Κολεκτίβες στην Ισπανία

: Gaston Leval; Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος; 15 Ιουνίου 2022

Gaston Leval (ψευδώνυμο του Pedro Piller)

Aπόδοση στα ελληνικά: μεταφραστική ομάδα wormhole:
‘Ενα μεταφραστικό εγχείρημα που γεφυρώνει τον αναγνώστη με διάσπαρτα κείμενα ανά τον κόσμο. Θεωρούμε πως η ανταλλαγή γνώσης και εμπειριών δεν θα πρέπει να υφίστανται ως μορφή εμπορεύματος. Γι' αυτό πήραμε την απόφαση, με ό,τι μέσο διαθέτουμε, να παρέχουμε ανοιχτή πρόσβαση σε βιβλία, κείμενα, άρθρα, δοκίμια, κυρίως ξενόγλωσσα, σε αυτούς που δεν μπορούν να έχουν, λόγω οικονομικής δυσπραγίας ή/και που δεν γνωρίζουν καλά μία ξένη γλώσσα.
Μία μορφή αλληλεγγύης, αν θέλετε, για την προσέγγιση στην παραγωγή γνώσης, μέσα από διαδικασίες αυτομόρφωσης αλλά και υποδείξεις υλικού για μεταφράσεις τις οποίες μπορείτε να στείλετε στο wormhole_txt (at) riseup.net
Μάϊος 2022

Αναδημοσιεύουμε μια συνοπτική έκδοση του πρώτου μέρους του φυλλαδίου του Gaston Leval "Social Reconstruction in Spain ", το οποίο εκδόθηκε από την Freedom Press το 1938, αλλά έκτοτε έχει εξαντληθεί. Πολλοί αναγνώστες του "War Commentary" έχουν εκφράσει την επιθυμία να αναπαραχθεί σε κάποια μορφή το περιεχόμενο αυτού του εξαιρετικού φυλλαδίου.

ΚΟΛΕΚΤΙΒΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής ήταν το πρώτο εγχείρημα της Ισπανικής Επανάστασης, ιδιαίτερα στη Βαρκελώνη. Όμως από την αρχή δημιουργήθηκαν εμπόδια, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα να μην αναπτυχθούν αυτά τα πειράματα μέχρι το λογικό τους τέλος. Ο πόλεμος ήταν το κύριο μειονέκτημα.

Αλλά από την άλλη πλευρά, η επιθυμία για μια πλήρη κοινωνική επανάσταση ήταν πολύ έντονη, βαθιά ριζωμένη στο μυαλό των εργαζομένων ώστε μια τέτοια σκέψη να κυριαρχεί σε όλους τους εργάτες. Υπήρχε και ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να θυμόμαστε, δηλαδή ότι ένα μεγάλο μέρος των εργοδοτών, των διευθυντών και των μετόχων ήταν είτε δηλωμένοι φασίστες είτε συμπαθούντες του φασισμού, οι οποίοι επιθυμούσαν τον θρίαμβο του Φράνκο.

Πολλοί από αυτούς τους εργοδότες τράπηκαν σε φυγή μόλις είδαν ότι οι αντιφασίστες, εμπνευσμένοι από τους άνδρες της F.A.I. και το C.N.T.1 είχε θριαμβεύσει. Άλλοι συνελήφθησαν. Ήταν αναπόφευκτο τα εργοστάσια και τα εργαστήρια που ανήκαν σε αυτούς να καταληφθούν και να διοικηθούν από τους εργάτες. Αυτό στην πραγματικότητα έκαναν οι εργάτες.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν και οι ύποπτοι εργοδότες που για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους έδειχναν περισσότερη συμπάθεια στους φασίστες παρά στους αντιφασίστες.

Δεν περίμενε κανείς ότι αυτοί οι άνδρες θα ήταν πρόθυμοι να κατασκευάσουν τανκς, αεροπλάνα, τουφέκια και πυρομαχικά που ήταν απαραίτητα για τον θρίαμβο εκείνων που πολεμούσαν τους επιστήθιους φίλους τους. Δεν επρόκειτο να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να αναπτύξουν την οικονομική παραγωγή με την ένταση που απαιτείται για να εγγυηθεί την καθημερινή ζωή της αντιφασιστικής Ισπανίας.

Οι εργάτες το κατάλαβαν ενστικτωδώς και δημιούργησαν σε όλα σχεδόν τα εργαστήρια, επιτροπές που είχαν ως στόχο να παρακολουθούν την πρόοδο της παραγωγής και να ελέγχουν την οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη κάθε εγκατάστασης.

Σε πολλές περιπτώσεις, ο έλεγχος μεταβιβάστηκε γρήγορα από την επιτροπή ελέγχου, στην επιτροπή Οδηγίας, στην οποία ο εργοδότης συμμετείχε με τους εργαζόμενους και πλήρωνε τον ίδιο μισθό. Μια σειρά από εργοστάσια και εργαστήρια στην Καταλονία πέρασαν με αυτόν τον τρόπο στα χέρια των εργατών που ασχολούνταν με αυτά.

