Αναρχικοί για την Πρωτομαγιά

Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα

19 Φεβρουαρίου 2011

• κοινωνικοί αγώνες
• Ελλάδα
• εργατικό κίνημα

Η περίοδος που ξεκίνησε με την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας - και κατά συνέπεια ολόκληρου του μετεμφυλιακού συστήματος του οποίου η δικτατορία αποτελούσε την έσχατη μορφή - σημαδεύτηκε από έντονες κοινωνικοπολιτικές συγκρούσεις που απειλούσαν τις ισορροπίες του μεταπολιτευτικού καθεστώτος, σε μια εποχή που οι φορείς της κρατικής εξουσίας - απογυμνωμένοι από το ιδεολόγημα της εθνικοφροσύνης - στερούνταν ενός συνεκτικού ιδεολογικού λόγου που να τους "νομιμοποιεί" στα μάτια της κοινωνίας, ενώ οι κομματικοί μηχανισμοί της αριστεράς βρίσκονταν ακόμα υπό ανασυγκρότηση και δε διέθεταν ισχυρά κοινωνικά ερείσματα. Σε αυτή την μεταβατική περίοδο, όπου το νέο καθεστώς κοινοβουλευτικής δικτατορίας αδυνατούσε να αποσπάσει την απαιτούμενη για την εδραίωσή του κοινωνική συναίνεση, αναπτύχθηκε μια πληθώρα ριζοσπαστικών κοινωνικών-ταξικών αγώνων ανεξέλεγκτων τόσο από το κράτος όσο και από τα πολιτικά κόμματα.

Για τους εργάτες - κυρίως εκείνους των μεγάλων βιομηχανικών μονάδων - η πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας αποτέλεσε το έναυσμα μιας σκληρής πάλης ενάντια στις σχέσεις εκμετάλλευσης και καταπίεσης μέσα στους χώρους δουλειάς, μιας πάλης που σε ορισμένες στιγμές της έτεινε να πάρει το χαρακτήρα μιας ευρύτερης πολιτικής σύγκρουσης. Οι απεργίες που ξέσπασαν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, κυρίως στα εργοστάσια παραγωγής οικιακών συσκευών (Πίτσος, Ιζόλα, AEG, Φούλγκορ) και σε πολλά μεταλλεία (όπως, για παράδειγμα, στα μεταλλεία του Μαντουδίου, του Μαντέμ Λάκκο και της Λάρκο) ανέδειξαν μια δυναμική αντίληψη αγώνα· μια αντίληψη που, έχοντας ως αφετηρία την πάλη ενάντια στην εξουσία των αφεντικών μέσα στους χώρους δουλειάς και ξεκινώντας από τη διεκδίκηση επιμέρους αιτημάτων, δημιουργούσε το έδαφος για μια ριζοσπαστική κριτική των σχέσεων εκμετάλλευσης και καταπίεσης στο σύνολό τους.

Μέσα από αυτές τις απεργίες γεννήθηκαν νέες για την εποχή εκείνη μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης, τα εργοστασιακά σωματεία, που έρχονταν σε σύγκρουση με τις δομές του κλαδικού συνδικαλισμού, οι οποίες ελέγχονταν είτε από την κυβέρνηση της Ν.Δ. και την εργοδοσία, είτε από τα κόμματα της αριστεράς και κυρίως από το Κ.Κ.Ε.

Όμως η διαχρονική αξία αυτών των αγώνων δεν βρίσκεται στις μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης που επινόησαν οι εργάτες και οι οποίες στη συνέχεια - και ιδίως από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 και έπειτα - μετατράπηκαν σε μέσο ελέγχου και χειραγώγησής τους από τα κόμματα και το κράτος. Η διαχρονική αξία αυτών των αγώνων βρίσκεται στο επιθετικό πνεύμα που τους χαρακτήριζε: το πνεύμα της άμεσης δράσης και της συλλογικοποίησης της αντίστασης ενάντια στην εξουσία των αφεντικών και του κράτους, το οποίο επιχειρούσε μέσω των κατασταλτικών του μηχανισμών να αποκαταστήσει την τάξη στους χώρους δουλειάς· το πνεύμα της αλληλεγγύης ενάντια σε κάθε διαχωρισμό στο εσωτερικό των εκμεταλλευόμενων, είτε αυτός αφορούσε τον συντεχνιακό διαχωρισμό των εργατών του κάθε επιμέρους εργοστασίου, είτε αυτός αφορούσε το συνολικό διαχωρισμό τους από τους αγωνιζόμενους που δρούσαν σε άλλους κοινωνικούς χώρους. Έτσι, κάθε επιμέρους απεργία ήταν μια υπόθεση που αφορούσε όχι μόνο τους ίδιους τους απεργούς, αλλά τα πιο ριζοσπαστικοποιημένα τμήματα της κοινωνίας στο σύνολό τους.

Μπροστά στη δυναμική αυτών των αγώνων, το κράτος αναγκάστηκε να ανασυγκροτήσει το ιδεολογικό και νομικό του οπλοστάσιο: εξαπέλυσε μια συστηματική προπαγάνδα περί της αναγκαιότητας ριζικής αντιμετώπισης του "φαινομένου της πάλης των τάξεων" που απειλούσε την "οικονομική και κοινωνική σταθερότητα...

Περισσότερα …