ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΙ ΥΠΗΡΕΤΕΙ
Μια κριτική στους υποστηριχτές του
Η λέξη κράτος συναντιέται καθημερινά στο λεξιλόγιο των ανθρώπων. Οι λόγοι διαφέρουν και πολλές φορές διαμετρικά.
Μια κατηγορία ανθρώπων ασχολείται με το κράτος για να εκθειάσει την τάξη που έχει επιβάλλει στην κοινωνία. Υποστηρίζει ότι δημιουργοί του είναι όλοι οι άνθρωποι που συμμετέχουν κι όλας στις αποφάσεις και στη δράση του. Η ύπαρξή του για την κοινωνική αυτή κατηγορία είναι αναγκαία παντού και πάντοτε μια και εξυπηρετεί το σύνολο της κοινωνίας. Χωρίς το κράτος γι’ αυτούς δεν γίνεται (δεν είναι δυνατή) η κοινωνική τάξη και αρμονία.
Μια άλλη κατηγορία ανθρώπων το υποστηρίζει σαν αναγκαίο κακό για ένα τουλάχιστον χρονικό διάστημα. Πρόκειται για τους Μαρξιστές-Λενινιστές. Αυτοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει κράτος και κράτος. Υπάρχει αστικό κράτος όργανο στα χέρια των καπιταλιστών, και το εργατικό κράτος στην υπηρεσία του προλεταριάτου. Το δεύτερο αυτό κράτος (σύμφωνα με τους Μαρξιστές-Λενινιστές) αν πράγματι είναι εργατικό θα λειτουργήσει σταδιακά σαν αντι-κράτος και στο τέλος θα σβήσει. Για την ακρίβεια θα μαραθή.
Σα επιχειρήματα εκείνων που θέλουν την κατάργηση του κράτους απαντούν:
«Χωρίς προηγούμενα να περάσει από στάδια η κατάργησή του είναι αδύνατη είναι ουτοπία».
Αλλά τι είναι το κράτος; Είναι αναγκαίο για ένα χρονικό διάστημα για το ξερίζωμα του καπιταλισμού όπως υποστηρίζουν οι Μαρξιστές-Λενινιστές; Είναι τέλος καταπιεστικός από τη φύση του θεσμός με σκοπό τη διαιώνιση του διαχωρισμού μεταξύ εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων όποια κι αν είναι η μορφή τους; Στα ερωτήματα αυτά ανταπαντάμε χωρίς περιστροφές υποστηρίζοντας το τελευταίο και εξηγούμε γιατί.
Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Το κράτος είναι μια ιεραρχική οργάνωση με σκοπό την επιβολή της τάξης, όπως την εννοούν οι κάθε φορά κάτοχοι των μηχανισμών του. Δεν έχει καμμιά απολύτως σχέση ισοτιμίας με αυτούς που βρίσκονται στο χώρο της κυριαρχίας του. Δεν εκφράζει όλως λένε οι ακραιφνείς υποστηριχτές του, τις απόψεις και τα συμφέροντα όλων.
Είναι το βαρύ χέρι εκείνων που κατέχουν την κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική κ.λπ. ζωή κάθε κοινωνίας.
Υποστηρίζει τις αξίες και τις θεωρητικές αφαιρέσεις που θεωρούν αναγκαίες εκείνοι που κάθε φορά κατέχουν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Προπαγανδίζει σε κάθε του εκδήλωση τις αξίες κι τις αφαιρέσεις για παράδειγμα της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Προστατεύει λ.χ. την αξία ΧΡΗΜΑ παίρνοντας σε κάθε περίπτωση το μέρος εκείνων που κατέχουν την αξία αυτή. Την αφαίρεση που λέγεται ΠΑΤΡΙΔΑ την υποστηρίζει με μεγάλο φανατισμό μια και τη θεωρεί ακρογωνιαίο λίθο της κυριαρχίας του.
