«Είμαι γριά, άρα ώριμη και έχει περάσει ήδη μισός αιώνας, έχω ήδη βαρεθεί με τις ψευδαισθήσεις. Δεν ξέρω αν εσύ φίλη μου είσαι μικρή ή μεγάλη, αν υποφέρεις τώρα ή αν έχεις ήδη υποφέρει, όπως εγώ, τις συνέπειες των κοινωνικών αδικιών και τις ανισότητες, ειδικά αυτές τις ανισότητες που καθιστούν τη γυναίκα σε αυτή την κοινωνία ένα απλό αντικείμενο πολυτέλειας και διασκέδασης (...)
Μέχρι σήμερα, όλες οι συντρόφισσές μας, παντρεμένες με συντρόφους, που συμμετέχουν σε αυτές τις δράσεις, είναι εκείνες που υποφέρουν περισσότερο, λόγω της έλλειψης συνοχής των αντρών συντρόφων τους που κηρύττουν μεν την ελευθερία στα συνδικάτα και τις οργανώσεις αλλά που τις φέρνουν σε μια κατάσταση μόνιμης σκλαβιάς στο σπίτι, μια κατάσταση στην οποία πρέπει απλώς να ακολουθήσεις την απόλυτη βούληση που την καθορίζει ο κύριός σου. Επιπλέον, οι σύντροφοι που κηρύττουν την απόλυτη ελευθερία που λείπει από όλους μας, σύμφωνα με τις ιδέες μας που πρέπει να νικήσουν μια μέρα, δεν αρέσκονται να παίρνουν τις συντρόφισσες τους μαζί τους στις οργανώσεις τους (...)
Οι μεγαλύτεροι εχθροί των ιδεών μας μέχρι σήμερα, ήταν οι ίδιοι οι προπαγανδιστές μας (...) πρέπει πρώτα να προσελκύσουμε τον κόσμο και μετά να του πούμε την αλήθεια. Αντίθετα, οδηγούμε σε μια αρνητική έκπληξη του κόσμου για μας. (...) Κάθε μέρα πρέπει να προσπαθούμε να δρούμε, ακόμη και με το πρόσχημα του ότι δεν είμαστε στο παρασκήνιο, σύμφωνα με τις ιδέες μας. Να επιδιώκουμε να έχουμε ανθρώπους που μας διαβάζουν και μας ακούνε, και ποτέ δεν έχουν τη θλιβερή ιδέα της κριτικής σε αυτούς που, λόγω συνοχής, για να κερδίσουν το κοινό, εμπλέκονται σε αυτά τα πράγματα».
*Αποσπάσματα από επιστολή της εργάτριας Maria Rosa στην επίσης εργάτρια Elvira Fernandes, Rio de Janeiro, Μάης 1913.
**Πηγή: Marcolino Jeremias.
**Απόδοση: Ούτε Θεός Ούτε Αφέντης