Διάταγμα κολεκτιβοποίησης

Ήταν εν όψει αυτών των γεγονότων που η Generalitad -η κυβέρνηση της Καταλονίας- δημοσίευσε το Διάταγμα της Κολεκτιβοποίησης τον Οκτώβριο του 1936. Σύμφωνα με αυτό το διάταγμα, οι εργάτες είχαν τη δυνατότητα να αναλάβουν όλα τα εργοστάσια που απασχολούσαν 100 ή περισσότερους εργάτες, εκτός από εκείνων με λιγότερους από 100 εργάτες των οποίων οι ιδιοκτήτες είχαν επίσημα αναγνωρίστεί ως φασίστες.

Το διάταγμα που προφανώς ανταποκρινόταν στις ανάγκες των Καταλανών εργατών και το οποίο έγινε δεκτό με μεγάλη χαρά από την πλειονότητά τους, ήταν στην πραγματικότητα μια εξαπάτηση της κοινωνικοποίησης, για τους ακόλουθους λόγους:
Πρώτον. Το ποσοστό των εργαζομένων σε εργοστάσια που απασχολούσαν λιγότερους από 100 ήταν μεγαλύτερο από αυτό των εργοστασίων που απασχολούσαν περισσότερους από 100 εργάτες. πράγμα που σήμαινε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός των εργαζομένων ήταν καταδικασμένοι να παραμείνουν κάτω από το σύστημα της εκμετάλλευσης του ιδιοκτήτη.
Κατά δευτερον. Οι εργάτες εμποδίζονταν να είναι οι πραγματικοί κύριοι των μέσων παραγωγής, γιατί οι διοικητικές επιτροπές που έπρεπε να σχηματίσουν είχαν τις προεκτάσεις τους στο Υπουργείο Οικονομίας, στο οποίο έπρεπε να δώσουν λογαριασμό για τις δραστηριότητές τους. Αυτό εξάλειψε εντελώς τα συνδικάτα στο έργο της κοινωνικής ανασυγκρότησης και προστάτευσε ένα τμήμα των μικρών εργοδοτών, δημιουργώντας έτσι έναν δυισμό που αργά ή γρήγορα θα έπρεπε να καταλήξει στην ήττα ενός από τα δύο μέρη. Αλλά ήταν ένα προσωρινό εμπόδιο που τα ευσυνείδητα, υπεύθυνα στοιχεία ήλπιζαν να διευθετήσουν αργότερα.
Τρίτον, ένα σύστημα που διατήρησε το ιδιωτικό εμπόριο στο σύνολό του υποχρέωνε κάθε εργαστήριο και κάθε εργοστάσιο να πωλεί αυτό που παρήγαγε, ανεξάρτητα. Οι εργάτες τότε, ανταγωνίζονταν ο ένας τον άλλον, κατέστρεφαν το ηθικό και το αίσθημα αλληλεγγύης που υπήρχε μεταξύ τους και αναγκάστηκαν σε ανταγωνισμό που αυξανόταν ανάλογα με το ρυθμό με τον οποίο οι οικονομικές δυσκολίες έγιναν πιο έντονες.

Οι πιο συνειδητοποιημένοι μαχητές εργάτες γνώριζαν καλά τους κινδύνους και η αντίδρασή τους δεν άργησε να εκφραστεί. Πρώτα μέσω του Τύπου τους και από στόμα σε στόμα, έπειτα μέσω των Συναντήσεων της Ένωσης. έγινε κατανοητό ότι αν τα Σωματεία δεν έπαιρναν την παραγωγή στα χέρια τους και δεν εξαφάνιζαν την εργατική γραφειοκρατία που είχε δημιουργηθεί με το διάταγμα της Κολεκτιβοποίησης, ό,τι είχε επιτευχθεί θα ακυρωνόταν από αυτό το ανεπανόρθωτο ηθικό και υλικό πλήγμα.

Σιγά-σιγά, παλεύοντας ενάντια στις αρχές, τα συνδικάτα από την πλειονότητα των Βιομηχανικών κέντρων στην Καταλονία προσπάθησαν να αναλάβουν τον έλεγχο των «κολεκτιβοποιημένων» εργοστασίων και εργαστηρίων. Τα κατάφεραν εν μέρει. Αλλά ο μερικός θρίαμβος ήταν το αποτέλεσμα πολλών μακρών μηνών αναταραχής, και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι μη επαναστατικές δυνάμεις είχαν εξαλείψει το C.N.T. και το τμήμα Largo Caballero από την εξουσία.

