Συνέντευξη του Aitor Azurki με τον οργανωτή της «Εσωτερικής Άμυνας» (Defensa Interior) Octavio Alberola στο βασκικό περιοδικό «Argia»
Ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα στα πρώτα στάδια της σταδιοδρομίας τους έθεσαν τις βάσεις για την κουβανική επανάσταση στη δεκαετία του 1950 στο Μεξικό. Η ματαιωμένη απόπειρα κατά της ζωής του δικτάτορα Φράνκο στο Σαν Σεμπαστιάν το 1962. Σήμερα ο αναρχικός Octavio Alberola Surinach (γεννημένος στο Alaior στις Βαλεαρίδες Νήσους το 1928) επικρίνει τον καστρισμό για χάρη της ιστορικής μνήμης.
Στη δεκαετία του '60, πολλοί νέοι Κουβανοί που αντιτίθονταν στη δικτατορία του στρατηγού Μπατίστα άρχισαν να φτάνουν στο Μεξικό. Μέχρι το 1956, το κίνημα των αδελφών Κάστρο, το κίνημα της 26ης Ιουλίου, ήταν η μεγαλύτερη κουβανική επαναστατική ομάδα στο Μεξικό. Ο δικτάτορας Μπατίστα τους είχε συγχωρήσει μόλις συνελήφθησαν σε σχέση με την αποτυχημένη επίθεση στους στρατώνες της Μονκάδα και μεταξύ αυτών ήταν οι αδελφοί Κάστρο που έκαναν τότε επαφές με ανθρώπους που ήταν πρόθυμοι και έτοιμοι να τους βοηθήσουν. Ένα τέτοιο άτομο ήταν ο ελευθεριακός Octavio Alberola Surinach: «Εκείνη την εποχή ήμουν μέλος του φοιτητικού κινήματος του Μεξικού και είχα δεσμούς με ομάδες και συνδικαλιστικές οργανώσεις που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να οργανώσουν εκδηλώσεις προπαγάνδας για την υποστήριξη του αγώνα κατά της κουβανικής δικτατορίας» λέει ο Alberola. Θυμηθείτε ότι αυτός ήταν ένας αναρχικός που έφτασε στο Μεξικό με το πλοίο «Ipanema» από τη Γαλλία με εκατοντάδες ακόμη πρόσφυγες, μαζί με τον πατέρα του Jose Alberola, που ήταν δάσκαλος στα αναρχικά ορθολογικά σχολεία που λειτουργούσαν στην Ισπανία μέχρι το 1939.
Ο νεαρός Οκτάβιο μεγάλωσε στο Μεξικό και εκπαιδεύτηκε εκεί, γεγονός που οδήγησε στο να ασχοληθεί με το φοιτητικό κίνημα. Μαζί με μια ομάδα νεαρών ελευθεριακών βοήθησε να ξεκινήσει η Μεξικάνικη Ελευθεριακή Νεολαία και το 1948 συνελήφθη επειδή μοίραζε ένα αναρχικό μανιφέστο στους δρόμους της πρωτεύουσας. «Περάσαμε ένα μήνα σε μια από τις μυστικές φυλακές της κυβέρνησης του Μεξικού μαζί με τους Floreal Ocaña, Manuel González Salazar και Francisco Rosell. Η μεξικανική αστυνομία ισχυρίστηκε ότι θέταμε τις βάσεις για μια τρομοκρατική ενέργεια. Δεν μας έφεραν μπροστά σε κανέναν δικαστή και κρατηθήκαμε σε ένα κτίριο υπό αστυνομική φρουρά με απλό ντύσιμο» αναφέρουν οι αναρχικοί. Τελικά απελευθερώθηκαν όλοι μετά την υπογραφή μιας δέσμευσης ότι στο μέλλον θα απέφευγαν να αναμιχθούν στη μεξικανική πολιτική.