Όσους στρέφονται έμπρακτα ενάντια στις αξίες του, όχι μόνο τους στιγματίζει, αλλά και τους τιμωρεί, σκοτώνει ανάλογα με την περίπτωση και κατά την κρίση του. Για τα περισσότερα κράτη ακόμη και η απλή έκφραση αντίθετων με αυτά απόψεων αποτελεί έγκλημα.
Μα οι αντιεξουσιαστές αγωνιστές δεν εξαφανίστηκαν, παρά την φοβερή καταπίεση, παρά τις κατακόμβες από αίμα που γέμισαν για τη συντριβή τους.
ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ
Στην πορεία των 200 χρόνων αντικρατικού αγώνα υπάρχουν προσπάθειες ανατροπής, που για μικρό διάστημα πέτυχαν την παράλυση του κράτους.
Για πρώτη φορά στη Γαλλία το 1871 με τη περίφημη κομμούνα της. Ο Μπακούνιν στο βιβλίο του «Η κομμούνα του Παρισιού και η ιδέα του κράτους», παρουσιάζει τον αγώνα των κομμουνάρων και αναλύει τα αίτια της τελικής αποτυχίας.
Άλλη προσπάθεια ανατροπή του Κράτος και των αφεντικών έγινε στη Ρωσία το 1917, με μεγαλύτερη αυτή τη φορά επιτυχία. Όλοι πίστεψαν τότε ΄τι σήμανε η ώρα της χειραφέτησης της ανθρωπότητας.
Τα γεγονότα όμως τους διέψευσαν. Η νικηφόρα Ρώσικη επανάσταση συντρίφτηκε από την γραφειοκρατική αντεπανάσταση. Το Μάρτη του 1921 παίχτηκε η τελευταία φάση της επανάστασης.
Οι ναύτες της Κροστάνδης ξεσηκώθηκαν ενάντια στα καινούργια αφεντικά (του μπολσεβίκικου κόμματος). Πάλαιψαν ηρωικά αλλά νικήθηκαν.
Το 1936 στην Ισπανία νέα επίθεση κατά του κράτους πετυχαίνει στην αρχή αλλά μετά συντρίβεται. Μετά την φοβερή σφαγή του Β’ παγκόσμιου πόλεμου (40 εκ. νεκροί σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αφεντικών) και την επέκταση των γραφειοκρατών στην Ανατολική Ευρώπη και την Κίνα, η εξέγερση του Μάη του ’68 στη Γαλλία, συντρίβει για ένα μήνα τα κράτος των αφεντικών.
Τελικά όμως με την βοήθεια και ων Σταλινικών το κράτος ορθοπόδισε…
Παρά τις αποτυχίες που περιγράψαμε, οι αντίπαλοι του κράτους συνεχίζουν και θα συνεχίσουν τον αγώνα τους μέχρι την νίκη: τη συντριβή του Κράτους και την αντικατάστασή του από τις ¨ελεύθερες κοινότητες των εργατών και τω αγροτών».
Ν’ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΚΡΑΤΙΚΗ ΒΙΑ
Στην Ελλάδα το κράτος θέσπισε το 1978 τον τρομοκρατικό νόμο 774, για να εξοντώσει τους αντιπάλους του. Πρώτα θύματά του είναι ο Φίλιππας και η Σοφία Κυρίτση που καταδικάστηκαν σε 9 και 5 χρόνια φυλακή αντίστοιχα. Μαζί με αυτούς ο Γ. Σκανδάλης συναγωνιστής του τραγικού γιατρού Τσιρώνη και μια σειρά άλλοι αγωνιστές.
Χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα και το εξωτερικό έχουν ζητήσει με συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας την απελευτέρωση των πολιτικών κρατούμενων του Ελληνικού Κράτους.
Είναι φανερό ότι το Κράτος και τα αφεντικά εντείνουν την τρομοκρατία για να καθηλώσουν το ευρισκόμενο σε άνοδο αντιεξουσιαστικό κίνημα. Σ’ αυτή τους την επίθεση πρέπει να αντιτάξουμε σθεναρή άμυνα.