Οι δυνάμεις που αντιτάχθηκαν στην Κοινωνικοποίηση και στην αντίδραση έγιναν πιο ισχυρές. Συνολικά μπορεί κανείς να δηλώσει ότι η δράση των Σωματείων ήταν επιτυχής. Δυστυχώς οι δυσκολίες πολλαπλασιάζονταν. Όταν άρχιζε η πραγματική βιομηχανική Κοινωνικοποίηση, η έλλειψη πρώτων υλών γινόταν όλο και πιο έντονη. Στην κλωστοϋφαντουργία έλειπε το μαλλί και το βαμβάκι. Τα μεταλλουργικά εργαστήρια στερούνταν χάλυβα και τα ξυλουργεία, ξυλεία. Και, σαν να μην ήταν αρκετά μεγάλο πρόβλημα αυτές οι δυσκολίες, η πολιτική της Κυβέρνησης έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα.

Η Κυβέρνηση «ανέλαβε τον πρωτογενή έλεγχο». Ήταν ένα μέσο στέρησης της εξουσίας από τα συνδικάτα και δολιοφθοράς της δουλειάς τους. Στη συνέχεια «εθνικοποίησε» το μεγαλύτερο μέρος των βιομηχανιών. Αυτό ήταν ένα πρόσχημα για να πάρει στην κατοχή της τις βιομηχανίες που οι εργάτες είχαν θέσει σε λειτουργία και να καταστρέψει την κοινωνικοποίηση.
Ωστόσο, δεν εξελίχθηκαν όλα όπως μόλις περιέγραψα. Ευτυχώς, μερικά συνδικάτα στην Καταλονία ανέλαβαν τις δραστηριότητες των αντίστοιχων βιομηχανιών τους στα χέρια τους από την αρχή, αδιαφορώντας για τις κυβερνητικές εντολές. Και σε ορισμένες πόλεις εκτός της Καταλονίας, η Κοινωνικοποίηση εφαρμόστηκε αμέσως και έδειξε εκπληκτικά αποτελέσματα.

Βαρκελώνη

Στη Βαρκελώνη, το Υγειονομικό Συνδικάτο, οι Αστικές Συγκοινωνίες, τα Συνδικάτα Νερού και Αερίου καθώς και το Δημόσιο Συνδικάτο Ψυχαγωγίας έχουν διευθύνει οι ίδιοι την εργασία τους. Το πρώτο και το τελευταίο δημιουργήθηκαν μετά την Επανάσταση. Παρόλα αυτά έχουν κάνει σπουδαίο έργο. Το Υγειονομικό Συνδικάτο εξαπλώθηκε σε όλη την Καταλονία και οργάνωσε την ιατρική υπηρεσία με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε χωριό να είχε τον γιατρό του.

Granollers

Εκτός από την Βαρκελώνη, μπορεί κανείς να δώσει αξιόλογες περιπτώσεις οργάνωσης. Πάρτε για παράδειγμα τη μικρή πόλη Granollers. Όλα Κοινωνικοποιήθηκαν από τα Συνδικάτα και τον Δήμο. Και όλα λειτουργούσαν τέλεια. Τα μικρά εργαστήρια εξαφανίστηκαν -αυτό έγινε σε εκατοντάδες τοποθεσίες όπου οι εργάτες ανέλαβαν την παραγωγή- και η αναδιανομή διασφαλίστηκε γρήγορα από τους Δημοτικούς Συνεταιρισμούς. Οι ανησυχίες των μικρών επιχειρήσεων στην αρχή ελέγχονταν, μετά εξαλείφθηκαν, και οι έμποροι ασχολούνταν είτε με τους συνεταιρισμούς είτε με άλλα επαγγέλματα.

Castellon

Αν ταξιδέψουμε νότια κατά μήκος της Μεσογείου στην ακτή, φτάνουμε στο Castellon. Λίγα ή τίποτα έχουν ειπωθεί για αυτήν την πόλη, παρά το γεγονός ότι από τον Οκτώβριο του 1936, η μεταλλουργική βιομηχανία βρισκόταν εξ ολοκλήρου στα χέρια των συνδικάτων. Οι άλλες βιομηχανίες βρίσκονταν σε διαδικασία κοινωνικοποίησης με παρόμοιο τρόπο. Και όμως σε αυτή την πόλη δεν υπήρχε επαναστατική συνδικαλιστική παράδοση, αλλά από τους εργάτες δεν έλειπε η κοινή λογική και είχαν βαθιά συνείδηση των ευθυνών τους.

Alcoy

Αν πάρουμε το Alcoy στην επαρχία του Αλικάντε, έχουμε ένα ακόμη πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι εργαζόμενοι ήταν από καιρό καλά οργανωμένοι και δεν χρειαζόταν κανένα διάταγμα κινητοποίησης για τους αγωνιστές. Γρήγορα ανέλαβαν τα εργοστάσια και τα εργαστήρια και οργάνωσαν την παραγωγή με νέο τρόπο.

