Τον Ιούλιο του 2007 δύο σύντροφοι, μέλη της γερμανικής αναρχοσυνδικαλιστικής οργάνωσης FAU (Freie Arbeiterinnen Union), στο πλαίσιο ενός ταξιδιού τους στη βόρεια Ελλάδα, επισκέφθηκαν τη Θεσσαλονίκη με σκοπό να έρθουν σε επαφή με την ΕΣΕ θεσσαλονίκης. Έτσι δόθηκε αφορμή για μια συζήτηση, που πραγματοποιήθηκε στο στέκι της ΕΣΕ στις 2 Ιουλίου, με συμμετοχή μελών της ΕΣΕ και άλλων συντρόφων απ’ τη Θεσσαλονίκη. Η συζήτηση με τους συντρόφους Pingo και Sonia είχε σκοπό την ενημέρωση σχετικά με την αναρχοσυνδικαλιστική δράση της FAU και με τη δράση και λειτουργία της κολεκτίβας cafe libertad στο Αμβούργο, της οποίας είναι επίσης μέλη. Οι σύντροφοι τόνισαν ότι δεν μιλούν ως εκπρόσωποι της FAU, αλλά απλά ως άτομα-μέλη της. Οι ερωτήσεις τέθηκαν απ’ όλους τους συμμετέχοντες στη κουβέντα, με τη βοήθεια μεταφραστή. Η συζήτηση μαγνητοφωνήθηκε και τα βασικότερα σημεία της παρουσιάζονται εδώ.
Πότε και πώς δημιουργήθηκε η FAU ;
Για την ιστορία, η FAU δημιουργήθηκε πριν από το φασισμό, τη δεκαετία του 20’ και έφτασε στο σημείο να αριθμεί 100.000 περίπου μέλη και είχε και την ανάλογη δύναμη.
Είχε τη δομή των επίσημων συνδικαλιστικών ενώσεων;
Όχι, ήταν εξαρχής αναρχοσυνδικαλιστική, οργάνωση βάσης, με χαρακτήρα όχι απλά συνδικαλιστικό, αλλά με σκοπό την αναμόρφωση της κοινωνίας και του ανθρώπου. Με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία (1933), η οργάνωση βγήκε εκτός νόμου και πολλά από τα μέλη της έφυγαν στην Ισπανία, για να συμμετέχουν αργότερα στην ισπανική επανάσταση. Μετά το τέλος του πολέμου έγιναν προσπάθειες για την ανασύσταση της fau, αλλά έπεσαν στο κενό λόγω μικρής συμμετοχής. Μέχρι το 1968, οι αναρχικές ιδέες στη Γερμανία είχαν πολύ μικρή επιρροή. Το 1977 η FAU επανιδρύεται. Σήμερα αριθμεί σε όλη τη Γερμανία 500 μέλη με 300 από αυτά να είναι δραστήρια. Δεν έχει ακόμα απήχηση σε εργαζόμενους μαζικά, παρά μόνο τοπικά.
Υπάρχουν συγκεκριμένοι τομείς στους οποίους έχει μεγαλύτερη απήχηση;
Ναι, στο χώρο των νοσηλευτών και των εκπαιδευτικών.
Ποια τα ποσοστά γερμανών και μεταναστών μελών;
Δυστυχώς μόνο το 10% των μελών είναι αλλοδαποί και οι περισσότεροι 2ης και 3ης γενιάς μετανάστες, που έχουν την γερμανική υπηκοότητα.