Με κάθε τρόπο ας δείξουμε στο Κράτος ότι δεν μπορεί να φυλακίζει αγωνιστές ανενόχλητο.
Ας αποκρούσουμε την επίθεση των αφεντιών πριν είναι αργά. Πριν εξαπολύσουν πογκρόμ εναντίον μας και μας ματοκυλίσουν. Παρόμοια σχέδια του κράτους υπήρχαν και θα υπάρχουν.
Π. ΣΑΡΡΗΣ
* Δημοσιεύτηκε στο τεύχος 3 (1 Νοέμβρη 1980)της αναρχικής εφημερίδας του Πύργου Ηλείας «Διεθνιστής». Διατηρείται η ορθογραφία του συντάκτη, αλλά όχι το πολυτονικό σύστημα.
-----
Η ΝΟΕΜΒΡΙΑΝΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ
Η νύχτα της 17ης Νοέμβρη κουρελιάζοντας κάθε έννοια συμφωνητικού απόδειξε πως η μόνη ενότητα που είναι δυνατή είναι η ΠΡΑΚΤΙΚΗ κριτική της κοινής μιζέριας, του κοινού εξευτελισμού και της κοινής δυστυχίας.
Αυτοί προσέδωσαν στο Νοεμβριανά την εκρηκτικότητά τους, ήταν οι ΠΛΗΒΕΙΟΙ της Αθήνας χωρίς καμιά αστυνόμευση, με τις φωτιές, τα οδοφράγματα και την απαράμιλλη τόλμη έθεσαν στην εξουσία το ερώτημα: ΑΠΟΨΕ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠ’ τους ΔΥΟ ΠΕΘΑΙΝΕΙ.
Ο κίνδυνος είναι σαφής. Η αστική τάξη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις, κάτι τις θυμίζει τον κόκκινο Δεκέμβρη, πανικοβάλλεται. Ο πανικός του καπιταλισμού μπροστά στη Νοεμβριανή εξέγερση προέρχεται από τη βαθιά ουσία του, από το γεγονός πως αιφνιδιαστικά του παρουσιάζεται σα προφανώς μάταιο αυτό που αποτελούσε τη διαρκή έμμονη προσπάθεια του. Επιχειρώντας στο εργοστάσιο, στο σχολείο, στο στρατό στη πολιτική, να καταστήσει τις συμπεριφορές προβλέψιμες, ελέγξιμες, μετρήσιμες, βρίσκεται ξαφνικά μπροστά σε μια έκρηξη, που αναιρεί όλη του την προσπάθεια. Είναι η στιγμή που τον εγκαταλείπει η ίδια η πίστη του.
Μια εξέγερση που επιζητά τη μεταρρύθμιση της πολιτικής, το φιλελεύθερο πρόσωπο, είναι ελέγξιμη, αλλά μια βία χωρίς πρόσωπο που δεν ζητά ακόμα τίποτα είναι κάτι τρομακτικό, είναι το δέος γι’ αυτό που πρόκειται να επιζητήσει όταν ξεπεράσει την αμυντική στάση της απλής καταστροφής. Είναι η ιστορική στιγμή που όλοι οι μηχανισμοί ελέγχου καταστρέφονται και μένουν τα γυμνά πρόσωπα της βίας αμείλιχτα χωρίς επιχειρήματα να συνεχίσουν το έργο.
Το Πολυτεχνείο πέρασε στη μνήμη του έθνους. Οι ανώνυμοι δρόμοι όπου οι ΠΛΗΒΕΙΟΙ και οι ΛΟΥΜΠΕΝ άφησαν τα κορμιά τους ξεχνιούνται μέσα στη ίδια περιφρόνηση που τρέφει αστικός κόσμος για τις τρώγλες του.
