξαναδημιουργήσει τον κόσμο σε έναν κόσμο βασισμένο στην κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και την ελευθερία.