Συμμετέχετε ως εργαζόμενοι και στα επίσημα συνδικάτα;
Στη Γερμανία ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει εργατική ένωση κι έτσι η FAU είναι μια απ’ αυτές. Παρόλα αυτά, μόνο η επίσημη συνομοσπονδία συνδικάτων (η DKW που ελέγχεται από τους σοσιαλδημοκράτες) μπορεί να κηρύξει απεργία. Για παράδειγμα μια χριστιανική συνδικαλιστική οργάνωση που αριθμεί 300.000 μέλη, δεν μπορεί νόμιμα να κηρύξει απεργία. Συνταγματικά, η απεργία θεωρείται παρενόχληση της ελευθερίας των άλλων. Αυτός ο νόμος θεσπίστηκε επί ναζισμού και ισχύει μέχρι σήμερα! Μόνο το DKW, αν δεν έρθει σε συμφωνία με τους εργοδότες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, μπορεί να κηρύξει προειδοποιητικές απεργίες (εφόσον τα 2/3 των συνδικάτων συμφωνούν) οι οποίες μπορεί να διαρκούν ακόμα και 10 ολόκληρα λεπτά…! Και τα αιτήματα μπορεί να είναι μόνο μισθολογικά ή να αφορούν τις συλλογικές συμβάσεις γενικά. Πολιτική απεργία δε νοείται και είναι παράνομη. Βέβαια αν τα 2/3 των συνδικάτων αποφασίσουν, μπορούν να κηρύξουν απεργία διαρκείας, αλλά αυτό γίνεται σπάνια. Η FAU δε συμμετέχει σε τέτοιου είδους απεργίες (προειδοποιητικές 10λεπτες…), γιατί θεωρούμε ότι έχουν συμβολικό χαρακτήρα και πετυχαίνουν μόνο τον εφησυχασμό των εργατών.
Κι αν όχι απεργία, τι;
Άμεση δράση! σε περιπτώσεις καταπάτησης δικαιωμάτων, κατόπιν συμφωνίας όλων των μελών (τοπικών ή κλαδικών ενώσεων), προχωρούμε σε σαμποτάζ με διάφορους τρόπους και κυρίως εσωτερικά με τη συμμετοχή των εργαζομένων της επιχείρησης, με σκοπό τη συστηματική μείωση των κερδών του εργοδότη. Βέβαια, με αυτόν τον τρόπο , υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της απόλυσης […]
Μια άλλη προβληματική που θέτουμε, είναι η άρση του «κοινωνικού κράτους». Δικαιώματα όπως επίδομα κατοικίας, γιορτών, επιδόματα σε ζευγάρια με παιδιά κ.τ.λ. σταδιακά καταργούνται. Πήραμε μέρος σε διαδηλώσεις πολιτών (διαδηλώσεις της Δευτέρας) , οι οποίες δεν έχουν φέρει μέχρι στιγμής, σημαντικά αποτελέσματα.
Τακτική μας είναι επίσης η εκδήλωση αλληλεγγύης σε αγωνιζόμενους εργάτες και φοιτητές, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Πρόσφατα παραδείγματα, είναι ο αγώνας των Ισπανών εργαζομένων στην –γερμανικών συμφερόντων- εταιρεία Plus και ο αγώνας των φοιτητών της Γερμανίας, ενάντια στη θέσπιση διδάκτρων. Να σημειωθεί ότι η FAU αριθμεί και αρκετούς φοιτητές.
Σε τοπικό επίπεδο, δημιουργούμε στέκια- κοινωνικά κέντρα, όπου πραγματοποιούνται συναυλίες, προβολές και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις καθώς και εκδηλώσεις αλληλεγγύης και ενημέρωσης σχετικά με τους αγώνες εργαζομένων στη Γερμανία ή στο εξωτερικό. Επίσης πολλά από τα μέλη ταξιδεύουν συχνά στο εξωτερικό, όπου έρχονται άμεσα σε επαφή με τους συντρόφους που αγωνίζονται. Θεωρούμε πολύ σημαντική αυτήν την επαφή και την ανταλλαγή εμπειριών, γιατί όλοι έχουμε πολλά να δώσουμε και να πάρουμε με αυτήν.
Υπάρχει μεταξύ των μελών ταμείο αλληλοβοήθειας;
Όχι επίσημα. Σε περίπτωση απόλυσης όμως, η αλληλεγγύη είναι άμεση. Μαζεύουμε χρήματα τοπικά, ως βοήθημα για τον απολυμένο και βοηθάμε στην εύρεση εργασίας. Επίσης, υπάρχει δικηγόρος στην ομάδα, σε περίπτωση παράνομης απόλυσης και για τα νομικά ζητήματα γενικώς.
