H υπόγεια αναρχική δράση στο Λένινγκραντ στα 1920

: Nick Heath; Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος; 02 Φεβρουαρίου 2022

O Γιούρι Κρινίτσκη ήταν ένας 18χρονος φοιτητής όταν ήρθε από την Τασκένδη να σπουδάσει στο Ρωσικό Ινστιτούτο Ιστορίας της Τέχνης. Πίσω στην πατρίδα του είχε συμμετάσχει στη δημιουργία πολλών κύκλων αναρχοσυνδικαλιστικής νεολαίας. Συνελήφθη εκεί το φθινόπωρο του 1922 με την κατηγορία της έκδοσης ενός παράνομου περιοδικού “Συναγερμός” του Τουρκεστάν και του έγινε μια γραπτή καταγγελία. Απτόητος ξεκίνησε την αναρχική δράση στο Ινστιτούτο, σχηματίζοντας μια ομάδα γύρω του. Κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων του 1923/24 επισκέφθηκε τη Μόσχα και πήρε μια κάρτα μέλους της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αναρχικών, και πολλές λευκές κάρτες για διανομή στην Τασκένδη και το Λένινγκραντ.

Την άνοιξη του 1924 εξελέγη πρόεδρος των Τμημάτων Πολιτικών Σπουδών του Ινστιτούτου. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του 1924 συνελήφθη και πάλι στην Τασκένδη, αλλά σύντομα αφέθηκε ελεύθερος. Συνέχισε τη δραστηριότητα στο Ινστιτούτο. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους έξι Κομμουνιστές Νεολαίοι έφτασαν στο Ινστιτούτο και κατήρτισαν έναν κατάλογο για τις εκλογές στα φοιτητικά όργανα. Σε μια μαζική συνεδρίαση ο Κρινίτσκη προέτρεψε τους φοιτητές να καταψηφίσουν τη λίστα. Η GPU (διάδοχος της Τσεκά) παρακολουθούσε το Ινστιτούτο. Οι Κομμουνιστές υποψήφιοι έχασαν τις εκλογές και τη νύχτα της 3-4 Νοεμβρίου η GPU συνέλαβε τον Κρινίτσκη, τον Μπέντζαμιν Ράκοβ, την Αλεξάνδρα Κβατσέβσκια, τον Παντελεήμονα Σκρινίκοβ, τη Μαρία Κρίβτσοβα και τη Γιεβγκένια Ολσέβσκαγια. Ο Κρινίτσκη, ο Ράκοβ και η Κβατσέβσκια κρίθηκαν ένοχοι ως κοινωνικά επικίνδυνα στοιχεία που διαφθείρουν το σώμα των φοιτητών και εξορίστηκαν από το Λένινγκραντ για 3 χρόνια. Οι κατηγορίες αποσύρθηκαν από τους υπόλοιπους λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων. Ο Κρινίτσκη απελάθηκε για 3 χρόνια στο Ζυριάνσκη, και ο Ράκοβ και η Κβατσέβσκια για δύο χρόνια στο Καζακστάν.

Ο Ράκοβ και η Κβατσέβσκια αρνήθηκαν να συνεργαστούν με την GPU και καταδικάστηκαν σε μακρά εξορία. Η Κβατσέβσκια κόλλησε φυματίωση και αφέθηκε ελεύθερη να πάει στους γονείς της, διακόπτοντας κάθε συμμετοχή με την πολιτική. Ο Κρινίτσκη παραιτήθηκε από τη Ρωσική Ομοσπονδία Αναρχικών και αποκήρυξε δημόσια τις απόψεις του σε μια εφημερίδα, γράφοντας μια λεπτομερή μαρτυρία σχετικά με τη δραστηριότητά του στην OGPU (ένα ακόμη νέο όνομα της Τσεκά). Κατέθεσε ότι είχε εμπλακεί σε αναρχική δραστηριότητα στην ηλικία των δεκατριών το 1919. Κατήγγειλε δεκάδες μαθητές, λέγοντας ότι θεωρείται πλέον Μπολσεβίκος-Λενινιστής. Αφέθηκε ελεύθερος στις 15 Οκτωβρίου 1926.