Η πλατεία Βάθης δεν μπορεί να δικαιούται εύφημη μνεία. Η ΠΑΛΗ ΕΙΝΑΙ ΤΑΞΙΚΉ!
Τάξη επικρατεί στην Αθήνα, τάξη επικρατεί στο κρανίο των ανθρώπων. Τάξη μέχρι τη στιγμή που Ο ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΜΠΑΙΓΜΟΣ θα βρει διέξοδο στη ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ!
Η ασυνείδητη έκρηξη θα βρει εαυτό της κάποια νύχτα που θα ξημερώσει και οι άνθρωποι θα είναι ακόμα στους δρόμους κατέχοντας τα οδοφράγματα. Η κομμούνα του Πολυτεχνείου θα ενωθεί με τη δράση και η ιστορία θα βρει στους περιφρονημένους και πληβιακούς δρόμους το λαμπρό ανάστημα να μιλήσει από μέρους του κάθε εξαθλιωμένου
Η προλεταριακή βία που έσπερνε τον πανικό στους ένοπλους φρουρούς όταν επανεμφανιστεί δεν θα έχει μπροστά της αυτό το ανεύθυνο τέκνο της συγκυρίας κλεισμένο στο Πολυτεχνείο και με τη συνείδηση του Έλληνα νόμιζε πως ήταν το παν.
Η Επανάσταση στην Ελλάδα θα ξεκινήσει από εκεί που σταμάτησε στις 17 Νοέμβρη 1973 τιμώντας τους νεκρούς που το έθνος δεν φρόντισε να μάθει ούτε πού είναι ο συλλογικός τάφος τους.
* Κύριο άρθρο του τεύχους 4 (Σάββατο, 15 Νοέμβρη 1980) της δεκαπενθήμερης αναρχικής εφημερίδας του Πύργου «Διεθνιστής» (πρώτη περίοδος).
----
ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ
Η συγκέντρωση των διεθνιστών εργατών σε μια οργάνωση και η ανάληψη απ’ αυτούς μιας υπεύθυνης και θαρραλέας πολιτικής δράσης, αποτελεί σήμερα την πιο επείγουσα ανάγκη του εργατικού κινήματος.
Αλλά αυτή η οργάνωση δεν θα προβάλει τον εαυτό της για «ηγέτη» και «κηδεμόνα» πιο καλύτερου απ’ αυτούς που έχει σήμερα η εργατική τάξη. Θα διακριθεί από όλες τις ομάδες, τάσεις και κόμματα από την απεριόριστη εμπιστοσύνη της στη δύναμη και στη δημιουργική ικανότητα των μαζών. Το καθήκον που θα πέσει στον εαυτό της είναι να βοηθήσει την τάξη να πάρει συνείδηση των σκοπών του κινήματός της, να αποδεσμευθεί από την κηδεμονία της γραφειοκρατίας, της ιδεολογίας της και της μυθολογίας της και να ανασυγκροτήσει το δικό της αυτόνομο ταξικό μέτωπο.
Θα ανασύρει το σοσιαλιστικό ιδεώδες από το βούρκο που το έχουν καταποντίσει και θα το προβάλλει μπροστά στις μάζες με όλη την παληά του ακτινοβολία. Θα διακηρύσσει και θα αποδεικνύει ότι υπάρχουν σήμερα όλα τα υλικά για την οικοδόμηση μιας πραγματικά γνήσιας πανανθρώπινης σοσιαλιστικής κοινωνίας. Αλλά αυτή η κοινωνία δεν μπορεί παρά να είναι έργο αποκλειστικά και μόνον της ελεύθερης αυτόνομης συνειδητής δράσης των ιδίων των εργαζομένων μαζών.
Ότι δεν υπάρχει άλλο εργατικό «κράτος» των ενόπλων μαζών έξω από την εξουσία των εργατικών συμβουλίων.