Κάθε κλάδος είναι συγκεντρωμένος στη Συνδικαλιστική Διοικητική Επιτροπή. Αυτή η επιτροπή χωρίζεται σε τόσα τμήματα όσες και οι κύριες βιομηχανίες. Όταν μια παραγγελία λαμβάνεται από το Τμήμα Πωλήσεων, μεταβιβάζεται στο τμήμα παραγωγής, καθήκον του οποίου είναι να αποφασίσει ποια συνεργεία είναι καλύτερα εξοπλισμένα για την παραγωγή των απαιτούμενων αντικειμένων. Κατά τη διευθέτηση αυτού του ζητήματος παραγγέλνουν τις απαιτούμενες πρώτες ύλες από την αντίστοιχη ενότητα. Ο τελευταίος δίνει οδηγίες στα καταστήματα για την προμήθεια των υλικών και τέλος, το τμήμα αγορών λαμβάνει λεπτομέρειες της συναλλαγής ώστε να αντικαταστήσει το υλικό που χρησιμοποιήθηκε.

Αυτή η περίληψη, η οποία, δεδομένου του χώρου, θα μπορούσε ατελείωτα να ενισχυθεί, κάνει κάποιον να εκτιμήσει το γεγονός ότι οι Ισπανοί ελευθεριακοί εργάτες συντονίζουν και εκλογικεύουν την παραγωγή με πολύ πιο ικανοποιητικό τρόπο από ό,τι είχε κάνει ο Καπιταλισμός. Και έδωσα ιδιαίτερη έμφαση στην εξαφάνιση μικρών ανθυγιεινών και δαπανηρών εργαστηρίων και εργοστασίων, πέρα από τη σωστή χρήση των μηχανημάτων για την εργασία που ταιριάζει περισσότερο.

Ο διοικητικός συγκεντρωτισμός είναι ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι όπου η συνεργασία με πολιτικά κόμματα δεν παρέλυσε τους εργάτες, οι τελευταίοι μπόρεσαν, ακόμη και όταν τα συνδικάτα τους είχαν μόλις πρόσφατη συγκρότηση, να οργανώσουν την παραγωγή και τις δημόσιες υπηρεσίες με άκρως ικανοποιητικό τρόπο. Μένει να περιγραφεί ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στη διοικητική κεντρική διαχείριση.

Η βιομηχανική διοικητική επιτροπή δεν είναι ούτε αυτόνομος ούτε αλάνθαστος οργανισμός. Το συνδικάτο εξακολουθεί να υπάρχει και η κεντρική του επιτροπή ελέγχει το σύνολο των δραστηριοτήτων. Υποδεικνύεται από τη γενική συνέλευση των συνδικαλιστικών εργαζομένων και έχει αντιπροσώπους απευθείας από τα εργοστάσια και τα εργαστήρια για να μην χάσει ποτέ την επαφή με τους εργάτες.

Στα εργαστήρια και στα εργοστάσια υπάρχουν επιτροπές που εκλέγονται από μια συνέλευση εργατών που συγκεντρώνονται επί τόπου. Οι επιτροπές αυτές είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή των οδηγιών που λαμβάνονται σχετικά με τη διεξαγωγή των εργασιών. Με τη σειρά τους κοινοποιούν τις παρατηρήσεις τους στην κεντρική συνδικαλιστική επιτροπή. Και στις συνελεύσεις εγκρίνονται ψηφίσματα που αφορούν τόσο την καθημερινή εργασία στα εργοστάσια όσο και τη δουλειά της διοικητικής επιτροπής.

Επομένως, δεν αντιμετωπίζουμε μια διοικητική δικτατορία, αλλά μάλλον μια λειτουργική δημοκρατία, στην οποία όλες οι εξειδικευμένες εργασίες παίζουν τους ρόλους τους που έχουν διευθετηθεί μετά από την γενική εξέταση τους από τη συνέλευση.

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Αλλά είναι στην αγροτική κοινωνικοποίηση που πρέπει κανείς να αναζητήσει το καλύτερο παράδειγμα Κοινωνικών επιτευγμάτων. Αυτή η κοινωνικοποίηση δεν συντελέστηκε ταυτόχρονα και παντού. Ξεκίνησε στην Αραγονία, εμπνευσμένη από τους Ελευθεριακούς και στη συνέχεια κέρδισε έδαφος στο Levant και σε εκείνο το τμήμα της Ανδαλουσίας που παρέμεινε στα χέρια μας. Τελικά επεκτάθηκε στα νότια της Καταλονίας και στην Καστίλλη.

Η αγροτική επανάσταση καθιέρωσε την πρακτική του ελευθεριακού δικαιώματος. Και το έκανε με τέτοια αποτελέσματα που οι ίδιοι οι αναρχικοί θεωρητικοί, αυτοί που πάντα υπερασπίζονταν τις έννοιες που τώρα εφαρμόζονται τώρα, έμειναν έκπληκτοι και δεν θα ξεχάσουν ποτέ το όμορφο όνειρο μέσα από το οποίο έζησαν.