Άλλοι αναρχικοί φοιτητές είχαν τώρα συλληφθεί. Στις 13 Μαρτίου του 1925 η Άιντα Ισσαχόροβνα Μπάσεβιτς απελάθηκε στο Καζακστάν (περιμένοντας την αποκατάσταση το 1990 είπε σε έναν ερευνητή ότι η OGPU είχε ενορχηστρώσει προβοκάτσιες με τη διανομή καρτών της Ομοσπονδίας Αναρχικών και οργάνωσης αναρχικών πυρήνων). Στις 19 Ιουνίου 1925 η Ράισα Σούλμαν απελάθηκε στην Κεντρική Ασία για 3 χρόνια για την οργάνωση παράνομων αναρχικών κύκλων. Ακολούθως φυλακίστηκε σε πολιτική απομόνωση στο Βερκνεουράλσκ. Την άνοιξη του 1925 η Λυδία Κορνέιεβνα Σουκόβσκαγια συνελήφθη αλλά σύντομα απελευθερώθηκε χάρη στις προσπάθειες του πατέρα της, μια διάσημη συγγραφέας παιδικών βιβλίων με διασυνδέσεις με την Κομμουνιστική ηγεσία. Δεν γνώριζε τον Κρινίτσκη και δεν συμμετείχε σε παράνομες δουλειές.

Το Σεπτέμβριο του 1925 η GPU ξεκίνησε ένα νέο κυνήγι αναρχικών ανάμεσα στους φοιτητές. Αυτή τη στιγμή παράνομες δραστηριότητες στο Ινστιτούτο διεξάγονταν από την Εκατερίνα Μπορόνινα, μια φίλη του Κρινίτσκη, της Μπάσεβιτς και της Σούλμαν. Αλληλογραφούσε με την Σούλμαν και προσπάθησε να σχηματίσει έναν αναρχικό κύκλο με την Λυδία Σουκόβσκαγια και τον Αλεξάντερ Σάακοβ, ο οποίος ήταν φίλος του Κρινίτσκη στην Τασκένδη. Φοιτητές και εργαζόμενοι συναντιόντουσαν ο ένας στα διαμερίσματα του άλλου, αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια αναρχική βιβλιοθήκη, να συστήσουν το περιοδικό “Μαύρος Συναγερμός” και ένα ταμείο αλληλεγγύης που ονομαζόταν Μαύρος Σταυρός ύστερα από τις γνωστές οργανώσεις παροχής βοήθειας για τους πολιτικούς κρατουμένους. Ο “Μαύρος Συναγερμός” διαμορφώθηκε στο πρότυπο του “Συναγερμού” του Τουρκεστάν, αλλά μονάχα λίγα αντίτυπα τυπώθηκαν από τη φοιτήτρια Κίρα Στάρμερ και από την Μπορόνινα. Η Στάρμερ ήταν μια σκληρή αναρχική, ενώ στη Μόσχα ως φοιτήτρια είχε ήδη συλληφθεί από την Τσεκά δύο φορές, το 1921 και το 1923, για τις αναρχικές δραστηριότητές της. Το περιοδικό δήλωνε ότι ήταν σε αντίθεση προς όλες τις μορφές καπιταλισμού, συμπεριλαμβανομένου του κρατικού καπιταλισμού που υπήρχε στην ΕΣΣΔ, ότι η δυσαρέσκεια εντεινόταν καθημερινά και ότι οι φυλακές ήταν υπερπλήρεις, με μια αναπτυσσόμενη νέα μπουρζουαζία από τις γραφειοκρατίες του κόμματος και του κράτους δημιουργώντας “αριστοκρατικά προνόμια” για τους εαυτούς τους. Εντωμεταξύ η ανεργία αυξανόταν, ενθαρρύνοντας την εγκληματικότητα, την επαιτεία και την πορνεία. Εν τω μεταξύ το 50% των συνδρομών των μελών της ένωσης πήγαιναν στη συντήρηση της γραφειοκρατίας. Το περιοδικό αναφερόταν στην ανησυχία των εργατών και την εξέγερση των αγροτών, ενθυμούμενο το Μαχνοβίτικο κίνημα και την εξέγερση της Κροστάνδης, και καλούσε για οργάνωση αναρχο-συνδικαλιστικών ενώσεων.