Ότι κάθε τι άλλο που παρουσιάζουν για σοσιαλισμό, είτε γιατί σ’ αυτό είναι κρατικοποιημένη η ιδιοκτησία, είτε γιατί αναπτύσσονται οι παραγωγικές δυνάμεις, είτε γιατί αυτοί που έχουν μονοπωλήσει την εξουσία λέγονται σοσιαλιστές ή κομμουνιστές, είτε γιατί οι σημαίες τους και οι χωροφύλακές τους έχουν σφυροδρέπανα και αστέρια, δεν είναι τίποτε άλλο παρά απάτη και μόνον απάτη.
Θα διακηρύσσει ότι το έδαφος για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού είναι όλη η έκταση της γήινης σφαίρας. Ότι η εργατική τάξη είναι τάξη παγκόσμια. Ότι δεν υπάρχουν γι’ αυτήν εθνικά συμφέροντα και εθνικά ιδεώδη. Ότι ο άμεσος εχθρός της είναι οι «δικοί» της εκμεταλλευτές και ότι στη χώρα της αγωνίζεται με την ιδιότητα ενός αναπόσπαστου τμήματος του παγκόσμιου προλεταριάτου.
Θα διακηρύσσει ανοιχτά και διαρκώς ότι το αντικείμενο της πάλης δεν είναι να μετριάσει την εκμετάλλευση, αλλά να καταργήσει τον καπιταλισμό και με τη δυτική και με την ανατολική του μορφή.
Θα αποδεικνύει ότι όλες οι προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις ακόμα και όταν εμπνέονται από ειλικρινείς διαθέσεις δεν έχουν άλλο αποτέλεσμα από το να οξύνουν την κρίση και την αγωνία της κοινωνίας.
Θα αποκαλύπτει την απάτη του σοσιαλιστικού δήθεν χαρακτήρα της κρατικοποίησης και σχεδιοποίησης δίχως την εξουσία των μαζών, αποδεικνύοντας ότι αυτή είναι ένα καθεστώς όπου κυριαρχεί η γραφειοκρατία και που δεν καταργεί ούτε την εκμετάλλευση, ούτε την αναρχία στην παραγωγή. Θα αποδεικνύει ότι η παραγωγή δεν μπορεί να προσανατολιστεί προς το συμφέρον της κοινωνίας παρά μόνον όταν οι εργάτες οι ίδιοι την διαχειρίζονται και τη διευθύνουν. Ότι δεν υπάρχει σοσιαλιστική σχεδιοποίηση, παρά μόνον όταν οι ίδιες οι μάζες αποφασίζουν τα αντικείμενά της και τα μέσα της.
Θα αποκαλύπτει το αντιδραστικό περιεχόμενο των δήθεν επιστημονικών θεωριών με τις οποίες η γραφειοκρατία προβάλλει τον εαυτό της για κηδεμόνα και εντολοδόχο και εσκεμμένα καλλιεργεί και διασπείρει στις μάζες την σύγχιση και την αμφιβολία για τις δημιουργικές τους ικανότητες. Η εργατική τάξη δεν θα αναθέσει την εξουσία της και το έργο του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού σε κανέναν άλλο έξω από τον εαυτό της. Αυτή η ίδια πρέπει να οδηγήσει τον σοσιαλισμό βήμα προς βήμα στη ζωή.
Το μόνο κριτήριο για την ορθότητα και αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας πρέπει να είναι αν αυτή αναπτύσσει την πρωτοβουλία, το κριτικό πνεύμα, την αυτενέργεια, την μαχητικότητα των μαζών. Αν τις βοηθάει να αποδεσμευτούν από την κηδεμονία της γραφειοκρατίας, να ενισχύσουν τις θέσεις τους, να δημιουργήσουν τα δικά τους όργανα, να απαλλαγούν από τις αυταπάτες τους, τις προλήψεις τους, τις δουλικές τους συνήθειες. Αν αποκτούν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στη δύναμή τους.
