Ξέρουμε ότι το ουσιαστικό, το αναμφισβήτητα ωφέλιμο, δεν είναι να σκοτώσουμε το βασιλιά σαν άτομο, αλλά να σκοτώσουμε όλους τους βασιλιάδες-των παλατιών - ή των κοινοβουλίων και των εργοστασίων - μέσα στη καρδιά και τη σκέψη των ανθρώπων. Να ξεριζώσουμε δηλαδή την πίστη στην αρχή της εξουσίας, πίστη που εξακολουθεί να έχει ένα μεγάλο μέρος του λαού.
Ένα ακόμα αιματηρό γεγονός ήρθε να συγκλονίσει τις ευαίσθητες ψυχές...και να θυμίσει στους ισχυρούς ότι το να τοποθετούν τους εαυτούς τους πάνω από το λαό και να καταπατούν τη μεγάλη εντολή που συστήνει ισότητα και αλληλεγγύη των ανθρώπων, δεν μένει ατιμώρητο. Πρώτα απ΄ όλα ας ξαναδώσουμε στα γεγονότα τις πραγματικές τους διαστάσεις.
Ένας βασιλιάς σκοτώθηκε. Και αφού ένας βασιλιάς δεν είναι λιγότερο άνθρωπος από τους άλλους, το γεγονός είναι λυπηρό. Μια βασίλλισα έμεινε χήρα και αφού μια βασίλισσα είναι και αυτή γυναίκα συμμεριζόμαστε τον πόνο της.
Γιατί όμως τόσος ντόρος για τον θάνατο ενός άντρα και για τα δάκρυα μιας γυναίκας, όταν δεχόμαστε σαν φυσικό το ότι κάθε μέρα τόσοι άντρες σκοτώνονται τόσες γυναίκες κλαίνε, εξαιτίας πολέμων, εργατικών ατυχημάτων, ξεσηκωμών που καταπνίγονται με τα τουφέκια και μυρίων εγκλημάτων που οφείλονται στην αθλιότητα, στο φανατισμό και στον αλκοολισμό;
Γιατί να χαραμίζουμε τόσο συναίσθημα για ένα επιμέρους κακό, όταν τόσα και τόσα εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα και την ελονοσία μέσα στην αδιαφορία εκείνων που θα είχαν τη δυνατότητα να τους σώσουν;
Μήπως γιατί αυτή τη φορά τα θύματα δεν είναι παρακατιανοί εργάτες, κάποιος τυχαίος τίμιος άντρας και κάποια τυχαία τίμια γυναίκα αλλά ένας βασιλιάς και μια βασίλλισα; Εμάς μας συγκλονίζει περισσότερο και μας θλίβει πιο βαθιά πιο έντονα και πιο αληθινά η περίπτωση του ανθρακωρύχου που τον συνθλίβουν τα βράχια την ώρα της δουλειάς του και της χήρας που θα υποφέρει μαζί με τα παιδιά της από την πείνα. Και τα βάσανα των μοναρχών όμως είναι και αυτά ανθρώπινα και μας κάνουν να πονάμε. Ο πόνος μας όμως δεν θα φέρει κανένα αποτέλεσμα όσο δεν ψάχνουμε να βρούμε τα πραγματικά του αίτια με σκοπό να τα εξαφανίσουμε.
* Aπό το περιοδικό «Λε Ρεβέιγ» 1900.