Συλλήψεις γρήγορα ακολούθησαν τη νύχτα της 26-27 Ιουλίου 1926. Η Σουκόβσκαγια και η Μπορόνινα ήταν μεταξύ των συλληφθέντων. Η Σουκόβσκαγια ήταν 19 χρόνων την εποχή εκείνη. Αρνήθηκε να αποσκιρτήσει από τους συντρόφους της. Άλλοι κατηγορούμενοι ήταν η Κίρα Στάρμερ, ο αδελφός της Γκεόργκι, ο Σάακοβ, ο Γκολούλνικοβ, η Ιβάνοβα, ο Ιζντέμπσκη, ο Μπούνταριν, η Ταμάρα Ζίμμερμαν, ο Φεντόρ Μιχαήλοβ-Γκαρίν, ο Γιούρι Κοσέτοβ και πολλοί άλλοι. Οι σχέσεις μεταξύ αυτών των αναρχικών φαίνονταν αδύναμες και η GPU χρησιμοποιούσε πιθανώς τη δικαιολογία μιας συνωμοσίας για να μαζέψει καθέναν που έτρεφε αναρχικές συμπάθειες. Ο Μιχαήλοβ-Γκαρίν ήταν ένας αναρχικός κομμουνιστής, σιδεράς, ο οποίος είχε εμπλακεί στο αναρχικό κίνημα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είχε καταδικαστεί για 5 χρόνια το 1919 και ήταν ένας από τους φυλακισμένους που απελευθερώθηκαν από τη φυλακή Ταγκάνκα το 1921 και είχαν παύσει έκτοτε την πολιτική δραστηριότητα.

Η Κίρα Στάρμερ και o Γκούλνικοβ στάλθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης για 3 χρόνια· η Μπορόνινα, o Σολόβιεβ, o Κοσέτοβ, η Ιβάνοβα, ο Μιχαήλοβ-Γκαρίν, ο Ιζντέμπσκη, ο Μπούνταριν και ο Γκολούμπεβ εξορίστηκαν για τρία χρόνια, ο Γκεόργκι Στάρμερ στερήθηκε το δικαίωμα διαμονής για τρία χρόνια, και η Σουκόβσκαγια, ο Σάακοβ, η Ζίμμερμαν, ο Κοκούσκιν και ο Βολζίνσκη στερήθηκαν το υπό όρους δικαίωμα διαμονής για δύο χρόνια και εκδιώχθηκαν από το Λένινγκραντ. Στα τέλη Οκτωβρίου του 1926 η Μπορόνινα και ο αρτοποιός Μπόρις Σολόβιεβ στάλθηκαν στην Τασκένδη και ο Σάακοβ και ο Κοσέτοβ στο Σαράτοβ ακολουθούμενοι από την Σουκόβσκαγια το Δεκέμβριο. Στο Σαράτοβ υπήρχαν πολλοί εξόριστοι με πολλούς αναρχικούς ανάμεσά τους. Μεταξύ αυτών ήταν η Ντίνα Τσουρίφ, η οποία είχε ήδη εκτίσει χρόνο στο Ροστόβ στο Ντον. Η Ντίνα ήταν πιο έμπειρη και μεγαλύτερη από εκείνους που εκδιώχθηκαν από το Λένινγκραντ. Ήταν ήδη 26 το 1918 και είχε αγωνιστεί σε μια αναρχική μονάδα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Γεννήθηκε στο Κίεβο. Ο σύζυγός της, επίσης αναρχικός, έκτιε χρόνο στο Σβερντλόβσκ.

