Έρχομαι σαν φλεγόμενος κομήτης, σαν τον ήλιο όταν ξυπνάει η αυγή,
Έρχομαι σαν ταραχώδης καταιγίδα, όταν ξεσπούν κεραυνοί και αστραπές,
Έρχομαι σαν τη λάβα που ορμά από πανίσχυρα ηφαίστεια σε κίνηση,
Έρχομαι σαν την καταιγίδα από το βορρά που ξεσηκώνει και εξοργίζει τον ωκεανό.
Οδήγησα τους καταπιεσμένους και τυραννισμένους λαούς των προηγούμενων γενεών,
Τους βοήθησα να αποτινάξουν την υποδούλωση και να κερδίσουν την πλήρη απελευθέρωσή τους,
Πορεύτηκα με το πνεύμα της προόδου και βοήθησα κάθε προσπάθειά της,
Και θα πορευτώ μαζί με τους λαούς, μέχρι να τους ελευθερώσω για πάντα.
Εσείς οι άγιοι των χρηματικών σάκων, εσείς οι στεφανωμένοι μαχαιροβγάλτες, χρισμένοι με έριδες και διαμάχες,
Έρχομαι να καταστρέψω εσάς, τους νόμους σας, τα ψέματά σας και τις ανόητες συμβάσεις σας,
Τις καρδιές σας που διψούν για αίμα, θα τις τρυπήσω μέχρι να πάψει η ζωή μέσα τους,
Τα στέμματά σας και τα σκήπτρα σας, τα μικρά χρυσά παιχνίδια σας θα τα κάνω κομμάτια.
Γι' αυτό κρεμάστε με ή πυροβολήστε με, οι προσπάθειές σας είναι μάταιες - είναι χάσιμο προσπάθειας,
Δεν φοβάμαι ούτε φυλακές ούτε βασανιστήρια ούτε ικριώματα ούτε τίποτα απολύτως.
Θα αναδυθώ εκ νέου από τη γη και η επιφάνειά της θα καλυφθεί με όπλα,
Μέχρι να βυθιστείτε στους τάφους σας, μέχρι να τελειώσει η εξουσία σας για το κακό.
Αυτό το εκδικητικό ποιητικό γρύλισμα προέρχεται από την «Επανάσταση» του Joseph Bovshover, που γράφτηκε πριν από τη Ρωσική Επανάσταση, αλλά μεταφράστηκε και δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1919 από τα πρωτότυπο γίντις από τον Joseph Leftwich, για το βρετανικό αναρχικό κομμουνιστικό περιοδικό The Spur. Πρόκειται για ένα ασυμβίβαστο ποίημα, που επισείει την απειλή προς τις άρχουσες τάξεις και όλους τους πυλώνες της αριστοκρατικής και αστικής κοινωνίας.
Ο Joseph Bovshover (1873-1915) γεννήθηκε στο Lyubavichi («Πόλη της αδελφικής αγάπης») εντός του Παλαιού Οικισμού της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, μέρος των ορισμένων εδαφών στα οποία επιτρεπόταν να ζουν οι Εβραίοι. Η εβραϊκή κοινότητα του Lyubavichi, η οποία αρχικά αποτελούσε έδρα του κινήματος Chabad Hasidic, έπεσε θύμα της ναζιστικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση και σφαγιάστηκε τον Νοέμβριο του 1941.
Μισό αιώνα νωρίτερα, το 1891, λίγα μόλις χρόνια μετά από ένα κύμα βίαιων αντιεβραϊκών πογκρόμ, ο Bovshover είχε μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη από αυτό που αποκαλούσε «τα καταπιεσμένα και κνωστικά [knouted] εδάφη του Τσάρου» στη Νέα Υόρκη - και μετάνιωσε πικρά που ξεριζώθηκε από τη μητέρα και τον πατέρα του για να φτιάξει μια νέα ζωή μακριά από τα πογκρόμ μόνος του. Εντασσόμενος στο «χωνευτήρι» της εργατικής τάξης στις Ηνωμένες Πολιτείες, έγινε γνωστός αναρχικός κομμουνιστής «ποιητής των εργαστηρίων» και αγωνιστής του εργατικού κινήματος, δημοσιεύοντας στα γίντις και στα αγγλικά με το ψευδώνυμο Basil Dahl. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Bovshover νοσηλευόταν σε νοσοκομείο λόγω ψυχικής ασθένειας πριν πεθάνει το 1915.
Μετά το θάνατό του, η συμβολή του Bovshover στην προλεταριακή ποίηση αναγνωρίστηκε ευρέως, και όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων το 1917 η Ρωσία τον διεκδίκησε ως δικό της. Ο David Shneer έγραψε ότι «αγιοποιήθηκε ... ως ιδρυτής της λογοτεχνικής ιστορίας των Εβραίων εργατών» από τον αναδυόμενο σοβιετικό Τύπο στη γλώσσα γίντις. Καθ' όλη τη διάρκεια του 1918, η ποίησή του εμφανίστηκε σε τρεις από τις δώδεκα εκδόσεις της πρώτης εφημερίδας που κυκλοφόρησαν στα γίντις της Σοβιετικής Ρωσίας, της «Varhayt» (Αλήθεια») στα γερμανικά. Το εν λόγω έντυπο ήταν ο απόηχος της εφημερίδας του Κομμουνιστικού Κόμματος Pravda, που σήμαινε «Αλήθεια» στα ρωσικά, και τον Αύγουστο του 1918 επανιδρύθηκε ως «Der Emest» (Η Αλήθεια) και πάλι στα γίντις. Αν και υποστηρίχθηκε από τον Λένιν, έκλεισε από τον Στάλιν στα τέλη της δεκαετίας του 1930, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης σοβιετικής εκστρατείας κατά της γίντις κουλτούρας.
