Στις 23 Αυγούστου του 1927, στις 12:00 τα μεσάνυχτα οι κρατούμενοι στη φυλακή Τσαρλστάουν της Βοστώνης, καταδικασθέντες Νικόλα Σάκο και Μπαρτολομέο Βαντσέτι, οδηγήθηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα όπου και εκτελέστηκαν. Οι Νικόλα Σάκο (Nicola Sacco) (1891-1927) και Μπαρτολομέο Βαντσέτι (Bartolomeo Vanzetti) (1888-1927) ήταν Αμερικανοί αναρχικοί ιταλικής καταγωγής, που καταδικάστηκαν σε θάνατο κατηγορούμενοι για τους φόνους δυο ανθρώπων κατά τη διάρκεια μιας ληστείας, το 1920. Η περίπτωσή τους από τότε, γνώρισε ένα τεράστιο παγκόσμιο κύμα συμπαράστασης αφού ήταν εμφανές ότι υπήρξαν θύματα κακοδικίας και ότι τους επεβλήθη η θανατική ποινή εξαιτίας της πολιτικής ιδεολογίας τους αν και ήταν αθώοι του εγκλήματος για το οποίο κατηγορούνταν.
Κείμενο: Γεωργία Κανελλοπούλου
Για τους Σάκο και Βαντσέτι, η Ντόροθι Πάρκερ συνελήφθη σε πορεία διαμαρτυρίας το 1927. Ο Τζον Ντος Πάσος, που κάλυπτε την υπόθεση δημοσιογραφικά, οργάνωσε την Επιτροπή Υποστήριξής τους, έγραψε τη σύνοψη της ιστορίας σε 127 σελίδες, και μετά την εκτέλεσή τους δημοσίευσε το ποίημα They are dead now. Ο H.G. Wells έγραψε ένα άρθρο το 1927 το οποίο ουδείς δέχτηκε να δημοσιεύσει – τελικά το συμπεριέλαβε στη συλλογή δοκιμίων του The Way the World is Going το 1929. O Γουέλς μαζί με τον Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και τον Άλμπερτ Αϊνστάιν πρωτοστάτησαν στη συλλογή υπογραφών και τις κινητοποιήσεις για τη διάσωσή τους. Ο Άπτον Σινκλαίρ έγραψε το 1928 μια ανασκόπηση της υπόθεσης των Σάκο και Βαντσέτι, αλλά το πιο ενδιαφέρον είναι πως το 2005 ανακαλύφθηκε μια επιστολή του όπου περιγράφει πως συναντήθηκε με τον συνήγορο των Σάκο και Βαντσέτι ο οποίος του είπε πως ήταν ένοχοι!
Οι Industrial Workers of the World (IWW) έκαναν διαρκείς στάσεις εργασίας και εντέλει τριήμερη απεργία. Στο Κολοράντο συμμετείχαν στην απεργία οι 1.132 από τους 1.167 ανθρακωρύχους.
Το 1947 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν για να τιμήσει την 20ή επέτειο από την εκτέλεσή τους, έγραψε «Πρέπει να γίνουν τα πάντα για να κρατηθεί ζωντανή η τραγική υπόθεση των Σάκο και Βαντσέτι στη συνείδηση της ανθρωπότητας». Και οι Σάκο και Βαντσέτι κρατήθηκαν ζωντανοί στη συνείδηση (κάποιας) ανθρωπότητας, μέσα από κείμενα, διαδηλώσεις, εκδηλώσεις, βιβλία, θεατρικά έργα, ταινίες, πίνακες ζωγραφικής.
Ο Άλεν Γκίνσμπεργκ στο ποίημα του “America” έβαλε ως στίχο “Sacco and Vanzetti must not die”. Ο Κουρτ Βόνεγκατ περιέγραψε λεπτομερώς τη δίκη στο βιβλίο του Jailbird και την παρομοίασε με τη σταύρωση του χριστού.
Ο Γούντι Γκάθρι έγραψε τις “Μπαλάντες για τους Σάκο και Βαντσέτι”. Ο Ένιο Μορικόνε έβαλε τη μουσική και η Τζοάν Μπαέζ τους στίχους και τη φωνή της στο Here’s to You, για την ταινία Σάκο και Βαντσέτι του ιταλού Giuliano Montaldo – ένα τραγούδι που έγινε συνώνυμο του κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα τη δεκαετία του ’70, και μέχρι σήμερα:
https://www.youtube.com/watch?v=nY8uEYsFoJs&t=7s
Και άλλα πολλά γράφτηκαν και έγιναν.
Νομίζω όμως, αυθαίρετα κάπως, ότι οι ίδιοι πιο πολύ απ’ όλα θα χαίρονταν που οι Αμερικανοί αναρχικοί που πολέμησαν στην Ισπανική Επανάσταση ονόμασαν την ομάδα τους «Σάκο και Βαντσέτι».
Παραπομπές:
1. https://www.mentalfloss.com/article/63153/10-famous-people-who-protested-sacco-and-vanzettis-conviction
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Sacco_and_Vanzetti
3. Kurt Vonnegut, Jailbird
Φωτογραφία κειμένου: Τοιχογραφία στο πανεπιστήμιο των Συρρακουσών, από τον πίνακα του αμερικανού Ben Shahn “The Passion of Sacco and Vanzetti” (1932).
*Αναδημοσίευση από εδώ: https://www.aftoleksi.gr/2022/08/28/sako-vantseti-tha-kratithoyn-zontanoi-sti-syneidisi-tis-anthropotitas/
