*Το άρθρο αυτό γράφτηκε από την Lucia Sanchez Saornil, μια από τις ιδρύτριες των Mujeres Libres και γραμματέα της Solidaridad Internacional Antifascista/Διεθνούς Αντιφασιστικής Αλληλεγγύης (SIA). Την εποχή της συγγραφής του η Sanchez Saornil βρίσκονταν στην Γαλλία, έχοντας διασχίσει τα σύνορα με δεκάδες χιλιάδες άλλους πρόσφυγες στα τέλη του Ιανουαρίου του 1939.
Με μια βαθιά πληγή μέσα μας αντιμετωπίζουμε την απώλεια του Ισπανικού πολέμου. Μόνο εκείνοι που βίωσαν μέρα προς μέρα, ώρα προς ώρα, την οικοδόμηση εκείνου του υπέροχου κόσμου που γεννήθηκε στις 19 Ιουλίου καταλαβαίνουν όλα όσα χάθηκαν με την ήττα αυτή.
Πόσες πολλές φορές πιστέψαμε ότι προχωρούσαμε αργά, ότι μας κρατούσαν πίσω πεισματάρικα λάθη, ότι οπισθοχωρούσαμε… Και τι καταπληκτική πρόοδο καταφέραμε σε κάθε περίπτωση! Είναι αλήθεια ότι έγιναν λάθη και υπήρξαν δισταγμοί, είναι αλήθεια ότι η αρχική παρόρμηση δεν ολοκληρώθηκε, αλλά πόσο σπουδαία είναι η πόρτα που άνοιξε προς την ελευθερία του κόσμου. Και μπορούμε να το επαληθεύσουμε αυτό τώρα, όταν αναπνέουμε και πάλι τον τοξικό αέρα του καπιταλιστικού κράτους.
Δημιουργήσαμε μια νέα κατανόηση των δικαιωμάτων μας, μια που ήταν σε κοντινή αρμονία με το φυσικό δίκαιο. Καταμεσής του πολέμου, κυνηγημένοι από αριθμητικά ανώτερες δυνάμεις, εν μέσω του αναπόφευκτου αποπροσανατολισμού που προκαλούσε η βελτίωση της αντίστασης μας από την μια ημέρα στην επόμενη, αντιμέτωποι με έναν θηριώδη και πληροφορημένο στρατό, ενισχυμένο από όλα τα όπλα που μπορεί κανείς να φανταστεί, οι αλλαγές και τα κοινωνικά πειράματα έπαιρναν την μορφή που στην φυσιολογική, ειρηνική, ροή των πραγμάτων θα απαιτούσαν ίσως εκατοντάδες χρόνιας εξέλιξης. Μάρτυρες οι αγροτικές κολλεκτίβες της Αραγωνίας και της Ανδαλουσίας, κάποιες από τις εργατικές κολλεκτίβες στην Καταλωνία, και οι λιγότερο γνωστή δουλειά των χωρικών στην Νέα Καστίλλη/Castilla la Nueva.
Άνθρωποι με διδακτορικά στην αυταρέσκεια έχουν περιγράψει τα πειράματα μας ως αφελή και πρωτόγονα νηπιακά βήματα. Δεν θέλουμε να αρνηθούμε την κατηγορία εντελώς γιατί, στην τελική ανάλυση, το Ισπανικό κίνημα, ο Ισπανικός πόλεμος στην ολότητα του, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από τον άνθρωπο – με την ακριβέστερη έννοια του συνειδητού όντος – στην αντίδραση του ενάντια σε μια νομική διακυβέρνηση που είχε μετατρέψει την ζωή σε μια σειρά μηχανικών κινήσεων, με κανέναν άλλον σκοπό από την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των προνομιούχων λίγων. Για να υπερβούμε το σύστημα αυτό, χρειάστηκε να στρέψουμε τα βλέμματα μας στις πρωτόγονες ρίζες των πραγμάτων. Ήταν απαραίτητο να διατηρήσουμε ένα στοιχείο ειλικρινούς πίστης ως αντίβαρο στην παλιά, κίβδηλη σοφία. Χωρίς αυτήν θα ρισκάραμε απλά την αλλαγή του ονόματος του συστήματος που απεχθανόμαστε.