Ο Bovshover αναγνωρίστηκε σύντομα και στη Βρετανία. Ορισμένες μεταφράσεις της ποίησής του δημοσιεύτηκαν στο «The Spur» τα χρόνια μετά τη Ρωσική Επανάσταση, συμπεριλαμβανομένων των παραπάνω αποσπασμάτων. Το «The Spur» ήταν ένα βρετανικό αναρχικό κομμουνιστικό περιοδικό που αντλούσε έμπνευση τόσο από τον Μιχαήλ Μπακούνιν αλλά και από τον Καρλ Μαρξ. Σε αντίθεση με πολλές άλλες αναρχικές εκδόσεις, οι συντάκτες του υποστήριζαν το μπολσεβίκικο κόμμα του Λένιν μέχρι την εδραίωση του σοβιετικού κράτους στις αρχές της δεκαετίας του 1920.
Ένα πλήθος «πολύχρωμων» χαρακτήρων συμμετείχε στην παραγωγή του «The Spur». Την έκδοσή του είχαν αναλάβει ο Guy Aldred, με έδρα τη Γλασκώβη, και η Rose Witcop, μια Εβραία αναρχική και σεξουαλική μεταρρυθμίστρια που είχε μεταναστεύσει στη Βρετανία από το Κίεβο της Ουκρανίας, που τότε αποτελούσε τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Οι χαρακτηριστικές γελοιογραφίες του περιοδικού προμηθεύονταν από τον Henry Bernard. Ο Joseph Leftwich μετέφρασε την ποίηση του Bovshover για το «The Spur». Τον τράβηξε ο Bovshover ως σοσιαλιστής και παθιασμένος υποστηρικτής του εβραϊκού πολιτισμού. Ο Leftwich έγινε διάσημος ως ένα από τα «Whitechapel Boys», μια «ταμπέλα» που επινόησε ο ίδιος για μια ομάδα Εβραίων συγγραφέων και καλλιτεχνών στο East End του Λονδίνου πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ποίηση του Bovshover μελοποιήθηκε επίσης αρκετές φορές. Ενώ το έργο του φαίνεται ότι ήρθε στον βρετανικό αναρχισμό στα τέλη της δεκαετίας του 1910 και τη δεκαετία του 1920 μέσω του σοβιετικού εβραϊκού Τύπου, πιο πρόσφατα ανακαλύφθηκε εκ νέου μέσω της συμβολής του στο αμερικανικό εργατικό τραγούδι του Σκωτσέζου λαϊκού μουσικού Dick Gaughan, που αναβίωσε ως μέρος της μουσικής επίθεσης του Gaughan κατά του θατσερισμού και της κλιμάκωσης του Ψυχρού Πολέμου τη δεκαετία του 1980. Ο Gaughan και η Judy Sweeney μπορούν να ακουστούν να ερμηνεύουν μια διαφορετική μετάφραση του «Revolution», με όλο το ριζοσπαστικό πάθος που απαιτεί ένα τέτοιο ποίημα, ενώ υπάρχει και μια ζωντανή εκδοχή από τον Gaughan.
Mike Carey, CDA Student
Παραπομπές / Βιβλιογραφία
-Joseph Bovshover: Poet of the Workers and the Sweatshops’ at http://yiddishkayt.org/view/joseph-bovshover/
-Yoysef (Joseph) Bovshover’ at http://yleksikon.blogspot.co.uk/2014/10/yoysef-joseph-bovshover.html
-Joseph Bovshover, ‘A Russian Jew Recalls the Day He Left Home, ca. 1896-1897’ in The Jew in the American World: A Source Book edited by Jacob Rader Marcus (Detroit, 1996), pp. 353-4 YA.1998.a.1050.
-Encyclopaedia Judaica at http://www.bjeindy.org/resources/library/encyclopediajudaica/
-Dick Gaughan, ‘Track Notes to Different Kind of Love Song (1983)’ at http://www.dickgaughan.co.uk/discography/dsc-love.html
-Mark Shipway, Anti-Parliamentary Communism: The Movement for Workers’ Councils in Britain, 1917-45 (Basingstoke, 1988) YC.1988.a.8404.
-David Shneer, Yiddish and the Creation of Soviet Jewish Culture: 1918-1930 (Cambridge, 2004) YC.2006.a.10674.
*Η αγγλική εκδοχή του κειμένου βρίσκεται εδώ:https://blogs.bl.uk/european/2017/07/joseph-bovshover.html?fbclid=IwAR3H0jssmaESYjsbTZd17IAWv2oUn1gmgNBiuaQTRXT6cgHaJDC1m_kA4m0 Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης
Στις φωτογραφίες (με τη σειρά που δημοσιεύονται)
Ο Joseph Bovshover στη Νέα Υόρκη το 1911
Εξώφυλλο του «Revolution» στα γίντις, από το Gezamelte shrifṭen του 1911
Το εξώφυλλο του «The Spur» τον Νοέμβριο του 1919, σε εικονογράφηση του Henry Bernard
Το εξώφυλλο του «The Spur» τον Μάιο του 1920, σε εικονογράφηση του Henry Bernard