Μετά από αυτό, ο Alberola ήρθε σε επαφή με τα εξόριστα λαϊκά κινήματα της Λατινικής Αμερικής που αγωνίζονταν από το Μεξικό ενάντια στις δικτατορίες στις πατρίδες τους. Εκτός από τους Κουβανούς, υπήρχαν και οι Βενεζουελανοί, οι Δομινικανοί και οι Περουβιανοί. Μαζί, ξεκίνησαν ένα Λατινικό Αμερικανικό Μέτωπο Νεολαίας κατά των δικτατοριών. «Καταλήξαμε σε συμφωνία: όποιος καταφέρνει να ανατρέψει τη δικτατορία στην πατρίδα του, θα παρείχε βοήθεια στους υπόλοιπους. Οι Βενεζουελανοί το έκαναν ακριβώς αυτό, ενώ ο Κάστρο δεν βοήθησε τους αντιφρανκικούς», γεγονός που προκάλεσε την κριτική εκ μέρους των αναρχικών.
Ο Alberola μιλά για την υποστήριξή του στον κουβανικό αγώνα: «Στο Ateneo* στο Μεξικό και στα συνδικαλιστικά γραφεία, κάναμε πολλές δημόσιες εκδηλώσεις προπαγάνδας με στόχο την κουβανική δικτατορία. Κυρίως στο Συνδικάτο Ηλεκτρολόγων. Στο Chapultepec συμμετείχα σε μια συνάντηση με τον Φιντέλ Κάστρι, καθώς και σε κάποιους άλλους με τη μικρότερη αδελφή του».
Ωστόσο, από την αρχή αυτής της συνεργατικής προσπάθειας ήταν ξεκάθαρο ότι το αντικείμενο των Κουβανών ήταν να καθιερώσουν μια αντάρτικη «εστία». Ποια ήταν λοιπόν η κύρια συμβολή του Alberola;
«Οργάνωση εκδηλώσεων προπαγάνδας και επαφή με άτομα που μπορούν να βοηθήσουν. Θυμάμαι έναν νεαρό Ισπανό, μαθητή του πατέρα μου, κάποιον που ήταν αεροπόρος στην Αραγονία, να παραδίδει εθελοντικά διάφορα υλικά στα βουνά της Κούβας».
Ο Alberola εξηγεί γιατί του έγινε κρούση: «Ήμουν εναντίον της δικτατορίας στην Ισπανία. Το γνώριζαν πολύ καλά αυτό καθώς και το ότι ήμουν σε θέση να τους βοηθήσω στον αγώνα τους. Οι συναλλαγές μου μαζί τους ήταν μέσω του Comandante De la Rosa. Η μόνη μου ανάμνηση για τον Τσε Γκεβάρα είναι ένας Αργεντινός που κάθεται σε μια γωνία στη συνάντηση, αλλά τότε δεν ήταν στο προσκήνιο, περισσότερο από ό,τι ήταν ο Ραούλ Κάστρο» θυμάται ο Οκτάβιο.
Έδωσε επίσης ένα χέρι βοήθειας σε μια άλλη αντιδικτατορική κουβανική ομάδα στην εξορία στο Μεξικό, τη Φοιτητική Επαναστατική Διεύθυνση (Directorio Revolucionario Estudiantil): «Μετά την επιδρομή στο κυβερνητικό κτίριο στην Αβάνα το 1957, μέλη αυτής της ομάδας κατέφυγαν στο Μεξικό και αυτοί συμμετείχαν στις εκδηλώσεις μας, αν και έκρυβαν τις διαφορές τους με την ομάδα του Φιντέλ. Παραπονέθηκαν για τις ηγετίστικες φιλοδοξίες του και τους κινδύνους του caudillismo».**
Το 1959, μετά την πτώση της δικτατορίας της Κούβας, ο Alberola υπολόγισε ότι οι καστρικοί θα ανταποκρίνονταν στην επαναστατική προπαγάνδα τους και θα τους βοηθούσαν. Οι αναρχικοί ζήτησαν από τους καστρικούς να βοηθήσουν τους αντιφρανκικούς: «Στη Γαλλία το 1961 ήμουν στην κουβανική πρεσβεία, όπου μου υποσχέθηκαν βίζα για να μπορώ να ταξιδέψω στην Κούβα για να αντιμετωπίσω την κουβανική συνεργασία στον αγώνα μας, λλά αυτή η βίζα δεν ήρθε ποτέ... Ο Κάστρο δεν έσπασε ποτέ τις σχέσεις του με τον Φράνκο και ο Τσε Γκεβάρα μπόρεσε να περιπλανηθεί στην Ισπανία υπό την προστασία της γαλλικής αστυνομίας. Ο Φράνκο και ο Κάστρο έγιναν φίλοι».