Ας προσθέσουμε ότι απαιτούνταν βαθιά κοινωνικά συναισθήματα, που χαρακτηρίζουν τον Ισπανό αγρότη, για να γίνουν πράξη αυτές οι ιδέες

Αραγονία

Σε περίπου τρεις μήνες, τα περισσότερα χωριά της Αραγονίας, μερικά από τα οποία αφαιρέθηκαν από τα χέρια των φασιστών από ομάδες με επικεφαλής τον Ντουρρούτι και άλλους «απειθάρχητους» αντάρτες, οργάνωσαν αγροτικές συλλογικότητες. Δεν πρέπει να συγχέουμε τις βιομηχανικές «κολεκτίβες» που πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του διατάγματος που αναφέρθηκε προηγουμένως, και με οδηγίες που υπαγορεύονται από την καταλανική κυβέρνηση, με αυτές των αγροτών. Αυτή η λέξη «κολεκτίβες» περιγράφει δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.

Ο μηχανισμός συγκρότησης των συλλογικοτήτων της Αραγωνίας ήταν γενικά ο ίδιος. Αφού ξεπέρασαν τις τοπικές αρχές όταν ήταν φασιστικές, ή αφού τις αντικατέστησαν από Αντιφασιστικές ή Επαναστατικές επιτροπές όταν δεν ήταν, συγκλήθηκε μια συνέλευση για όλους τους κατοίκους της περιοχής για να αποφασίσουν για τη γραμμή δράσης τους.

Ένα από τα πρώτα βήματα ήταν να συγκεντρωθεί η σοδειά όχι μόνο στα χωράφια των μικροϊδιοκτητών που παρέμεναν, αλλά, και αυτό ήταν ακόμη πιο σημαντικό, και στα κτήματα των μεγαλοϊδιοκτητών, οι οποίοι ήταν όλοι συντηρητικοί και αρχηγοί της υπαίθρου. Οργανώθηκαν ομάδες για να θερίσουν και να αλωνίσουν το σιτάρι που ανήκε σε αυτούς τους μεγάλους γαιοκτήμονες. Η συλλογική εργασία ξεκίνησε αυθόρμητα. Στη συνέχεια, καθώς το σιτάρι αυτό δεν μπορούσε να δοθεί σε κανέναν συγκεκριμένα χωρίς να είναι άδικο για όλους, τέθηκε υπό τον έλεγχο μιας τοπικής επιτροπής, για χρήση από όλους τους κατοίκους, είτε για κατανάλωση είτε για ανταλλαγή με βιομηχανικά προϊόντα, όπως ρούχα, μπότες κ.λπ. για εκείνους που είχαν μεγαλύτερη ανάγκη.

Χρειάστηκε, στη συνέχεια, να δουλέψουν τα κτήματα των μεγαλογαιοκτημόνων. Ήταν γενικά τα πιο εκτεταμένα και εύφορα στην περιοχή. Το ερώτημα τέθηκε ξανά στη συνέλευση του χωριού. Τότε ήταν που η «κολεκτιβοποίηση» αν δεν είχε ήδη δημιουργηθεί σίγουρα -συχνά αυτό γινόταν στην πρώτη συνάντηση-- καθιερώθηκε οπωσδήποτε.
Ορίστηκε ένας εκπρόσωπος για τη γεωργία και την κτηνοτροφία (ή ένας για κάθε μία από αυτές τις δραστηριότητες στις περιπτώσεις που η αναπαραγωγή ήταν εκτεταμένη), ένας εκπρόσωπος για την τοπική διανομή, τα ανταλλακτήρια, τα δημόσια έργα, την υγιεινή και την εκπαίδευση και την επαναστατική άμυνα. Μερικές φορές ήταν περισσότεροι, σε άλλες περιπτώσεις λιγότεροι.

Στη συνέχεια σχηματίστηκαν εργατικές ομάδες. Αυτές οι ομάδες γενικά χωρίστηκαν στον αριθμό των ζωνών στις οποίες είχε χωριστεί η δημοτική επικράτεια, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνονται ευκολότερα κάθε είδους εργασία. Ο αριθμός των ζωνών εξαρτάται όχι μόνο από την έκταση της γης αλλά και από την τοπογραφία της γης, η οποία στην Ισπανία είναι γενικά ορεινή.
Κάθε ομάδα εργαζομένων ορίζει τον εκπρόσωπό της. Οι εκπρόσωποι συναντώνται κάθε δύο μέρες ή κάθε εβδομάδα με τον σύμβουλο γεωργίας και κτηνοτροφίας, προκειμένου να συντονίσουν τις διάφορες δραστηριότητες.

Αποφασίζουν, για παράδειγμα, εάν ορισμένα χωράφια πρέπει να οργωθούν ή αν πρέπει να φροντίζουν το σιτάρι ή τα αμπέλια. ή να κλαδέψουν τις ελιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα. ή να φυτέψουν πατάτες ή να σπείρουν παντζάρια κ.λπ. Ανάλογα με τη σπουδαιότητα και τον επείγοντα χαρακτήρα των εργασιών, επιλέγονται ομάδες που τις αναλαμβάνουν και μεταβαίνουν, όταν χρειάζεται, από τη μια ζώνη στην άλλη.