Ο πατέρας της Σουκόβσκαγια άσκησε την επιρροή που είχε σε σημαντικές προσωπικότητες του Κομμουνιστικού καθεστώτος και τελικά πέτυχε την αποφυλάκισή της στο Λένινγκραντ. Η GPU συνέχισε την παρακολούθηση του Κοσέτοβ, του Γκούλνικοβ, της Kίρα Στάρμερ και της Σουκόβσκαγια, και στο Τβερ όπου ο Γκεόργκι Στάρμερ είχε σταλεί. Μέχρι τώρα ο ίδιος και η Μπορόνινα και η Σουκόβσκαγια προφασίζονταν ότι απομακρυνόντουσαν από τον αναρχισμό. Η Μπορόνινα άρχισε να εργάζεται για την GPU και συγκέντρωσε πληροφορίες γι’ αυτό. Την άνοιξη του 1929 η Ντίνα Tσουρίφ ήρθε στο Λένινγκραντ και βρήκε δουλειά ως στατιστικός. Ο Σάακοβ και ο Ράκοβ επίσης επέστρεψαν καθώς και η Άιντα Μπάσεβιτς. Σύντομα υπήρξαν νέες συλλήψεις με την Ντίνα και το σύζυγό της Νικολάι Βικτόροβ, τον Κοσέτοβ, τον Μπάσεβιτς και αρκετούς άλλους. Πολλοί αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων, αλλά η Τσουρίφ, ο Βικτόροβ και ο Ράκοβ στάλθηκαν σε πολιτική απομόνωση για τρία χρόνια, και ο Κοσέτοβ εξορίστηκε για τρία χρόνια στην Κεντρική Ασία.

Πάλι το 1935 η Ντίνα εξορίστηκε για 3 χρόνια στη Βόρεια Επικράτεια και ο σύζυγός της για το ίδιο χρονικό διάστημα στην επαρχία Κίροβ, ενώ ο Ράκοβ εξορίστηκε στο Καζακστάν. Ο εργάτης Ίλια Σκορόντιουμοβ αφέθηκε ελεύθερος λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων σε μια υπόθεση που αφορούσε την Ντίνα το 1932 αλλά το Δεκέμβριο του 1939 καταδικάστηκε σε τρία χρόνια στα στρατόπεδα με τις κατηγορίες ότι για αρκετά χρόνια ως τις αρχές του 1938 είχε εμπλακεί σε αντεπαναστατική αναταραχή και διατηρούσε σχέσεις με αναρχικούς, μιλώντας εναντίον του κινήματος Σταχάνοβ και τις υλικές συνθήκες των εργατών. Ο Ίλια πέθανε το 1941 ενώ έκτιε την ποινή. Στο Λένινγκραντ στα 1937-1938 η Ρίμα Νικολάεβ, ο Αντρέι Σπαριονάπτε και η Τζούλιαν Σούτσκι, επιζήσαντες από τη διάλυση των αναρχο-ανθρωποσοφικών κύκλων στην Τασκένδη εκτελέστηκαν, ενώ η Κίρα Στάρμερ και ο σύζυγός της Άντον Σκλυάκοβσκη, μαζί με τον Μπόρις Σιβόμποκοβ, εκτελέστηκαν στην Μπασκίρια στις 13 Νοεμβρίου 1937.