Ποια η σχέση της FAU με άλλα κοινωνικά κινήματα και πώς βλέπουν αυτά την αναρχοσυνδικαλιστική δράση;
Έχουμε απήχηση κυρίως στον αναρχικό χώρο. Τουλάχιστον το 70% των μελών είναι αναρχικοί. Στόχος μας όμως είναι, να απευθυνθούμε σε όλους τους εργαζόμενους, ανεξάρτητα πολιτικής θέσης (εξαιρούνται οι φασίστες…) καθώς και στους μελλοντικούς εργαζόμενους, άνεργους και φοιτητές, προτάσσοντας την αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση των αγώνων. Γι’ αυτό και δεν «τρομάζουμε» τον κόσμο με δύσκολες έννοιες και θεωρίες.
Όσον αφορά τη δεύτερη ερώτηση, υπάρχει μια μερίδα του αναρχικού χώρου, που θεωρεί τον αναρχοσυνδικαλισμό ξεπερασμένο (κυρίως μαθητές και φοιτητές) και αρκείται στη δημιουργία ομάδων στα πλαίσια μιας underground κουλτούρας. Γενικά όμως, η δράση της FAU είναι κοινά αποδεκτή από τον αναρχικό χώρο και υπάρχει διαρκής συνεργασία.
Πώς η FAU δηλώνει την παρουσία της και ποια η σχέση με άλλα μέσα ενημέρωσης;
Καταρχήν, με το να είμαστε παρόντες στους αγώνες των εργαζομένων και όπου υπάρχει καταπάτηση δικαιωμάτων. Επίσης, μέσω της προβολής, στα δικά μας μέσα, της δράσης της οργάνωσης ή για παράδειγμα της κολεκτίβας cafe libertad, ως απόδειξη ότι μπορεί να υπάρξει διαφορετική οργάνωση της παραγωγής.
Η FAU εκδίδει την εφημερίδα “Direkte Aktion” κάθε 2 μήνες. Επίσης, για διαρκή ενημέρωση, λειτουργεί η ιστοσελίδα της FAU (www.fau.org). Όσον αφορά άλλα μέσα ενημέρωσης, απευθυνόμαστε μόνο σε «παραδοσιακές» αριστερές εφημερίδες καθώς και σε συγγενή πολιτικά μέσα ενημέρωσης.
Συμμετέχουν οι γερμανοί εργαζόμενοι στα συνδικάτα; Εμπιστεύονται γενικά τον επίσημο συνδικαλισμό;
Δεν εμπιστεύονται τα συνδικάτα, γνωρίζουν ότι είναι διεφθαρμένα και ότι λειτουργούν σαν κόμματα, αλλά έχουν αποδεχτεί ότι μόνον αυτά υπάρχουν και δεν κάνουν τίποτα για να τα αλλάξουν.
Υπάρχει κοινωνική αποδοχή της δράσης σας; Πώς βλέπουν οι γερμανοί πολίτες τη FAU και τις αναρχικές ιδέες γενικά ; (σύντομη περιγραφή της κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα )
…ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και στη Γερμανία. Δεν έχουν οι περισσότεροι γνώση των αναρχικών ιδεών και της δράσης μας, αλλά μας συνδέουν αυτομάτως με έναν τίτλο: αναρχία και χάος (που ηχεί κάπως τρομακτικό στ’ αυτιά τους). Ένα μικρό ποσοστό μας γνωρίζει, κυρίως από την κολεκτίβα, και μας αποδέχεται. Γενικά όμως, υπάρχει καχυποψία, αν και δεν μας θεωρούν επικίνδυνους εξαιτίας του μικρού αριθμού μελών. Το κράτος απ’ τη πλευρά του προσπαθεί να μας καταστείλει με διάφορα μέσα. Οι παρακολουθήσεις των κινήσεών μας είναι συνεχείς και υπάρχουν ακόμα και περιπτώσεις ρουφιάνων στα πλαίσια της ομάδας. Από προσωπική εμπειρία, όταν συνέβη αυτό, γίνανε αμέσως αντιληπτοί από τη συμπεριφορά τους και όταν το καταλάβανε, ότι γίνανε αντιληπτοί, απλά εξαφανίστηκαν από την πόλη.