Σε αυτή τη νέα οργάνωση, η μικρή ιδιοκτησία έχει σχεδόν εξαφανιστεί εντελώς. Στην Αραγονία το 75% των μικροϊδιοκτητών προσχώρησε οικειοθελώς στη νέα τάξη πραγμάτων. Αυτοί που αρνήθηκαν αντιμετωπίστηκαν με σεβασμό. Είναι αναληθές ότι όσοι συμμετείχαν στις κολεκτίβες αναγκάστηκαν να το κάνουν. Μπορεί κανείς να τονίσει αυτό το σημείο πολύ έντονα μπροστά στις συκοφαντίες που έχουν στραφεί εναντίον των κολεκτίβων σε αυτό το σημείο. Είναι τόσο μακριά από την αλήθεια ότι η αγροτική συλλογικότητα έχει θέσει σε ισχύ, παντού, ειδικό τρεχούμενο λογαριασμό για τους μικρο-ιδιοκτήτες και έχει τυπώσει ειδικά γι' αυτούς δελτία πληρωμής για καταναλωτές, ώστε να τους εξασφαλίζει τα βιομηχανικά προϊόντα που απαιτούν, με τον ίδιο τρόπο όπως κάνουν για τους «κολλεκτιβιστές».

Σε αυτόν τον μετασχηματισμό της ιδιοκτησίας, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην πρακτική αντίληψη και την ψυχολογική επιδεξιότητα των διοργανωτών, οι οποίοι σε όλα σχεδόν τα χωριά παραχώρησαν ή έδωσαν σε κάθε οικογένεια ένα κομμάτι γης στο οποίο κάθε αγρότης καλλιεργεί, για δική του χρήση, τα λαχανικά που προτιμά με τον τρόπο που προτιμά. Η ατομική τους πρωτοβουλία μπορεί έτσι να αναπτυχθεί και να ικανοποιηθεί.

Νέες μέθοδοι καλλιέργειας

Η συλλογική εργασία κατέστησε δυνατή την επίτευξη μιας ορθολογικής διαχείρισης τόσο στη γεωργία όσο και στη βιομηχανία, η οποία ήταν αδύνατη υπό το καθεστώς της μικρής ιδιοκτησίας γης, ακόμη και υπό το καθεστώς της μεγάλης αγροτικής ιδιοκτησίας. Τρακτέρ και άλλα μηχανήματα χρησιμοποιούνται όπου είναι πιο απαραίτητα. Ανήκουν στο παρελθόν οι μέρες που τα μέσα ή η παραγωγή παρέμεναν αχρησιμοποίητα στους αχυρώνες των πλουσίων, ενώ οι φτωχοί αγρότες δούλευαν τη γη με ρωμαϊκά άροτρα που τα έσερναν καταπονημένα γαϊδούρια και μουλάρια! Τα θηρία του φορτίου χρησιμοποιούνται εξίσου στις εργασίες που τους ταιριάζουν περισσότερο. Όλα τα δυνατά μουλάρια κάνουν τη σκληρή δουλειά, ενώ τα πιο αδύναμα αναλαμβάνουν λιγότερο επίπονες εργασίες.

Από την άλλη, χρησιμοποιούνται σπόροι καλύτερης ποιότητας. Αυτό κατέστη δυνατό με την αγορά μεγάλων αποθεμάτων, κάτι που ο μικρο-αγρότης δεν είχε την πολυτέλεια να κάνει στο παρελθόν. Οι σπόροι πατάτας προέρχονται από την Ιρλανδία και χρησιμοποιούνται μόνο επιλεγμένοι σπόροι σιταριού. Έχουν χρησιμοποιηθεί και χημικά λιπάσματα. Καθώς τα σύγχρονα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σωστά - τρακτέρ και σύγχρονα άροτρα αποκτήθηκαν με ανταλλαγή ή αγοράστηκαν απευθείας από το εξωτερικό -επιτρέπουν στο έδαφος να υποστεί πιο βαθιά επεξεργασία- αυτοί οι σπόροι έχουν δώσει απόδοση ανά εκτάριο πολύ ανώτερη από αυτή που θα είχε αποκομιστεί με τις συνθήκες που επικρατούσαν τα προηγούμενα χρόνια.

Αυτές οι νέες μέθοδοι κατέστησαν επίσης δυνατή την αύξηση της καλλιεργήσιμης έκτασης. Στην Αραγονία η έρευνά μου επί τόπου μου επιτρέπει να επιβεβαιώσω ότι γενικά η αύξηση της καλλιέργειας σιταριού έχει φτάσει κατά μέσο όρο τα 30 τοις εκατό. Αύξηση της απόδοσης, αν και σε μικρότερο ποσοστό, σημειώθηκε για άλλα δημητριακά, πατάτες, ζαχαρότευτλα, τριφύλλι κ.λπ.

