Nick Heath*
Η Soledad Estorach Esteri γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1915 στο μικρό χωριό Albatarrech κοντά στη Lerida.
Ο πατέρας της είχε περάσει πολλά χρόνια εκτός Ισπανίας και δίδασκε μαθήματα για ενήλικες, μαθαίνοντας και την ίδια την Soledad να διαβάζει και να γράφει, κάτι σχεδόν εντελώς άγνωστο στα κορίτσια της τάξης της. Ο πατέρας της πέθανε όταν η ίδια ήταν έντεκα ετών και ήταν υποχρεωμένη να βρει δουλειά, αν και ένας άλλος δάσκαλος σε ένα κοντινό χωριό, φίλος του πατέρα της, τη δίδασκε για λίγες ώρες κάθε εβδομάδα. Η οικογένεια έμεινε στο χωριό μέχρι τα δεκαπέντε της χρόνια.
Η μητέρα της την πίεζε να παντρευτεί. Εκείνη δεν το ήθελε αυτό και προτίμησε να παραμείνει πιστή στα ιδανικά του πατέρα της. Έπεισε τη μητέρα της να την αφήσει να πάει στη Βαρκελώνη. Εκεί εργάστηκε στο κατάστημα του θείου της, αλλά σύντομα μια οικονομική κρίση τον ανάγκασε να το κλείσει. Εργάσθηκε ως καμαριέρα, αλλά οι ώρες εργασίας ήταν εξαιρετικά πολλές και η αμοιβή μικρή. Ακολούθως, βρήκε δουλειά στη χημική βιομηχανία. Το 1930 άρχισε να παρακολουθεί νυχτερινά σχολεία που διοργάνωσε το αναρχοσυνδικαλιστικό συνδικάτο CNT.
Το 1931 παρακολούθησε ένα ateneo και εντάχθηκε στην ομάδα της νεολαίας του. Το 1934 συμμετείχε στην ομάδα γυναικών που συνεδρίαζε στο συνδικάτο οικοδόμων στη Βαρκελώνη, μαζί με τις Pilar Grangel, Aurea Cuadrado και Conchita Liaño. Έγινε μέλος της Πολιτιστικής Ομάδας Γυναικών (Grupo Cultural Femenino) της CNT.
Μαζί με την αδελφή της Juana εντάχθηκαν στην Ελευθεριακή Νεολαία (FIJL) το 1936. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, κατά τη διάρκεια των επαναστατικών γεγονότων, υπηρέτησε στην επαναστατική επιτροπή της γειτονιάς Clot και έγινε εκπρόσωπος της τοπικής Ομοσπονδίας στις συναντήσεις της Ελευθεριακής Νεολαίας της Βαρκελώνης κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Στις 18 Ιουλίου ήταν μία από τους αναρχικούς που κατέλαβαν το Casa Cambo στη Via Layetana, οχυρώνοντάς το και χτίζοντας οδοφράγματα. Δραστηριοποιήθηκε στην ελευθεριακή οργάνωση γυναικών, Mujeres Libres, και υπήρξε συναγωνίστρια της Conchita Liaño στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών. Υπήρξε μία από τις κορυφαίες οργανώτριες των γυναικών στις εργατικές γειτονιές της Βαρκελώνης. Συμμετείχε στη δραστηριότητα του Casa de la Dona Treballadora (Σπίτι της Εργαζόμενης Γυναίκας), όπου ήταν υπεύθυνη για τα οικονομικά.
Συνέβαλε στην έκδοση της εφημερίδας “Tierra y Libertad” της FAI το 1938 και στην εφημερίδα “Mujeres Libres” μεταξύ 1936 και 1938. Με τον θρίαμβο του Φράνκον αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ισπανία. Όταν ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για τη Γαλλία από τη Figueras στις 26 Ιανουαρίου 1939 έμαθε ότι δύο συντρόφισσές της στις “Mujeres Libres”, μία εκ των οποίων ήταν η Pepita Carpena, είχαν παγιδευτεί στη Βαρκελώνη. Με κίνδυνο της ζωής της επέστρεψε με αυτοκίνητο και τις έσωσε.
Από το 1940 ζούσε στο Bordeaux της Γαλλίας με τον Andrés G. De la Riva. Στο τέλος του έτους αυτού προσβλήθηκε από μια σοβαρή ασθένεια. Επέστρεψε κρυφά στην Ισπανία το 1945, αλλά αναγκάστηκε να επιστρέψει πολύ σύντομα στη Γαλλία λόγω της εκεί καταστολής.
Στη δεκαετία του 1960 συνέβαλε στην έκδοση μιας νέας σειράς της εφημερίδας “Mujeres Libres” (Λονδίνο και Bordeaux, που κυκλοφόρησε 47 τεύχη στο διάστημα 1964-1976), κύριες συντάκτριες της οποίας ήταν οι Suceso Portales και Sara Guillen. Συνέβαλε επίσης στο συλλογικά γραμμένο βιβλίο “Mujeres Libres. Luchadoras libertarias” (Μαδρίτη, 1999).
Πέθανε στο Παρίσι στις 14 Μαρτίου 1993.
*Μετάφραση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης.