Υπάρχει περιορισμός για το ποιος μπορεί να γίνει μέλος;
Φυσικά, εργοδότες, αστυνομικοί, στρατιωτικοί (όχι φαντάροι που κάνουν τη θητεία τους) και φυσικά εισαγγελείς και δικαστές …
τα αυτονόητα με λίγα λόγια
…φυσικά υπάρχει και το καταστατικό της οργάνωσης το οποίο αποκλείει όποιον δεν δέχεται ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Έτσι αποκλείονται οι φασίστες και οι ρατσιστές.
Πώς λειτουργεί η FAU εσωτερικά και πως επιτυγχάνεται η επικοινωνία σε ομοσπονδιακό επίπεδο;
Καταρχήν, υπάρχουν οι συνελεύσεις των σωματείων ανά κλάδο, που πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα ή και πιο συχνά αν χρειάζεται. Κάθε 4 μήνες γίνονται οι συνελεύσεις όλων των κλαδικών ενώσεων τοπικά και μια φορά το χρόνο γίνονται οι ομοσπονδιακές συναντήσεις όλων των τοπικών ενώσεων από 40 πόλεις περίπου. Υπάρχει βέβαια διαρκής επικοινωνία όλων των μελών, για παράδειγμα μέσω των forum στο internet, αλλά οι σοβαρές αποφάσεις παίρνονται στην ομοσπονδιακή συνάντηση.
Σε όλη τη FAU υπάρχουν τρεις υπεύθυνοι: ο πρώτος είναι ο ταμίας, ο δεύτερος για τις διεθνείς επαφές και ο τρίτος για την εσωτερική επικοινωνία. Και οι τρεις εκλέγονται κάθε 2 χρόνια σε ομοσπονδιακή συνάντηση και είναι ανακλητοί.
Τοπικά, στις ομάδες υπάρχουν υπεύθυνοι οι οποίοι εκλέγονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε κάθε μέλος να περνάει απ’ όλες τις θέσεις
Συμβαίνει να παγιώνονται ατομα σε κάποιες θέσεις; περιπτώσεις συγκεντρωτισμού;
Όχι, αλλα σε μερικές περιπτώσεις, για παράδειγμα στη θέση του ταμία, συμβαίνει να μείνει κάποιος για μεγαλύτερο διάστημα καθαρά για πρακτικούς λόγους (λογαριασμός στ’ όνομά του κτλ)
Η λήψη των αποφάσεων γίνεται πλειοψηφικά ή ομόφωνα;
Ομόφωνα. Δεν έχει προκύψει πρόβλημα έτσι ώστε να χρειαστεί να ψηφίσουμε., Σε περίπτωση διαφωνίας, δεν μπορεί ένα άτομο να επιβληθεί στη συνέλευση, αλλά μπορεί να ασκήσει βέτο, όσον αφορά τη δομή της οργάνωσης, τον τρόπο λήψης των αποφάσεων κτλ.
Γενικά, υπάρχει ευελιξία στη λήψη αποφάσεων. Όταν προκύπτει κάποιο θέμα, η αντίδραση είναι άμεση, γίνεται άμεσα συνέλευση και ΑΜΕΣΗ ΔΡΑΣΗ…
Ποια η σχέση της fau με την κολεκτίβα cafe libertad;
Μέλη της FAU στο Αμβούργο, δημιούργησαν μια ομάδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μεταξύ άλλων τους απασχόλησε η κατάσταση στο Μεξικό και οι κοινότητες των zapatistas. Η κολεκτίβα δημιουργήθηκε κατά σύμπτωση όταν κάποιοι σύντροφοι ταξιδέψανε στο Μεξικό. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που είχαν στην πολιτεία Τσιάπας, ρωτήθηκαν από μέλη κοοπερατίβας παραγωγής καφέ, εάν είχαν την επιθυμία να εισάγουν τον καφέ και να αναλάβουν την επεξεργασία και τη διανομή του στην Ευρώπη (σημ. οι συνεταιρισμοί καφέ στο Μεξικό, εχουν άδεια εξαγωγής του καφέ καθώς και πιστοποιητικό παραγωγής βιολογικού καφέ).