Οικογενειακός μισθός

Αυτό το τελευταίο γεγονός είναι υψίστης σημασίας.
Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη κοινωνία που εφαρμόζεται η αναρχική αρχή «στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του».

Εφαρμόστηκε με δύο τρόπους: χωρίς χρήματα σε πολλά χωριά της Αραγονίας και με τοπικό χρήμα σε άλλα, και στο μεγαλύτερο μέρος των κολεκτίβων που ιδρύθηκαν σε άλλες περιοχές. Ο οικογενειακός μισθός καταβάλλεται με αυτά τα χρήματα και ποικίλλει ανάλογα με τον αριθμό των μελών της κάθε οικογένειας. Για παράδειγμα, ένα νοικοκυριό στο οποίο εργάζονται ο άνδρας και η σύζυγός του επειδή δεν έχουν παιδιά, λαμβάνει ας πούμε 5 πεσέτες την ημέρα. Ένα άλλο νοικοκυριό στο οποίο εργάζεται μόνο ο άνδρας, καθώς η γυναίκα του πρέπει να φροντίζει δύο, τρία ή τέσσερα παιδιά, λαμβάνει έξι, επτά ή οκτώ πεσέτες αντίστοιχα.

Είναι οι «ανάγκες» και όχι μόνο η «παραγωγή» με την αυστηρά οικονομική έννοια που ελέγχει τη μισθολογική κλίμακα ή αυτή της διανομής προϊόντων όπου δεν υπάρχουν μισθοί.

Αλληλοβοήθεια

Αυτή η αρχή της δικαιοσύνης επεκτείνεται συνεχώς.
Καταργεί τη φιλανθρωπία και την επαιτεία και τους ειδικούς προϋπολογισμούς για τους άπορους. Δεν υπάρχουν πια άποροι. Όσοι εργάζονται το κάνουν για τους άλλους με τον ίδιο τρόπο όπως άλλοι θα εργαστούν για να βοηθήσουν αυτούς και τα παιδιά τους αργότερα.

Αλλά αυτή η αμοιβαία προσθήκη εκτείνεται πέρα από το χωριό. Πριν οι φασίστες εισβολείς καταστρέψουν τις συλλογικότητες της Αραγονίας, οι ομοσπονδίες των αγροτικών κοινοτήτων έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να αντιμετωπίσουν τις αδικίες της φύσης, αποκτώντας για τα λιγότερο ευνοημένα χωριά μηχανήματα, μουλάρια, σπόρους κ.λπ... που θα τους βοηθούσαν να αυξήσουν την απόδοση. της γης τους. Τα εργαλεία αυτά αποκτήθηκαν με τη διαμεσολάβηση της Ομοσπονδίας που ανέλαβε την παράδοση της παραγωγής είκοσι, τριάντα, σαράντα ή και πενήντα τοπικών κοινοτήτων και ζητούσε στο όνομά τους, από τα βιομηχανικά και κτηνοτροφικά κέντρα, τα προϊόντα που ζητούσαν.

Όλα όσα είπα σε αυτήν την περίληψη θα πρέπει να είναι επαρκή για την κατανόηση της ηθικής πλευράς της επανάστασης στην Ισπανία και δικαιολογούν τη δήλωσή μου, δηλαδή ότι δεν έχει επιτευχθεί ποτέ κάτι παρόμοιο στην ιστορία των πολιτισμένων κοινωνιών. Υπάρχουν όμως και άλλες πτυχές που αξίζουν λίγη προσοχή.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ας πάρουμε για παράδειγμα την εκπαίδευση. Όπου η επανάσταση ήταν εκτεταμένη, σημειώνονται σοβαρές προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση.

Έχουν δημιουργηθεί σχολεία σε μοναστήρια και σε ιερατικές σχολές που γενικά ήταν τα καλύτερα κτίρια. Τα σχολεία αυτά υπολογίζονται χιλιάδες. Κάθε μία από τις πεντακόσιες κολεκτίβες στο Levant έχει το δικό της σχολείο, γενικά σε όμορφο περιβάλλον, σε πορτοκαλεώνες ή στους πρόποδες χιονισμένων βουνών.

Στην Αραγονία, την Καταλονία και την Καστίλλη, παντού παρατηρεί κανείς την ίδια βαρύτητα στην εκπαίδευση. Ποτέ άλλοτε δεν είχε γίνει τόσο μεγάλο βήμα προς τα εμπρός στην ιστορία της Ισπανίας.

Όπου η Κυβέρνηση και το Κράτος δεν μπόρεσαν να κάνουν την παρουσία τους αισθητή, η ιατρική βοήθεια κοινωνικοποιήθηκε, δηλαδή τέθηκε στη διάθεση όλων. Ο γιατρός φροντίζει όλους τους άρρωστους. Τον πληρώνει η Κολεκτίβα. Η τελευταία παρέχει επίσης όλα τα φάρμακα και στέλνει τους πιο σοβαρά πληγέντες ασθενείς στα νοσοκομεία ή στα σανατόρια των πόλεων. Μικρά ιατρεία έχουν δημιουργηθεί σε ορισμένα χωριά και συντηρούνται με τις προσπάθειες του καντονιού.