Το 1946-1947 η αστυνομία ξεκίνησε ενέργειες για τη σύλληψη του Γκαρίν- Μιχαήλοβ, του Σάακοβ και της Ταμάρα Ζίμμερμαν. Το 1953 η KGB της Μπριάνσκ άρχισε να κατασκευάζει μια υπόθεση εναντίον του Κοσέτοβ, με βάση το τι είχε συμβεί το 1926!
Κατά τη διάρκεια του πολέμου η Μπορόνινα παρέμεινε στο Λένινγκραντ και έθαψε τη μητέρα της, η οποία πέθανε από υποσιτισμό. Μέχρι το τέλος του πολέμου η Μπορόνινα ήταν μια γνωστή συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Της απονεμήθηκε το μετάλλιο Για την Υπεράσπιση του Λένινγκραντ και Για Ηρωική Εργασία στο Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Αλλά αυτό δεν την απήλλαξε από το να συλληφθεί στις 30 Οκτωβρίου 1950 με την κατηγορία ότι “στο παρελθόν ήταν οργανωτής και ηγέτης ενός από τους κύκλους αναρχικών που διαλύθηκε το 1926 στο Λένινγκραντ, στην παράνομη αντι- σοβιετική αναρχική οργάνωση” και ότι “δεν εγκατέλειψε νωρίτερα τις αναρχικές πεποιθήσεις της και όλα αυτά τα χρόνια στον περίγυρό της εξέφρασε την εχθρική στάση απέναντι στη Σοβιετική εξουσία, συκοφαντώντας τον ηγέτη του Σοβιετικού λαού και της πολιτικής του Κομμουνιστικού Κόμματος στον τομέα της λογοτεχνίας και της τέχνης”. Η Μπορόνινα επικαλέστηκε ότι είχε δουλέψει για τη μυστική αστυνομία και αρνήθηκε τις κατηγορίες. Δήλωσε ότι κάτω από διάφορα ψευδώνυμα είχε εργασθεί στην Τασκένδη κατά τη διάρκεια της εξορίας και, στη συνέχεια στο Λένινγκραντ μέχρι το 1945. Αλλά το 1950, οι ανακριτές ενδιαφέρονταν περισσότερο για τις καταγγελίες της Μπορόνινα: ότι εξέφραζε τρομοκρατικές προθέσεις. Κατά τη διάρκεια μιας έρευνας κατασχέθηκαν βιβλία του Μπακούνιν και του Κροπότκιν. Επειδή η Μπορόνινα είχε δουλέψει για τη μυστική αστυνομία η ακροαματική διαδικασία διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών. Καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση σε στρατόπεδο στις 17 Φεβρουαρίου 1951 και στάλθηκε στη Μορντοβία. Τον Ιανουάριο του 1954 υπέβαλε αίτηση στην Κεντρική Επιτροπή με το αίτημα για αποκατάσταση. Η καταδίκη αυτή ακυρώθηκε στις 1 Νοεμβρίου 1954 και αφέθηκε ελεύθερη. Λίγο αργότερα, πέθανε στις 29 Μαΐου 1955.

Τα προβλήματα που είχε με το καθεστώς η Σουκόβσκαγια δεν τελείωσαν με την απομάκρυνσή της από τον αναρχισμό. Ο σύζυγός της, ο διαπρεπής φυσικός Mατβέι Πέτροβιτς Μπρονστάιν πυροβολήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1938. Αργότερα έγινε μια αξιοσημείωτη συγγραφέας, διάσημη για την Σόφια Πετρόβνα της που ασχολήθηκε με τις Μεγάλες Εκκαθαρίσεις, και διατηρούσε το ανυπότακτο πνεύμα τής νεότητάς της όταν χρειάστηκε να υπερασπίσει διαφωνούντες συγγραφείς. Το 1969 το Τμήμα Πολιτισμού της Κεντρικής Επιτροπής τάχθηκε κατά της δημιουργίας ενός μουσείου αφιερωμένου στον πατέρα της λόγω των γεγονότων του 1926. Η Σουκόβσκαγια σημείωσε ότι μόνο περιφερειακά ασχολούνταν με το αναρχικό κίνημα και διατήρησε τη θέση αυτή σε όλη της τη ζωή. Σημείωσε ότι οι εργάτες που βρέθηκαν στο μάζεμα είχαν πολύ χειρότερη μεταχείριση από τους φοιτητές. Στις 8 Ιουλίου 1997 η Σουκόβσκαγια απαλλάχθηκε από όλες τις προηγούμενες κατηγορίες λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων. Είχε ήδη αποβιώσει στις 7 Φεβρουαρίου 1996.

Nick Heath - Mετάφραση: aixmi

Πηγές:
-Άρθρο του Ανατόλι Ραζούμοβ για την Σουκόβσκαγια http:// magazines.russ.ru/zvezda/1999/9/rasum.html
-“The Authority That Organises Terror” αναθεώρηση από το ‘Procherk’ (‘A Stroke of the Pen’) της Λυδία Σουκόβσκαγια. http://www.katesharpleylibrary.net/