Της (νεο)ελληνικής ιστορικής μνήμης, το περίφημο «χρονοντούλαπο της Ιστορίας» είναι ένα έπιπλο με τις κλασικές political correct διαστάσεις: κατασκευασμένο για να ταιριάζει απόλυτα στις (οπτικές) γωνίες του σαλονιού της εθνικοφροσύνης. Παρά ταύτα και δυστυχώς για τους κατασκευαστές, ενίοτε το έργο τους πάσχει από κακοτεχνίες, με τρόπο ώστε κάποιες ενοχλητικές διαστάσεις να «προεξέχουν» και κάποιοι επιτήδειοι να τις αναδεικνύουν σκουπίζοντας τη σκόνη από πάνω τους.
Μια τέτοια διάσταση βρίσκεται και σε κείνο το ράφι όπου χωροθετήθηκαν οι μνήμες από τους αγώνες των (χριστιανών) κρητικών ν’ αποτινάξουν τον οθωμανικό ζυγό κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Τέτοιοι αγώνες έλαβαν χώρα σε πολλές στιγμές εκείνης της περιόδου, με αποκορύφωμα την τριετία 1866-69 και το 1896-97. Κι ενώ η πορεία των γεγονότων στις περιστάσεις εκείνες είναι γενικά γνωστή (στους κρητικούς ως επί το πλείστον, αν και αμφιβάλλουμε ότι κι αυτοί είναι πολλοί…), ελάχιστοι φαίνεται να γνωρίζουν ότι υπήρξαν και πολλοί Ευρωπαίοι επαναστάτες που αγωνίστηκαν εθελοντικά στο πλευρό των εξεγερμένων, ορμώμενοι από έναν ιδεαλισμό βασισμένο στο αίσθημα αλληλεγγύης απέναντι στους καταπιεσμένους, ειδικά όταν οι τελευταίοι ξεσηκώνονταν ενάντια στο ζυγό τους.
Είναι αλήθεια ότι είναι πολύ δύσκολο να χωρέσει κανείς σ’ ένα κείμενο όλα τα συμφραζόμενα που συνθέτουν την εικόνα των δύο αυτών ιστορικών περιστάσεων. Θα προσπαθήσουμε όμως να το κάνουμε με όσο το δυνατόν πιο σύντομο αλλά περιεκτικό τρόπο, επικεντρώνοντας στη λίγο πολύ αποσιωπημένη ιστορία των εθελοντών εκείνων.
Δώσε λοιπόν «κλώτσο να γυρίσει…ιστορία ν’ αρχινήσει»…
Το διεθνές σκηνικό της εποχής
Πριν απ’ όλα, πρέπει να επισημανθεί πως και οι δύο αυτοί ξεσηκωμοί του χριστιανικού κρητικού πληθυσμού δεν μπορούν να ιδωθούν έξω από το ιστορικό γεωπολιτικό πλαίσιο του 19ου αιώνα στην Ευρώπη, σημαντικό μέρος του οποίου καταλαμβάνει το λεγόμενο «Ανατολικό ζήτημα».
Αυτό αφορούσε τα διπλωματικά και πολιτικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τις εγγενείς αδυναμίες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας να διατηρήσει τη συνοχή της, όπως παρουσιάστηκαν από τα μέσα του 18ου και ως τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ο ένας μετά τον άλλο οι υπόδουλοι στους Οθωμανούς λαοί (ειδικά αυτοί των Βαλκανίων) εξεγείρονταν εναντίον τους, παράλληλα με την ήττα της Οθωμ/κής αυτοκρατορίας από τη Ρωσία κατά το ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1774.Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν σταδιακά σε σημαντική κάμψη της ισχύος της κι έφεραν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις της εποχής αντιμέτωπες με το πολυδιάστατο πρόβλημα της διανομής των εδαφών της μετά τη διαφαινόμενη διάλυσή της. Αυτά τα ιδιαίτερα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρουγγαρία και Γερμανία) αλλά κι εκείνα των αριστερών επαναστατών στο εσωτερικό τους (σοσιαλιστικά κόμματα, αναρχικές οργανώσεις και βέβαια η Διεθνής των Εργατών) αναφορικά με την κατάσταση αυτή, θα καθόριζαν αποφασιστικά τη στάση τους, τόσο σε κρατικό όσο και σε κινηματικό επίπεδο, απέναντι σε μια σειρά επιμέρους προβλημάτων που σχετίζονταν άμεσα με το όλο «κάδρο» του ανατολικού ζητήματος, σημαντικότερο εκ των οποίων αναδείχτηκε το «κρητικό ζήτημα»(οι αγώνες και η επιθυμία των Κρητών για απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό και ένωση με την Ελλάδα). Εδώ πρέπει να ειπωθεί ότι σε εγχώριο επίπεδο, το κρητικό ζήτημα ήταν το μεγάλο εθνικό θέμα της εποχής, κάτι σαν το κυπριακό σήμερα.
Η στάση των επαναστατών
Βάσει του θέματος...
On 3 November 1896, in Patras, sandal-maker Dimitris Matsalis (or Matsanis by some, originated from Argos, a town of Eastern Peloponnese), who had attended the theatre play " William the Porter" which was played on in Patras at the time by an Italian troupe, and in which the power of wealth revealed outweighing any feeling of justice, attacked by a knife at Independence Avenue (todays Gerokostopoulos Street) against two renowned local figures. By his hits was killed on the spot the banker Dionysis Frangopoulos and seriously injured raisin trader Andreas Collas.
Matsalis was immediately arrested and during the initial interrogation...
«Και τη στιγμή που η δομή, η ύπαρξη της εξουσίας των εκμεταλλευτών στηρίζεται καθαρά πάνω στη βία δεν αναγνωρίζουν σε μας ούτε τη στοιχειώδη αυτοάμυνα. Θέλουν να μας επιβάλουν έναν τρόπο ύπαρξης που αν τον δεχτούμε πιστεύω ότι δεν θα έχουμε κανένα δικαίωμα να λεγόμαστε άνθρωποι. Στη συνέχεια, όποιος αμφισβητεί αυτό το καλούπι κινδυνεύει να βρεθεί στη φυλακή. Χειρότερο πάντως από τη γυμνή βία της εξουσίας είναι η προπαγάνδα της, η ψυχολογική βία, αυτή που θέλει να σε πείσει εσένα τον ίδιο ότι είσαι κατηγορούμενος». Παναγιώτης Λιβερέτος
Στις 29 Γενάρη του 1977, στο λιμάνι του Ρίο ντε Τζανέιρο, το...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018