Κανείς δεν επιτρέπεται να πεθάνει ή να αρρωστήσει λόγω έλλειψης φροντίδας και προσοχής.

Σχεδόν σε όλα τα κολεκτιβοποιημένα χωριά της Αραγονίας ιδρύθηκαν «Σπίτια για ηλικιωμένους» στα οποία ήρθαν οι ηλικιωμένοι και των δύο φύλων που ήταν χωρίς οικογένεια. Τα καλύτερα σπίτια επιλέχθηκαν για αυτούς, τα φρόντιζαν νεαρά κορίτσια που επιλέγονταν για την ευθυμία και την ευχάριστη εμφάνισή τους. Χωρίς στρατώνες, χωρίς ενοχλητικούς κανόνες. Οι παλιοί πηγαινοέρχονταν όπως ήθελαν. Συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να υπάρχουν σε εκείνα τα μέρη όπου η φασιστική αντίδραση δεν έχει θριαμβεύσει.

Όμως, εκτός από αυτά τα παραδείγματα ολοκληρωμένης κολεκτιβοποίησης, υπάρχουν παραδείγματα μερικής επιτυχίας που αξίζει να αναφερθούν. Σε πολλά μέρη οι σύντροφοί μας μπήκαν στο δήμο και πέτυχαν να κάνουν πράξη αξιόλογες μεταρρυθμίσεις, όπως η ημιδημοτικοποίηση της ιατρικής βοήθειας, που θέτει στη διάθεση όλων των κατοίκων τις υπηρεσίες γιατρών, νοσηλευτών και μαιών και φαρμακευτικές ανάγκες· τη βελτίωση της διδασκαλίας· την δημοτικοποίηση των καταλυμάτων. Το ενοίκιο καταβάλλεται στον δήμο και μη έχοντας ανάγκη από άλλα έσοδα, αυτό εξαλείφει την πληρωμή συντελεστών και φόρων. Μπορεί κανείς να καταλάβει τι σημαίνει αυτό για τους κατοίκους που δεν είναι πλούσιοι.

Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ

Έχω περιγράψει σε γενικές γραμμές τη νέα κοινωνική οργάνωση που δημιουργήθηκε από την Ισπανική Επανάσταση. Τα επιτεύγματα των ελευθεριακών σοσιαλιστών είναι γεγονός και η αριστεία των αρχών τους φαίνεται οπωσδήποτε. Περίπου τρία εκατομμύρια αγρότες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά έχουν καταφέρει να εφαρμόσουν αυτό το σύστημα ζωής με άμεσα αποτελέσματα, χωρίς τη μείωση της παραγωγής που συνήθως παράγουν αυτές οι ομάδες νέων καθεστώτων. Τουλάχιστον δύο εκατομμύρια επωφελήθηκαν από τα επιμέρους επιτεύγματα. Ένα μεγάλο τμήμα της βιομηχανίας έχει κατευθυνθεί με επιτυχία από τα συνδικάτα των εργαζομένων. Αυτοί οι αριθμοί πρέπει να κριθούν σε αναλογία με τα δώδεκα εκατομμύρια κατοίκους που περιλαμβάνουν μόνιμο και προσφυγικό πληθυσμό στην Ισπανία που δεν βρίσκεται υπό την κυριαρχία του Φράνκο. Τα εμπόδια που συναντώνται στις πόλεις οφείλονται στην εφαρμογή ενός καθεστώτος που επινοήθηκε από κυβερνήσεις είτε της Καταλονίας είτε της Ισπανίας.

Σε αυτό το τεράστιο πείραμα αφθονούν γεγονότα, χαρακτηριστικά, πειράματα, πρωτοβουλίες και επιτεύγματα κάθε είδους. Δεν ξέρω αν μια μέρα ένας ιστορικός θα κάνει μια πλήρη και αμερόληπτη ανάλυση. Αυτό θα ήταν επιθυμητό. Είθε αυτές οι σελίδες να διεγείρουν το ενδιαφέρον των έντιμων ερευνητών και να καταστήσουν σαφές στο αγγλόφωνο προλεταριάτο τι πρέπει να μάθουν από αυτό το τολμηρό πείραμα στην Ισπανία, που αιμορραγώντας και στα πρόθυρα του θανάτου, ώστε να δείξει στον κόσμο το δρόμο προς την ευτυχία και την αξιοπρέπεια.

1 F.A.I.--Federacion Anarquiste de Iberia (Αναρχική Ομοσπονδία της Ιβηρικής). C.N.T.--Confederacion Nacional de Trabajo (Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας)--Αναρχο-συνδικαλιστική Ένωση με 1.700.000 μέλη.