Από την άλλη πλευρά, το 1961 η CNT, η FAI και η Ομοσπονδία Ιβηρικής Ελευθεριακής Νεολαίας (Iberian Libertarian Youth Federation - FIJL) πραγματοποίησαν συνέδριο στη γαλλική πόλη Λιμόζ, στο οποίο συγκροτήθηκε μια ομάδα που ονομάστηκε «Defensa Interior» («Εσωτερική Άμυνα») με σκοπό τη δολοφονία του Φράνκο. «Το 1962 ταξίδεψα στη Γαλλία και στη Γαλλική Χώρα των Βάσκων για να οργανώσω μια απόπειρα κατά της ζωής του Φράνκο. Η ομάδα κατάφερε να φυτέψει τη βόμβα, αλλά, δυστυχώς, ο δικτάτορας είχε αναδιατάξει το πρόγραμμα της ετήσιας καλοκαιρινής του επίσκεψης στο Σαν Σεμπαστιάν. Στο τέλος έπρεπε να πυροδοτήσουμε τα εκρηκτικά επειδή η μπαταρία είχε ενεργό διάρκεια ζωής μόνο μία εβδομάδα». Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ο Alberola δεν θέλησε ποτέ να πει ποιοι φύτεψαν τη βόμβα (ήταν δύο άνδρες και μια γυναίκα, όλοι τους Γάλλοι).
Αν και σήμερα είναι 85 ετών*** ο Alberola συνεχίζει να δίνει συνομιλίες και να συμμετέχει σε αναρχικές δράσεις σε όλο τον κόσμο, καθώς και να γράφει άρθρα και βιβλία: «Δεν λυπάμαι για τίποτα. Όταν υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για την ελευθερία, το χειρότερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να μείνουμε στο σπίτι. Παρ’ ότι ήμασταν μέρος της ισπανικής εξορίας στην Αμερική, στόχος μας ήταν να καταπολεμήσουμε τη δικτατορία του Φράνκο, οπότε δεν υπήρχε τίποτα αξιοσημείωτο για τη βοήθειά μας με τους αγώνες του λαού του Μεξικού και κάθε λαού για να μπορέσουν να καθορίσουν ελεύθερα τους πολιτικές επιλογές».
Σημειώσεις
*Ateneo: Ateneoς Libertarios (Ελευθεριακά Αθήναια). Κατά τόπους πολιτιστικά κέντρα των αναρχικών κυρίως στην Ισπανία.
**Caudillismo. Σύστημα πολιτικής και κοινωνικής κυριαρχίας, βασισμένο στην ηγεσία ενός στιβαρού ηγέτη, πουτ εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα στην Ισπανία και εξαπλώθηκε στη Λατινική Αμερική.
##Η συνέντευξη αυτή με τον Octavio Alberola προφανώς πάρθηκε κατά τα τέλη του 2013. Δημοσιεύτηκε στο Basque «Argia», 11 Γενάρη 2014. Αγγλική μετάφραση: Paul Sharkey. Ελληνική μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
