Η Emma Goldman περιέγραψε τις προσπάθειες των Ισπανών εργατών και αγροτών να οικοδομήσουν και να υπερασπιστούν μια αναρχική κοινωνία «με σχεδόν γυμνά χέρια και κάθε εμπόδιο στο δρόμο τους» ως «μια έμπνευση που δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει εύκολα». Είναι μια σπάνια και έντονα συγκινητική εμπειρία, παρακολουθώντας με τα ίδια της τα μάτια, τα εποικοδομητικά τους επιτεύγματα, αλλά και την ταλαιπωρία τους, μεταξύ του φασιστικού σφυριού και του κομμουνιστικού αμονιού, ήν τουλάχιστον του γεγονότος ότι αγνοήθηκαν ή κακοποιήθηκαν πολλά από τα ιδανικά τους από αρκετούς δυτικούς «προοδευτικούς».
(Vision on fire: Η Emma Goldman για την Ισπανική Επανάσταση)
Η λεγόμενη Κοιλάδα των Πεσμένων του Φράνκο (Valley of the Fallen) που τέθηκε σε λειτουργία το 1940 και χτίστηκε με καταναγκαστική εργασία, προοριζόταν ως πράξη συμφιλίωσης και εξιλέωσης. Το Sacré Coeur στο Παρίσι, που ανεγέρθηκε στην καρδιά της Κομμούνας μετά τη βίαιη σύνθλιψή της το 1871, εκπληρώνει τον ίδιο σκοπό: να υπενθυμίσει στους νικημένους ότι αυτοι είναι οι ένοχοι και πρέπει να συμβαδίζουν ωραία με τους όρους των νικητών.
Εάν τα μνημεία μετατρέπουν τα γεγονότα σε επίσημες, απονεκρωμένες ιστορίες, οι αναμνήσεις προκαλούν αυτές τις ιστορίες και διατηρούν τα γεγονότα ζωντανά. Η Έμμα Γκόλντμαν έκανε τρία ταξίδια στην Ισπανία κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1936-39. Τα αξιοσημείωτα σχόλιά της επιστρέφουν επανειλημμένα σε τρία αυτά θέματα: την απόφαση των αναρχικών το 1936 να αναλάβουν κυβερνητικές θέσεις, την ανάγκη οργάνωσης και την αισιοδοξία.
Ήταν επικριτική προς τους Ισπανούς συντρόφους που συμμετείχαν στην κυβέρνηση, αλλά ήταν και θυμωμένη με εκείνους τους σχολιαστές, που δεν ήσαν εκεί και οι οποίοι, προφανώς, αγνοούσαν τις επιτόπιες συνθήκες, και δεν ήσαν ικανοί να δουν τίποτε άλλο πέρα από αυτό. Εντοπίζοντας την αιτία της αποτυχίας της Επανάστασης υπό το βάρος της συντριπτικής στρατιωτικής υπεροχής του Φράνκο, η ιδια έκρινε την επανάσταση ως μια εξαιρετική επιτυχία.
Αν και πάρα πολλοί επαναστάτες παρέμειναν προσκολημμένοι σε πατριαρχικούς κανόνες, η Goldman ένιωσε ότι απέδειξαν αναμφίβολα ότι η αναρχία ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια όμορφη ιδέα. Έδειξαν επίσης ότι η αυθόρμητη αντίσταση εξαρτιόταν από χρόνια προπαγάνδας και συνεχούς και επίμονης δράσης.
Όσον αφορά την αισιοδοξία, ενώ η Goldman ομολόγησε στιγμές απόλυτης απελπισίας, κράτησε το μότο του Mon Nou, στην αποικία Emilia Roca στη βόρεια Καταλονία: «Τα παιδιά είναι ο νέος κόσμος. Και όλοι οι ονειροπόλοι είναι παιδιά».
Η Roca και τα παιδιά εγκατέλειψαν την Ισπανία με την προέλαση των δυνάμεων του Φράνκο το 1939, μαζί με μισό εκατομμύριο άλλους πρόσφυγες. Η φρίκη των εμπειριών τους μπορεί να μας ξεγελάσει στο να σκεφτούμε ότι η Ισπανική Επανάσταση ανήκει στο παρελθόν. Αλλά το σχόλιο της Goldman το απελευθερώνει από την παγίδα αυτή: η λάμψη του 15Μ (το κίνημα άμεσης δημοκρατίας / κατά της λιτότητας στην Ισπανία - El Movimiento 15-M) λάμπει στα μάτια της.
Η Roca και τα παιδιά εγκατέλειψαν την Ισπανία με την προέλαση των δυνάμεων του Φράνκο το 1939, μαζί με μισό εκατομμύριο άλλους πρόσφυγες. Η φρίκη των εμπειριών τους μπορεί να μας ξεγελάσει στο να σκεφτούμε ότι η Ισπανική Επανάσταση ανήκει στο παρελθόν. Αλλά το σχόλιο της Goldman το απελευθερώνει από την παγίδα αυτή: η λάμψη του 15Μ (το κίνημα άμεσης δημοκρατίας / κατά της λιτότητας στην Ισπανία - El Movimiento 15-M) λάμπει στα μάτια της.
Ούτε καν το μεγαλείο ούτε ο κολοσσιαίος σταυρός στην Κοιλάδα των Πεσμένων δεν μπορούν να τη φυλακίσουν. Κοιτάξτε τον ναό αυτό του Φράνκο και θυμηθείτε το «Ozymandius» του Shelley:
Who said—“Two vast and trunkless legs of stone
Stand in the desert. . . . Near them, on the sand,
Half sunk a shattered visage lies, whose frown,
And wrinkled lip, and sneer of cold command,
Tell that its sculptor well those passions read
Which yet survive, stamped on these lifeless things,
The hand that mocked them, and the heart that fed;
And on the pedestal, these words appear:
My name is Ozymandias, King of Kings;
Look on my Works, ye Mighty, and despair!
Nothing beside remains. Round the decay
Of that colossal Wreck, boundless and bare
The lone and level sands stretch far away.”
*Breaking Bad does Ozymandias: https://www.youtube.com/watch?v=jMySF1nkN8o
**Vision on fire: Emma Goldman on the Spanish revolution:
https://libcom.org/library/vision-fire-emma-goldman-spanish-revolution
*** D.i.Y.Culture #10 https://www.dropbox.com/s/na3vbs9w50cldax/DiY%20Culture%20No10.pdf?dl=0
****The Government of No One - The Theory & Practice of Anarchism by Ruth Kinna https://housmans.com/product/gov-of-no-one/
##Το κείμενο αυτό είναι μικρό απόσπασμα από το έργο της Ruth Kinna, αναρχικής και συγγραφέα, για το D.i.Y. Culture # 10 - The Anarchist Revolution Then & Now. Μετάφραση: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.
