Είναι πολύ οδυνηρό να το αναγνωρίσουμε και να το πούμε, αλλά οι “απελευθερωμένοι” αναρχικοί σύντροφοί μας, που αγωνίστηκαν για τη χειραφέτηση του προλεταριάτου, ξέχασαν στις αναλύσεις τους ότι οι Ισπανίδες γυναίκες, όπως και οι γυναίκες εργαζόμενες, υπέφεραν σαν αυτούς και ακόμη περισσότερο κάτω τον ζυγό του καπιταλισμού: για την ίδια εργασία πληρώνονταν λιγότερο ... Οι σύντροφοί μας δεν ήθελαν να μας αναγνωρίσουν ως τον γυναικείο βραχίονα του ελευθεριακού κινήματος. Αυτή η στάση μας προκάλεσε μεγάλη έκπληξη και πόνο… Μετά από όλα αυτά θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι μετά από πολλά αιτήματα και αρκετές ταπεινώσεις από την Soledad Estorach, οι σύντροφοι μας βοήθησαν πολύ οικονομικά. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτό έγινε με μια πατρική στάση κάποιου που ήταν σαν να υποστήριζε τα καπρίτσια μιας έφηβης. Κατόπιν αιτήματός μας, μας έδωσαν κτίρια όπου μπόρεσαν να λειτουργήσουν οι περιφερειακές και τοπικές επιτροπές μας
Concha Liaño
Η Concepcion Gil Liaño, συνήθως γνωστή ως Concha Liaño, ήταν Ισπανίδα αναρχική που, όμως, γεννήθηκε στην Epinay-sur-Seine της Γαλλίας στις 24 Νοεμβρίου 1916, σε πλούσια οικογένεια, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής της ηλικίας στη Βαρκελώνη. Έγινε μέλος της Ελευθεριακής Νεολαίας (JJLL) σε ηλικία δεκαπέντε ετών. Η μητέρα της την χτύπησε για να την σταματήσει να βγαίνει στη γειτονιά, αλλά κατά τη διάρκεια ενός από αυτούς τους καυγάδες παραδέχτηκε ότι ήταν αναρχική. Ο πατέρας της είπε τότε στη μητέρα της να σταματήσει να την ξυλοφορτώνει, καθώς η Concha ήταν "πολύ πιο έξυπνη από εμάς".
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1935 ήταν μια από τις ιδρύτριες της Agrupación Cultural Femenina (Πολιτιστικός Σύνδεσμος Γυναικών). Συνεισέφερε με άλλες, συμπεριλαμβανομένης και της φίλης της Soledad Estorach, στη διάδοση του περιοδικού Mujeres Libres της Μαδρίτης, αναρχικής και φεμινιστικής προσέγγισης. Αυτό οδήγησε στη συγχώνευση των δύο πρωτοβουλιών τον Απρίλιο του 1936 και στην εμφάνιση του κινήματος Mujeres Libres.
Υπήρξε εχθρότητα τόσο στην Ελευθεριακή Νεολαία όσο και στην CNT σε αυτή την πρωτοβουλία, η οποία πήρε τη θέση της ως η γυναικεία οργάνωση της CNT και του ευρύτερου ελευθεριακού κινήματος. Όπως η Concha σημείωσε αργότερα "Τώρα, πολλά χρόνια αργότερα, γινόμαστε δεκτές. Η ματσίλα, τότε όπως και τώρα, ήταν κάτι σαν γενετικό. Αυτή ήταν η τότε νοοτροπία”.
Μετά το ξέσπασμα της ισπανικής επανάστασης και του εμφυλίου πολέμου, η Concha ήταν μέλος της Επαναστατικής Επιτροπής της συνοικίας Sant Marti της Βαρκελώνης και της Ελευθεριακής Νεολαίας του νοσοκομείου San Pedro. Το 1937 έγινε εκδότρια της εφημερίδας Mujeres Libres.
Με την ήττα το 1939 κατέφυγε στη Γαλλία. Κατάφερε να δραπετεύσει από ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που δημιουργήθηκαν για Ισπανούς πρόσφυγες και εγκαταστάθηκε πρώτα στο Παρίσι και στη συνέχεια στο Μπορντό. Υποστήριξε την αντίσταση. Ωστόσο, η ήττα της επανάστασης στην Ισπανία και η μονιμότητα του καθεστώτος Φράνκο στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου της προκάλεσαν βαθιά κατάθλιψη και προσπάθησε να αυτοκτονήσει. Με τις συμβουλές φίλων της έφυγε με την πεντάχρονη κόρη της και εγκατάστηκε στη Βενεζουέλα. Εκεί εργάστηκε ως υπάλληλος μιας αεροπορικής εταιρείας στο Maracaibo και αργότερα μετακόμισε στο Καράκας όπου ζούσε σε ένα μικρό διαμέρισμα.
Το 1996 εμφανίστηκε σε ένα ντοκιμαντέρ για την Ισπανική Επανάσταση. Ο σκηνοθέτης Vicente Aranda εμπνεύστηκε από τις δραστηριότητες της Concha και των συντρόφισσών της στις Mujeres Libres για να κάνει την ταινία Libertarias. Στην πραγματικότητα, μια από τους κύριους χαρακτήρες στην ταινία ονομάζεται Concha Liaño, αν και η ίδια η Concha ήταν ιδιαίτερα επικριτική ως ρος την ταινία.
Πέθανε στο Καράκας στις 19 Απριλίου 2014. Ήταν από τις τελευταίες, αν όχι η τελευταία, αγωνίστριες των Mujeres Libres.
Nick Heath
Πηγές:
Interviews with Concha:
http://haikita.blogspot.co.uk/2007/11/concha-liao.html
www.aporrea.org/actualidad/n197287.html
*Μετάφραση: “Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης”.