Δεν υπάρχει τίποτε που να μας κάνει να αναθεωρήσουμε τη βασική μας εκτίμηση για την εποχή μας και τις κινητήριες δυνάμεις της. Η αποχώρηση της εργατικής τάξης των προχωρημένων χωρών από τη σκηνή δεν ήταν παρά μια προσωρινή ανάπαυλα σ’ αυτό το μεγάλο κίνημα για την οριστική και ολοκληρωτική χειραφέτηση της ανθρώπινης κοινωνίας. Το προλεταριάτο αυτών των χωρών έχει ήδη αρχίσει από καιρό να ξανασηκώνεται στα πόδια του. Οι δρόμοι έχουν αρχίσει να ξαναμιλούν τη γλώσσα του Οκτώβρη και κάθε φορά όλο και πιο καθαρά. Στην Ανατολική Γερμανία το 1953 οι επαναστατημένοι εργάτες ζητούν εργατική κυβέρνηση. Στην Ουγγαρία το 1956 σε ένα εικοσιτετράωρο καλύπτεται ολόκληρος η χώρα από τα εργατικά συμβούλια και ρίχνονται τα θεμέλια μιας πραγματικά ανθρώπινης κοινωνίας. Στο Βέλγιο το 1961, το σύνθημα που κυριαρχεί στους δρόμους που έχουν κατακλύσει οι μάζες των απεργών είναι: τα εργοστάσια στους εργάτες.
Το εργατικό κίνημα ξαναγεννιέται από τη στάχτη του, στα εργοστάσια, στα ορυχεία, στις συνοικίες. Οι άγριες απεργίες όπως και οι μικρές ομάδες που πληθαίνουν κάθε μέρα έξω και εναντίον των κατά παράδοση οργανώσεων και από την πρώτη μέρα της συγκρότησής τους αναγράφουν στη σημαία τους το αθάνατο σύνθημα της Πρώτης Διεθνούς ότι η απελευθέρωση των εργαζομένων είναι έργο αυτών των ίδιων των εργαζομένων, έχουν για το μέλλον της ανθρωπότητας απείρως μεγαλύτερη σημασία από τα σπούτνικ και τα ταξίδια στη σελήνη ή από τους αριθμούς των ψήφων και των βουλευτών των σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών κομμάτων.
Τη θέση των κουρασμένων, γερασμένων και απογοητευμένων γεννεών, καταλαμβάνουν νέες φάλαγγες από τη νέα γεννιά, γεμάτες ορμή, πάθος και μαχητικότητα, αδιάφθορες και πνευματικά υγιείς. Παντού σ’ όλες τις εξεγέρσεις, τις απεργίες, τις διαδηλώσεις, πάντα και παντού βρίσκονται οι νέοι. Αυτά τα παιδιά προτάξανε μα θάρρος τα στήθη τους στις χιλιάδες των ρωσσικών τανκς που για λογαριασμό όλων των δημίων του κόσμου, ανατολικών και δυτικών, κονιορτοποιούσαν την επαναστατημένη προλεταριακή Βουδαπέστη. Αυτά τα παιδιά διαδηλώνουν στην Αμερική εναντίον του «δικού» τους ιμπεριαλισμού, αυτά καταγγέλουν δημόσια την κτηνωδία του και αυτά στέλνουν το αίμα τους στον αγωνιζόμενο λαό του Βιετνάμ. Αυτά τα παιδιά τα γνωρίσαμε κι εδώ σ’ όλο τους το μεγαλείο στις μέρες του Ιούλη και του Αυγούστου 1965.
Σ’ αυτά τα παιδιά αφιερώνεται αυτή η μελέτη.
(συνέχεια στο επόμενο φύλλο).
* Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην αναρχική εφημερίδα του Πύργου Ηλείας «Διεθνιστής», φύλλο 4, 15 Νοέμβρη 1980. Διατηρείται η ορθογραφία των συντακτών, αλλά όχι το πολυτονικό σύστημα.