Η ανταπόκριση μας ήταν άμεση. Η κολεκτίβα ξεκίνησε εισάγοντας μικρές ποσότητες καφέ και δουλέψαμε το πρώτο καιρό χωρίς αμοιβή, παράλληλα με τις δουλειές μας. Έπειτα από 4 χρόνια λειτουργίας και ενώ οι ποσότητες καφέ αυξήθηκαν, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε επαγγελματικά, σύμφωνα πάντα με την αρχή της αυτοδιαχείρισης. Βασική αρχή μας ήταν επίσης, τα μέλη της κολεκτίβας να προέρχονται από τη fau.
Σήμερα, όσοι απασχολούνται έχουν πλήρη ασφάλιση και μισθό και αμείβονται με την ώρα. Φυσικά δεν υπάρχει κάποιο νομικό πλαίσιο που να καλύπτει τις κολεκτίβες, οπότε τα έξοδα της ασφάλισης καλύπτονται απ’ το μισθό. Με τα κέρδη της κολεκτίβας πληρώνονται απευθείας οι παραγωγοί στο Μεξικό στην τιμή που οι ίδιοι έχουν αποφασίσει, καλύπτονται οι ανάγκες των εργαζομένων στη cafe libertad και αν υπάρχει παραπάνω κέρδος, αποδίδεται στις ζαπατιστικές κοινότητες για την ενίσχυση προγραμμάτων εκπαίδευσης, υγείας κ.α.
Υπάρχουν δυσκολίες εξαγωγής του καφέ απ’ το Μεξικό;
Μόνο το τελευταίο έτος προέκυψε ένα πρόβλημα, όταν έγινε αντιληπτό ότι ένας από τους μεγαλύτερους ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς, δεν πλήρωνε φόρους. Δεν γνωρίζουμε αν ισχύει κάτι τέτοιο ή αν ήταν πρόφαση του μεξικανικού κράτους για να σταματήσει την εξαγωγή καφέ. Και μη ξεχνάμε, ότι η εξαγωγή καφέ, αποφέρει χρήματα, τα οποία αποτελούν τα σημαντικότερα έσοδα για τις κοινότητες στην Τσιάπας.
Πως είναι οργανωμένοι οι συνεταιρισμοί στο Μεξικό;
Όλα τα μέλη είναι μικροκαλλιεργητές οι οποίοι συνεργάζονται και ιδρύουν συνεταιρισμούς οργανωμένους από τη βάση. Η διεύθυνση των συνεταιρισμών αλλάζει κάθε 2 χρόνια, έπειτα από γενική συνέλευση όλων των μελών του συνεταιρισμού. Επίσης, πραγματοποιούνται κάθε μήνα γενικές συνελεύσεις. Οι ίδιοι δίνουν την τιμή πώλησης, καθώς και τη ποσότητα που θα εξάγουν σε Ευρώπη και Αμερική. Όσοι έχουν θέση υπεύθυνου στη διεύθυνση του συνεταιρισμού, δεν αμείβονται για την εργασία τους, αλλά επειδή, για πρακτικούς λόγους, δεν μπορούν να δουλέψουν και ως γεωργοί, οι ανάγκες τους καλύπτονται από τα υπόλοιπα μέλη του συνεταιρισμού.
Δυστυχώς, όσον αφορά τη παραγωγή και τη σοδειά του καφέ, η κατάσταση που επικρατεί δεν είναι ιδανική. Οι μικροκαλλιεργητές δεν έχουν υιοθετήσει το σύστημα της συλλογικής εργασίας και της κολεκτιβοποίησης. Ο καθένας ετοιμάζει τη σοδειά του και τη παραδίδει στο συνεταιρισμό. Και υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι καλλιεργητές, προσλαμβάνουν φτωχούς εργάτες γής και τους πληρώνουν με ελάχιστα χρήματα.