Χωρίς την αφελή αυτή πίστη, τον αθώο αυτό πρωτογονισμό που οι σπασίκλες των οικονομικών μας τρίβουν στα μούτρα, δεν θα είχαμε πραγματοποιήσει το θαυμάσιο αυτό πείραμα που η Ισπανική επανάσταση επέτυχε και το οποίο, παρότι ο πόλεμος χάθηκε, θα παραμείνει χαραγμένο στο ιστορικό αρχείο για το όφελος των ίδιων εκείνων οικονομολόγων.
Υπάρχουν όμως και ορισμένοι συκοφάντες του κινήματος μας: οι «ανθρωπιστές». Τους έχουμε ακούσει να λένε ξανά και ξανά πως τα πειράματα μας ήταν πολύ δαπανηρά σε αίμα και πόνο. Λησμονούν ότι η ανθρωπότητα η ίδια αντιστοιχεί σε μια σειρά πειραμάτων κατά μήκος των αιώνων, και ότι αν έπρεπε κάποιος να αναλογιστεί τα ποτάμια πόνου που κάθε πείραμα έφερε μαζί του, τότε το δικό μας θα φαίνονταν σχετικά αθώο. Πειράματα που έχουν διαρκέσει για αιώνες τα θύματα των οποίων είναι αδύνατον να καταμετρηθούν· πειράματα που έχουν καταδικάσει γενιά προς γενιά στην πείνα και την φτώχεια· πειράματα που έχουν αποκτηνώσει εκατομμύρια ανθρώπων και τα οποία δεν έχουν, αντίθετα, διανοίξει κανένα νέο μονοπάτι για την ανθρωπότητα.
Κάποτε μας κατέκριναν γιατί φθονούσαν την σπουδαιότητα μας, τώρα θέλουν να προσθέσουν την προσβολή στον τραυματισμό. Αλλά αυτό που αποκαλούν «έγκλημα» ήταν η δικαιοσύνη που δημιουργήθηκε από τα μακροχρόνια θύματα της νομιμοποιημένης αδικίας. Αυτό που χαρακτηρίζουν «κλοπή» ήταν η προσπάθεια αποκατάστασης κάποιας ισορροπίας στην κοινωνία. Αυτό που ονομάζουν «οργανωμένο τρόμο» ήταν το αμυντικό ένστικτο ενός λαού που δέχθηκε επίθεση με κτηνώδη αγριότητα.
Προσβολή μετά από προσβολή, θέλουν να μας θάψουν κάτω από έναν σωρό περιττωμάτων – μια εικόνα που απεικονίζει άψογα την ηθική ποιότητα των συκοφαντών μας. Παραμένουμε ατάραχοι. Παρ’ όλα μας τα λάθη είμαστε ικανοποιημένοι για όσα κατορθώσαμε, και θα το φωνάξουμε στους τέσσερις ανέμους: στην Γαλλία και στον κόσμο. Μπορεί να ηττηθήκαμε αλλά δεν αφανιστήκαμε· και παρά την σωματική μας εξασθένιση μπορούμε ακόμη να απαξιώνουμε την ηθική μιζέρια των ακροδεξιών χοιρινών που θέλουν να κολυμπάνε απολαυστικά στα ίδια τους τα κόπρανα.
Δεν έχει σημασία. Ο Ισπανικός αντιφασισμός νιώθει την αξιοπρέπεια της αποστολής του· γνωρίζει τι έχει κατορθώσει. Έχει καταγράψει μια σελίδα στην ιστορία ως ένα παράδειγμα για τον κόσμο· μια σελίδα το βαθύ και λαμπερό αποτύπωμα της οποίας δεν θα διαγραφεί ποτέ από την χολή του μίσους του φασιστικού βόθρου.
Lucía Sánchez Saornil
Μάρτιος 1939
*Αρχικά δημοσιευμένο στο S.I.A, 9 Μαρτίου 1939. Αναδημοσιεύτηκε στο Orto - Revista cultural de ideas ácratas, Νο 150 (2008), 38-39.
Σχετικός σύνδεσμος: https://abcwithdannyandjim.substack.com/p/the-unconquerable-lucia-sanchez-saornil