Έχετε συζητήσει μαζί τους γι’ αυτήν την κατάσταση; Είναι γενικό το φαινόμενο;
Οι περισσότεροι καλλιεργητές, είναι πολλοί φτωχοί για να προσλάβουν εργάτες και δουλεύουν μόνοι τους ή με τις οικογένειές τους. Αλλά υπάρχει ένα 5-10% παραγωγών, κυρίως καλαμποκιού και όχι καφέ, που εκμεταλλεύονται εργάτες γής για ένα κομμάτι ψωμί. Με λίγα λόγια οι φτωχοί εκμεταλλεύονται τους φτωχότερους. Ήταν οι ίδιοι που εξεγέρθηκαν ενάντια στο καθεστώς της εκμετάλλευσης και είναι οι ίδιοι που το διατηρούν, έστω σε ένα μικρό βαθμό. Η πρόταση της cafe libertad, ως επίλυση του προβλήματος, ήταν η συλλογική εργασία και η γενική κολεκτιβοποίηση, αλλά εκείνοι δεν τη δέχτηκαν. Υπάρχουν δομές στη μεξικανική κοινωνία, που δύσκολα αλλάζουν απ’ τη μια στιγμή στην άλλη. Απ’ την άλλη, οι ίδιοι, βλέπουν με καχυποψία οποιαδήποτε ανάμειξη στα εσωτερικά τους, θεωρώντας την, χειραγώγηση από τα έξω.
Κριτικάρονται οι «εργοδότες» από τα υπόλοιπα μέλη του συνεταιρισμού;
Όχι, τους δικαιολογούν επειδή βλέπουν ότι δεν υπάρχει άλλη λύση (…ή μήπως δε βλέπουν ότι υπάρχει άλλη λύση) και επειδή η κατάσταση αυτή επικρατεί εκτός κολεκτίβας, κατά τη διάρκεια της σοδειάς και κυρίως σε άλλες γεωργικές εργασίες και όχι τόσο στην καλλιέργεια του καφέ.
Επιστροφή στο Αμβούργο και στην cafe libertad. Πώς γίνεται ο καταμερισμός εργασίας;
Ο καθένας μπορεί να δουλέψει σε όλα τα πόστα, εκτός από εργασίες οι οποίες απαιτούν ιδιαίτερες γνώσεις και εμπειρία, όπως για παράδειγμα τα λογιστικά.
Ποιες είναι οι φάσεις επεξεργασίας και διανομής του καφέ;
Το πρώτο βήμα είναι η κατοχύρωση πιστοποιητικών σχετικών με την προέλευση του καφέ και με το αν είναι βιολογικής καλλιέργειας, υγειονομικός έλεγχος κτλ. Έπειτα η παραλαβή και η αποθήκευση. Ο άψητος καφές μεταφέρεται σε καφεκοπτείο, συνεργάτη της κολεκτίβας, όπου γίνεται το ψήσιμο, το άλεσμα, και το πακετάρισμα. Τελευταία, μαθαίνουμε και εμείς τη δουλειά αυτή, παράγοντας περίπου 500 κιλά καφέ το μήνα στο εργαστήριό μας, με σκοπό, στο μέλλον να αναλάβουμε εξ’ ολοκλήρου την εργασία αυτή. Το τελευταίο βήμα είναι η διανομή. Οι καφέδες πωλούνται κυρίως σε στέκια, αλλά και σε μαγαζιά με είδη βιολογικής καλλιέργειας. Τέλος, γίνεται η διανομή σε όλη την Ευρώπη, σε συνεταιρισμούς όπως είναι για παράδειγμα ο σπόρος στην Ελλάδα.
Είναι μέρος της δράσης της fau η δημιουργία κολεκτίβων;
Πιστεύουμε ότι η fau θα πρέπει να επικεντρωθεί στη συνδικαλιστική δράση και όχι στην προώθηση της κολεκτιβιστικής οργάνωσης της παραγωγής. Άλλωστε, η καλύτερη λύση, θα ήταν να πάρουμε στα χέρια μας τις επιχειρήσεις των καπιταλιστών, και να μην αναγκαστούμε να φτιάξουμε δικές μας…
Για πληροφορίες και επικοινωνία:
www.fau.org
www.cafe-libertad.de / cafe-libertad@gmx.de
www.sporos.org «ο σπόρος» συνεταιρισμός για το εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο. Σπ. Τρικούπη 21- Αθήνα
τηλ.210 3801375
